Ги советувам обожавателите на соработникот на окупаторот, одговорен за воените злосторства, Драгољуб Михаиловиќ, да ги погледнат оригиналните германски документи во кои е запишано сè што „Убаво“ извршил за време на окупацијата, за да не им понудат што пишувале комиите за него
ИВАН ИВАЊИ
Имам многу убави спомени од Брегалничка, но сега има статуа на четничкиот водач Драгољуб Дража Михаиловиќ. Дали ќе можам да одам по таа улица без неговото лице да ми падне на лице и да ми го земе умот со се’ што знам за него?
Како млад дознав дека Дража е предавник на народот, соработник на окупаторите, но во моите зрели и предвремени години повеќе не се потпирам на меморијата, не изневерувам предрасуди, се вртам кон документи. А во случајот „Вујко Дража“ на прво место, оригиналот, германски.
Професорот по славистика на Универзитетот во Грац Јозеф Матл бил мобилизиран во германската армија на почетокот на Втората светска војна и поради одличното познавање на неколку јазици, со чин капетан бил доделен во разузнавачката единица на Абвер. војска, чиј командант бил познатиот адмирал Канарис. Во извештајот до претпоставените од 30 октомври 1941 година, тој пријавил дека ден претходно во станот на Дедиње го посетил од порано нему познат југословенскиот капетан Ненад Митровиќ заедно со генералштабот полковник Бранислав Пантиќ. Тие му го претставиле предлогот на Драгољуб Михаиловиќ неговите единици да им бидат достапни на германските трупи „за да го уништат комунизмот во Србија“ Врз основа на ова, Дража се сретнал со германските офицери предводени од Матл во селото Дивци кај Ваљево на 11 ноември 1941 година. Во блиското село Словац, четниците тој ден на Германците им предале околу 350 заробени партизани.
Матл ги депонирал своите папки со белешки за соработка со четниците во Националниот архив во Грац со наредба да се отворат по барање на „квалификуван експерт“. тој добро информиран германски шпион и офицер напишал сè, дури и за Драгољуб Михаиловиќ. направете мит од некого, подобро да не претурате по документи, којзнае на што може да наидете.
Австрискиот професор по историја Валтер Маношек напиша сеопфатна книга со наслов „Србија исчистена од Евреи“ во која ја анализира војната во Југославија во 1941 и 1942 година врз основа на голем број документи. Цитирам од страница 151: „Првата мерка на Михаиловиќ по поразот на партизаните требаше да ја легализираат соработката со единиците на Недиќ, да ги стават четничките единици достапни за акции против партизаните. Оттогаш, владата на Недиќ официјално ги снабдува четниците со пари, храна и облека.” Квислиншка влада. не се очекува масовен протест од населението. Недиќ една од неговите главни задачи ја нарече најстрогата акција против Евреите“. Книгата на Маношек на наш јазик ја објави издавачката куќа „Драслар“ под наслов „Холокаустот во Србија“.
Во текот на летото 1941 година имаше соработка меѓу партизаните и четниците, имаше заеднички борби против окупаторите, Тито и Дража се сретнаа двапати лично, но од есента таа година немаше ниту една акција на четниците против Германци, но Дража учествувал во многубројната војска на Равногор во акциите на Германците и Италија против партизаните.
Четниците самостојно презеле акција во Босна против муслиманското население. На 20 декември 1941 година, четничкиот идеолог Стеван Мољевиќ во име на Дража испратил инструкција до четничкиот командант Павло Ѓуришиќ: „Чисти го Санџак од муслиманскиот живот и Босна од муслиманскиот и хрватскиот живот“.
„Чистењето“ во пракса се вршеше со палење муслимански куќи, убивање на население, силување жени, а во многу поголеми размери ќе се повтори во 1943. Тие масакри немаа никаква врска со борбата против партизаните.
ЗЛОСТОРСТВА ПРЕДВОДЕНИ ОД „ЕВРЕИТЕ“ Дража Михаиловиќ и неговите советници можеби не биле лично антисемитисти, но во својата пропаганда ги поистоветувале партизаните со Евреите, велејќи дека „тие се најголемите злосторници предводени од Евреите“.
Нејасен ми е друг идеолог на Дража, Драгиша Васиќ, познат писател, член на САНУ, кој како адвокат ги бранеше комунистите. Тој беше пријател со Мирослав Крлежа кој дури и му подари машина за пишување, а знаеме дека Крлежа му бил пријател на Тито многу пред да стане генерален секретар на КПЈ. Пријател на пријател е… Има уште многу работа за нашите историчари. Зошто тој човек застана на страната на четниците? Имаше легенда дека тој бил советски агент во штабот на Дража. Самиот Васиќ не можел да сведочи бидејќи усташите го убиле пред крајот на војната.
Имав можност долго да разговарам со Слободан Пенезиќ Крцун, министер за внатрешни работи, подоцна премиер на Србија. Тој рече дека четниците некогаш биле негов идеал, се разбира не четниците кои себе си се нарекувале „Југословенска војска во татковината“ или „Равногорско движење“.
За време на востанијата против Турците, борците, во народот вообичаено познати како ајдуци, се нарекувале и четници. Група четници под команда на Коста Пеќанац се вратиле во срцето на Србија кон крајот на 1916 година, учествувале во Топличкото востание, единствениот отпор на окупаторот, во случајов австроунгарските и бугарските единици во Првата светска војна.
Во Кралството Југославија Пеќанац ја предводел четничката организација, според неговиот сопствен извештај, со околу 1.000 секции и 500.000 членови. Кралската влада не била воодушевена, но во 1940 година, соочена со војната во Европа, се согласила да формира шест четнички баталјони, кои биле распоредени на по една војска како елитни единици.
Крцун мислеше на четниците од 19 век кога зборуваше на кои им се восхитувал.
Во тоа време, од 1935 до 1937 година, полковник Драгољуб Михаиловиќ бил воено аташе во Бугарија и Чехословачка. Крцун рече дека од гледна точка на Дража најголемата грешка е што размислувал како политичар, а не како војник и затоа не успеал да го придобие народот, туку го отфрлил и го натерал во прегратките на партизаните.
Не велам дека било така, туку дека го кажал Крцун Пенезиќ кој како градоначалник на ОЗНА го „фатил Дража“.
Статуата на Дража стои во приватен простор, но е свртена кон јавноста, па секој минувач може да ја види. Српските и белградските власти не се обидоа да го спречат тоа. Не го спречија ниту прикажувањето на Ратко Младиќ на ѕидовите на Белград.
Се заљубив во една балерина на улицата Брегалничка, се венчавме и живеевме заедно над педесет години додека не раздели смртта, за жал нејзината. Во нејзиното студио играв возбудливи игри на покер, обично од рано навечер до зори. Споменикот на соработниците на окупаторот, а камоли „спомен-собата“ во негова чест, нема да ме спречи да поминам низ прекрасната, релативно кратка улица Брегалничка, каде што се наоѓа и Римокатоличката црква Свети Антониј од Падова со најдобрите органи во Белград.
Ако ми се гади да поминам преку тоа, тоа ќе беше победа за Дража и неговите модерни поддржувачи. Што да правам со глупав, за среќа и уметнички грд споменик, а за неговите денешни обожаватели имам слаба, но многу презирна насмевка.
