БЕСА АРИФИ
Трамповата реторика не е опасна само за Украина; тоа поставува преседан за оправдување на авторитарното насилство насекаде. Ако инвазијата на Русија е оправдана според Трамп, што ги спречува другите диктатори да го следат примерот на Путин? Каква порака испраќа ова до сојузниците кои се потпираат на САД да се спротивстават на агресијата?
Во шокантен приказ на усогласеност со руската пропаганда, американскиот претседател Доналд Трамп отворено застана на страната на Владимир Путин, оди дотаму што го нарече украинскиот претседател Володимир Зеленски „диктатор“ и ја обвини Украина за војната што ја започна Русија. Изјавите на Трамп ги повторуваат дезинформациите на Кремљ и означуваат опасна промена во реториката на американската надворешна политика, поткопувајќи ја не само Украина, туку и најблиските сојузници на САД во НАТО и Европската унија, кои цврсто го поддржуваат Киев. Овој алармантен развој треба да послужи како повик за будење за демократиите ширум светот.
Со тврдењето дека Украина е одговорна за војната – и покрај фактот што Русија започна целосна инвазија во февруари 2022 година – Трамп директно го прифаќа наративот на Путин. Ова не е само заблуда; тоа е отворена поддршка за авторитарна агресија. Нарекувајќи го Зеленски „диктатор“, Трамп го игнорира фактот дека Украина останува функционална демократија, и покрај воената состојба во која сега се наоѓа веќе три години. Во меѓувреме, Путин, вистинскиот диктатор, ја потисна опозицијата, ги замолчи слободните медиуми и беше вмешан во убиството на опозицискиот лидер Алексеј Навални.
Оваа реторика не е опасна само за Украина; тоа поставува преседан за оправдување на авторитарното насилство насекаде. Ако инвазијата на Русија е оправдана според Трамп, што ги спречува другите диктатори да го следат примерот на Путин? Каква порака испраќа ова до сојузниците кои се потпираат на САД да се спротивстават на агресијата?
Изјавите на Трамп го ставаат во судир со најблиските сојузници на САД. Европските земји, особено оние во НАТО, обезбедија милијарди евра воена и хуманитарна помош за Украина, признавајќи дека руската агресија ја загрозува стабилноста на целиот регион. Неговата реторика директно го ослабува западното единство и го зајакнува Путин, кој долго време се обидува да ги подели НАТО и Европската унија.
За време на неговото прво претседателствување, Трамп често ја доведуваше во прашање вредноста на НАТО, а сега ги зајакнува целите на Кремљ со создавање поделби меѓу САД и нивните европски партнери. Неговата подготвеност да ја напушти Украина испраќа застрашувачка порака: ако ѝ се дозволи на Русија да го нападне својот сосед, што ја спречува да се прошири понатаму? Што ќе се случи со Молдавија, балтичките земји, па дури и со Полска? Токму затоа постои НАТО – за да се спречи неконтролирана агресија – а предавството на Трамп на овие сојузи само го зајакнува Путин.
Еден од најзагрижувачките аспекти на постапките на Трамп е фактот дека преговорите со Путин сега се одвиваат без Украина, Европската унија или НАТО на маса. Оваа недела, Трамп и Путин се сретнаа во Саудиска Арабија за да разговараат за војната во Украина, исклучувајќи ги нациите кои се најмногу погодени од руската агресија. Ова е опасен и неприфатлив пристап. Дозволувањето на Русија и САД да ја диктираат судбината на Украина зад затворени врати е отворено предавство на суверенитетот на Украина и потврда на експанзионистичките амбиции на Путин.
Игнорирањето на гласовите на Украина и нејзините европски сојузници во мировните преговори не само што ги поткопува нивните интереси, туку и поставува преседан дека големите светски сили можат да одлучуваат за судбината на помалите нации без нивна согласност. Историјата покажа дека помирувањето со агресорите води само до повеќе конфликти. Сите преговори за иднината на Украина мора да ја вклучат Украина како клучен учесник, заедно со ЕУ и НАТО, чија безбедност е исто така директно загрозена. Фактот дека Трамп и Путин водат разговори без нивно присуство е бесрамно предавство на демократските нации и јасен показател дека овие преговори им служат на интересите на Путин, а не на праведен и траен мир.
Ставот на Трамп е вознемирувачки сличен на класичните теории за обвинување жртви. Како и во случаите на родово засновано насилство, каде што сторителите ги обвинуваат своите жртви – сугерирајќи дека тие го „сакале“ или ги „провоцирале“ напаѓачите – Трамп ја обвинува Украина за војната што не ја започнала. Оваа логика е длабоко погрешна и опасна.
Украина не ја нападна Русија; Русија ја нападна Украина со намера да ја окупира. Сепак, реториката на Трамп сугерира дека едноставно со тоа што постои како независна држава и барајќи поблиски врски со Западот, Украина некако ја нанесе оваа катастрофа врз себе. Овој тип на расудување долго време се користи за оправдување на угнетувањето и насилството, а неговата примена во меѓународните односи само ја нормализира агресијата и ја намалува одговорноста на вистинските сторители како Путин.
Ова не е само политичко прашање; тоа е битка за иднината на демократијата. Прегратката на Трамп на наративот на Путин и неговата подготвеност да ја напушти Украина претставуваат егзистенцијална закана за демократскиот светски поредок. Путин двапати ја нападна Украина, прво со нелегалната и обвинувачка анексија на Крим во 2014 година, а потоа со почетокот на војната во 2022 година. Путин е одговорен за смртта и повредата на повеќе од милион луѓе. Тој ги уби своите политички противници за да ја одржи власта. Со усогласувањето со таква фигура, Трамп испраќа јасна порака: автократите и агресорите ја имаат неговата поддршка.
Светот не смее да молчи пред оваа закана. Борбата за Украина е самата борба за демократија, а да се застане на страната на Путин значи да се биде против слободата, суверенитетот и правдата.
(Portalb.mk. Глобус ја објавува во договор со редакцијата)
