Студијата на продукцијата Јунајтед медија за Србија 24 часа не емитуваа програма. Сакаа да укажат на ситуацијата со јавното информирање во оваа држава. Реакциите беа различни
ВЕЉКО ПОПОВИЌ
Ден по 24-часовниот протест со црн екран емитуван на кабелската телевизија Н1 и Нова С, без никакво објаснување додека траеше протестот, јавноста во Србија – барем оној дел од неа што има можност да ги гледа програмите од тие две куќи – ги собира впечатоците од денот кога, според најавата на тие две куќи, можеше да се види „само една верзија на настани и вести без критички глас“.
Игор Божиќ, програмски директор на N1 Србија, во изјава за Гласот на Америка рече дека „постојаните притисоци, напади, закани и обиди да се уништат овие два медиуми“ а кулминираа со фактот дека REM „на ладен и непромислен начин, без никакво објаснување, ја отфрли секоја можност тие да станат медиуми со национална фрекфенција.
Божиќ продолжува дека од реакциите видел дека „беше доста тешко и болно, но навистина сакавме да создадеме реална слика, а не да направиме само симболичен гест како што обично се прави со пет минути без програма и слично, но да се покаже што се случува кога не можете да ги добиете информациите на кои сте навикнати во текот на денот, а замислете во текот на целата година од непристрасен извор и преку каналот преку кој добивате информации“.
Новинарката на ФоНет, Тамара Скроза, која во понеделникот ја доби првата регионална новинарска награда „Срѓан Алексиќ“ во категоријата „За храброст“, за Гласот на Америка оценува дека ова е „добар начин да се привлече внимание“, бидејќи протестот на Н1 и Нова С е друга дневна тема:
„Секако, тие го привлекоа вниманието на некои проблеми и некако ги освестија луѓето кои живеат во маѓепсан круг или ’џагорат’ и го свртеа вниманието кон некои други канали. Оние кои ги гледаа Н1 и Нова С вчера имаа можност да погледнат во друг свет и другата страна на маѓепсаните граници. Така, тоа имаше свое значење, постигна одредена цел, ја разбранува јавноста, иако не сум сигурен колку сето тоа е корисно во контекст на она што всушност беше намерата.
Но, таа оценува дека сепак и се чини дека е „протест заради протест“ и „некаков добар маркетиншки трик“.
„Со тоа не мислам ништо грдо, но не гледам како тој протест може да смени нешто. Ако беше протест на сите независни и професионални медиуми, тогаш можеше да се каже „завладеа медиумски мрак, еве можете да видите како изгледа“, но две телевизии од таа група професионални медиуми го прават тоа, не гледам што може или ќе се случи“, вели Скроза.
Бранкица Станковиќ, уредничката на телевизијата Инсајдер, изјави дека нејзината редакција во вторникот цел ден се обидувала да добие одговор од менаџментот на Јунајтед медиа што се случува, бидејќи тоа „било радикален потег и радикална акција“.
„Мислам дека секој медиум има право да се бори онака како што мисли дека треба, но за поширока акција – ако треба да се укаже дека слободата на медиумите е неопходна, за заштита на новинарите – би се очекувало дека новинарите кои се за истото би се контактирало. Од таа страна тоа е превид, а исто така мислам дека не е коректно да се каже дека се слуша само едната страна кога нема N1 и Nova S и мислам дека само за жал така беше формулирана“ – вели Станковиќ.
„Всушност вчера се солидаризиравме со Нова С, но на тој начин се обидовме да укажеме на сите проблеми што ги имаме. Сосема ни е јасно дека тоа беше шок-терапија за нашите гледачи, намерно ги ставивме во таа ситуација и ние извинете се поради тоа, бидејќи нашата намера не беше да им наштетиме – со овој потег всушност сакавме да покажеме како би изгледал еден нивен ден без нашите медиуми“.
Членот на Советот на РЕМ, Јудита Поповиќ, во Студио Лајв на Н1 изјави дека на вчерашниот состанок на РЕМ немало расправа за конкурсот за петтата национална фреквенција и дека засега нема индикации кога ќе биде закажан состанокот на кој ќе се одлучува за тоа.
Сите професионални медиуми треба да се борат за слободата на медиумите.За среќа не сте единствените, има и Инсајдер, Време, НИН, БИРН, ЦИНС, КРИК, храбри локални медиуми и бројни колеги.Погрешно е кога се борите истакнувајќи се како единствениот.бесплатен. Тоа не е ниту точно ниту соодветно.
И Скроза беше меѓу колегите кои реагираа на оценката во соопштението на Телевизија Н1 дека во вторник се гледа само едната страна:
„Па што направивме сите вчера? Дали е можно сите останати да не ни броиме и да не сме важни? Не зборувам само за печатените медиуми и портали – има многу телевизии, мали, локални, кои во секој случај се професионални и независни и кој не мораше да биде така – се надевам ненамерно – дисквалификуван. Тоа предизвика мал револт кај колегите“.
Игор Божиќ вели дека N1 никогаш не тврдел дека е единствениот слободен медиум.
„Но, од друга страна, ние сме најголемите слободни медиуми, немавме желба да ја потценуваме работата на нашите колеги, особено на истражувачките портали, а тие знаат дека ние сме солидаризираме со нив секогаш кога се во неволја или во неделниците како како Нин и Време, или во независни агенции како ФоНет и Бета – сите се тоа колеги со кои соработуваме и сигурен сум дека ги разбираат. Се разбира, тие се и слободни медиуми, но секој на свој начин. Сигурно можевме Немојте еден без друг, ниту тие без нас, ниту ние без нив, но тука се работи за нашата ранливост и затоа го кренавме гласот. Никогаш не сме кажале дека нема други слободни медиуми“, рече Божиќ.
На прашањето како го оценува степенот на солидарност меѓу колегите и слободните медиуми, Тамара Скрожа вели дека поддршката е секогаш на исто ниво.
„Солидарно стоиме кога некој е турнат до ѕид и кога е во голем проблем. На крајот на краиштата, и Нова С и Н1 беа поддржани од колегите во многу ситуации, а сега тоа беше голема поддршка – барем декларативно, бидејќи и рацете нам ни се врзани. Има чувство на заедништво, иако и меѓу нас има пукнатини“.
Бранкица Станковиќ одговара дека „не е вистинската адреса“ за тоа прашање.
„Поминав низ многу страшни ситуации без никаква солидарност, или многу мали и напнати. Што се однесува до упатените, сите знаат дека секогаш реагираме кога некој е загрозен или нападнат, кога новинарите се етикетирани. Ние не реагираме само во програмата или на веб-страница, но ги поставуваме сите прашања и на тој начин покажуваме дека тоа е несоодветно и незаконски, особено во земја каде што се убиени и новинари. Но таа солидарност би морала да биде на многу повисоко ниво“, заклучи Бранкица Станковиќ.
Што прави ЕУ за независност на медиумите во Србија?
Во многу свои извештаи и декларации, Европската унија го потенцираше проблемот со недоволната независност на медиумите и условите за нивно непречено функционирање. Сепак, во Србија во таа прилика малку се промени на подобро.
Скроза вели дека смета оти ЕУ многу добро знае што се случува овде, не само со телевизиите N1 и Нова С, туку со сите медиуми.
„Таа го знае тоа повеќе од една деценија и не прави ништо за тоа, така што е јасно дека таквата ситуација им одговара од некои политички причини. Не можеме едноставно да очекуваме ништо од Европа. Мислам дека апсолутно ништо нема да се случи во контекст на ЕУ, а во контекст на домашната сцена, не гледам што би можело да се случи. Мислам дека нема да има никаков ефект. Се случуваше порано што повеќе медиуми отколку сега ги затемнија екраните, да предупредувајте како изгледа медиумскиот мрак, но ништо не се случи“, заклучува Скроза.
Игор Божиќ вели дека може да се очекува претставниците на ЕУ да се залагаат за оние вредности кои се декларативни вредности на Унијата.
„Пред се, слобода на медиумите и слободно работење во медиумите, што очигледно во нашиот случај ги немаме, односно не можеме да работиме професионално и нормално затоа што власта секогаш се обидува да не уништи од самиот почеток, бидејќи, не сме под контрола“.
Тој потсети дека ниту еден од претставниците на властите не смеел да се појави во програмата N1.
„Намерно не туркаат во ова за да можат потоа да кажат дека не се професионални медиуми, затоа што ја немаат нашата страна. Не е точно, ние се трудиме секогаш да ја имаме таа страна, но новинарството подразбира да добиете одговор од другата страна, а не да добие салво навреда каква што често ја добиваме кога поставуваме прашање на прес-конференција“, заклучува Божиќ.
Последна вест – Советот на РЕМ даде соопштение во кое се вели дека прекинува со работа, заради притисок на „новинарските чуми“
