Обединетите нации и Интерпол проценуваат дека на црниот пазар годишно се вртат меѓу 7 и 23 милијарди долари на диви животни и растителни видови
Загрозените видови папагали во Западна Европа чинат по десетици илјади евра. Птиците можат да бидат профитабилни како дрогата за криминалците, а штетата за природата е огромна
Јако може да се купи за осумстотини или илјада евра. Во Холандија или Германија, клиентите се подготвени да платат двојно повеќе. Во африканските земји како Танзанија, која го забрани извозот на птици пред неколку години, сиромашните фаќаат сиви папагали во дивината и ги продаваат на трговците на големо за неколку долари.
Жестоката разлика во цената ги прави птиците понекогаш попрофитабилна стока од дрогата. Обединетите нации и Интерпол проценуваат дека на црниот пазар годишно се вртат меѓу 7 и 23 милијарди долари на диви животни и растителни видови.
Според тврдењата на западните истражители, една гранка на шверцот на егзотични птици оди преку балканската рута, преку Србија. За да цврцурат затворени во кафези во богатите европски земји, некои се речиси истребени во Африка. Потоа тргнуваат на неизвесни шверцерски патишта низ Србија. Според проценките на Европол, половина од шверцуваните птици не го преживуваат патувањето.
Високиот функционер на Европол Морено вели дека „Балканот е жариште на шверц на птици“, дека „зборуваме за организиран криминал…“
Неколку соговорници на неделникот „Време“ изразуваат сериозни сомневања дека птиците од заштитената листа влегуваат во Србија, но дека малку се проверува на аеродромот во Белград – каде што пристигнуваат со редовни и товарни авиони, главно со Туркиш ерлајнс. Како што некои велат, „корумпираната“ ветеринарна управа ноншалантно одобрува влез на животни.
Холандскиот инспектор Харалд Гаретсен вели дека шверцерите на птици се особено заинтересирани за земјите блиски до ЕУ, како Србија, Албанија, Турција или, претходно, Украина. Тој вели дека важна рута оди од Африка до Белград, а потоа преку унгарската граница.
„Колку што знаеме, куририте обично превезуваат животни со комбиња, често со знаење на граничната полиција. Исто така, границата меѓу Унгарија и Србија е долга, со голема шума. Шумарите ги знаат патиштата, а нивните плати не се превисоки – дополнително заработуваат помагајќи во шверцот на птици“, тврди Гаретсен.
Хозе Алфаро Морено, кој ја води борбата против шверцот на диви видови во европската полициска агенција Европол, го вели истото и додава дека понекогаш има пратки со илјадници птици.
„Балканот е жариште на шверц на птици“, вели тој, „таму зборуваме за организиран криминал“.
Изворот од обвинителството, кој не сакаат името да им излезе во медиумите, вели дека полицијата во Србија досега успеала ваму-таму да пресретнува шверц на животни од помали размери, но никогаш не запленила, на пример, целиот камион, ниту пак нашле докази за организиран криминал.
„Србија е транзитна земја за секаков вид шверц. Истата рута се користи и за криумчарење луѓе и животни. Но, се разбира, луѓето се многу поважни и речиси никој не се грижи за криминалот што ги погодува дивите животни“, вели овој извор. .
„Проценувам дека еден од илјада случаи на шверц на диви животни всушност завршува на суд. Најмногу поради тоа што полицијата не собира доволно докази или нема доволно ресурси и знаење за да се справи со ова кривично дело. Тоа е специфична област, и имаме премалку експерти“, додава тој.информира соговорник.
Небојша Васиќ од Одделението за борба против шверц на Царинската управа за Време вели дека живите птици се транспортираат во нехумани услови – во кутии, вреќи, па дури и јакни и панталони – и дека многумина не преживуваат. Неколку соговорници привлекуваат внимание на продажните саеми на мали животни или птици, од кои најголеми се одржуваат во Суботица, Панчево и Пожаревац. Таму често може да се забележат купувачи чии автомобили се со странски регистарски таблички – што укажува дека птиците ќе бидат прошверцувани надвор од земјата.
Иако белградската канцеларија за CITES не даде податоци за тоа кој и колку птици се увезени, медиумот има пристап до детална листа на увоз од Гвинеја. Во последните три години, оттаму во Србија пристигнале 35.618 птици – тоа е колку една шестина од извозот на Гвинеја. Речиси сите птици биле испратени на две адреси: еден трговец во Батајница и една во Суботица, кој користи две различни фирми на иста адреса.
Помеѓу другото, испратени се илјадници црвеногради сики и розови амаранти, минијатурни птици тешки само десет грама, но и неколку поголеми сенегалски ноќни навали и црни габари.
Во септември 2021 година беше извршен воен удар во Гвинеја, а сега земјата ја води офицерот Мамади Думбуја, поранешен борец на Легијата на странците.
Гвинеја е една од најсиромашните земји во светот, а птиците од тропските дождовни шуми и саваните значат пари. Трговец од Гвинеја, кој не сака да го открие своето име, извезува сики во Србија во големи количини. Тој фаќа птици во дивината. Имаме многу од нив“, вели тој за мозамбичките сирења, кои ги продава по 1,50 долари. Во холандските продавници за миленичиња таа мала жолта сипка чини 75 евра – патувањето е долго, во прашање се многу раце и профит.
Тој ги отфрла обвинувањата дека неговиот бизнис и штети на природата. „Популацијата на птици се намалува поради уништувањето на шумите. Сечат за да градат. Каде што живеам јас, порано имаше шума каде што фаќавме птици, но денес тоа е град“, вели тој, додавајќи дека фармерите користат пестициди кои убиваат птици исто така.
Сепак, има и такви кои се сомневаат дека пратките за Европа содржат само птици кои се легални за испраќање. Бела Диало, неодамна пензиониран службеник во канцеларијата на CITES во Конакри, вели дека птиците певници сепак треба да бидат позаштитени. Таа посочува и дека луѓето на аеродромот и царината не се стручни, па трговците можат да стават каква што сакаат приказна во куферите и така да ја испратат..
