Загадувањето на Крива Река од рудникот „Булмак 2016“ оваа власт сака по секоја цена да го сокрие иако се работи за најштетното Загадување во водите во земјава кое покрива голем дел од територијата на североистѕо Македонија. Се враќа ли во игра во земјава злокобното име на фирмата
Не морате да гледате во географската карта на Македонија. Ако е тешко загадена Крива Река, која во Крива Паланка тече по убаво уредено корито, ретко во нашите градови, заразена и Пчиња а преку неа и Вардар од среднуиот тек со истекот од земјава. Можеби би имале и мешународен проблем ако Грците се решат да го измерат квалитетот на водата. Па тие го користот текот на најголемата макаеоднска река за наводнување на своите родни полиња. Јасно, колку од стоката во овој дел од нашата земја пие од водата во оваа река како и од Пчиња, да речеме, колку од отровите преку земјиштето дѓааат во бунарите кои ги користат луѓето?
Да се вратиме на она што е соопштено на прес конференцијата на градоначалникот на Крива паланка во петокот,27 март. А соопштено е дека водата во Крива Река е сериозно загадена и претставува опасност по животот и здравјето на луѓето, согласно на резултатите на мострите земени на 15 март, ден по еколошката катастрофа во рудникот Тораница. Истите се направени во акредитирана лабораторија во Скопје.
Градоначалникот на Крива Паланка Сашко Митовски, на таа прес-конференција кажа дека покрај зголемените концентрации на штетни материи, во водата има зголемено присуство на тешки метали.
„Според ова лабораториско истражување, концентрацијата на олово е зголемено (во реката) за неверојатни 10 пати. Дополнително за неколку стотици пати е зголемена концентрацијата на цијаниди, фосфор и азота. Она што можеби е најстрашно е што како резултат на ова загадување загрозена е и почвата по текот на овие реки, но и земјоделските насади кои се наводнуваат од оваа вода. Во ризик е ставен и сточниот фонд кој исто така се напојува од овие две реки со што пак индиректно се става во опасност и животот и здравјето на луѓето кои ќе конзумираат од овие земјоделски или сточарски производи“, кажа Митовски.
Тој најави дека Oпштина Крива Паланка ќе бара и кривична одговорност, и го повика Јавниот Обвинител итно да преземе мерки за санкционирање на компанијата која стопанисува со рудникот, за што се предвидува казна затвор од четири до десет години.
Градоначалникот го обвини Државниот инспекторат за животна средина (ДИЖС) дека не постапил по своите законски надлежности, не реагирал навреме и направил сериозен пропуст во инспекцискиот надзор, бидејќи по хаваријата не земал примерок за испитување на квалитетот на водата во Крива Река, туку при првата контрола кажале дека се излеала технолошка вода.
„Апелираме до сите надлежни институции да ги изведат пред одговорност и надлежните во Државниот инспекторат за животна средина, но и пратеникот Емил Спасовски кои со своите шпекулации и неаргументирани ставови на социјалните мрежи, но и во медиумите пласираа опасни информации дека не се работи за загадување, без притоа да знаат или да имаат соодветно испитување на водата, пред да ја стават во опасност јавноста со лажно тврдење дека водата е безбедна.Сметаме дека со ова тие директно ги довеле граѓаните кои ја користат оваа вода во опасност од труење или други компликации по нивното здравје“, кажа Митовски .
Во соопштението на ДИЖС објавено на 14 март стои дека во 6:30 часот дошло до пукање на главниот цевковод за технолошка вода во должина околу 6 метри. Со овој цевковод се снабдува со технолошка вода погонот Флотација, a ги зафаќа јамските води и дел од Тораничка река. При пукање на цевката со димензии Ф-350, и поради големиот притисок кој доаѓа од големата висинска разлика, водата се излеала низ индустрискиот круг и во делот кај главниот влез во рудникот, се влеала во Тораничка река каде дошло до заматување на истата, по што како така заматена вода се влеала во Крива Река.
„Од одговорното лице сме известени дека јамската вода која се користи како технолошка е механички заматена од работните активности во јамските простории односно движење на јамската механизација, движење на работниците во просториите и други работни активности. Околу 15.00 часот е заменета целосно цевката, со што е отстранета опасноста од понатамошно неконтролирано излевање на јамска вода“, пишува на страницата на ДИЖС.
Во денешното соопштение, пак, стои дека на 14 март дошло до пукање на главниот цевковод за јамска отпадна вода која во својот состав содржи суспендирани материи, минерални масла, метали (олово, цинк, кадниум, манган, арсен и друго), во должина од околу 6 метри, кој е дел од постоен систем за зафаќање и таложење на јамска отпадна вода при што истекувањето е сопрено во 07.00 часот. Со овој цевковод се зафаќаат јамски отпадни води кои дел одат во погонот флотација како технолошка вода во процес на производство, а дел се одведени во јаловиште.
Што ќе биде проблем со утврдувањето на одговорноста за загадувањето од опасен обем и содржина на опасни хемиски материјали е фактот дека и фирмата сопственик на овој рудник и управителот се длабоко врзани за паертијата на власт. Се разбира, треба да се има во вид дека Министерството за екологија е во рацете на партнер во Владата на Мицковски!.
По само 100 дена од работењето на новата власт, ултра партиски профил на ВМРО-ДПМНЕ беше назначен за директор на четвртиот најголем рудник во земјата – „Булмак 2016“, кој ги опфаќа рудниците Злетово и Тораница. Се работи за поранешниот градоначалник на Пробиштип, Тони Тоневски беше именуван за директор на компанијата на местото на Гоце Мојсоски. Втор директор останува Илија Горанов Илијев од Софија. Рудникот работи под концесија на бугарскиот „Минстрој Холдинг“ и минатата година оствари приходи од околу 36 милиони евра.
Тоневски, кој е претседател на општинскиот комитет на ВМРО-ДПМНЕ во Пробиштип, на функцијата доаѓа од јавниот сектор, каде што до неодамна беше технички директор во Јавното претпријатие Хидросистем „Злетовица“.
За Тоневски е познато дека дипломирал на рударско-геолошкиот факултет во Штип. Има работено како инжинер во рудникот Злетово, а во 2002 година таму стапува на функцијата генерален директор. Опишан е како успешен приватен стопанственик и претприемач, а од 2006 е претседател на управен одбор на Јавното претпријатие ХС Злетовица. Од 2008 до 2009 е директор на Управата за водостопанство во Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, а потоа станува градоначалник на Пробиштип.
Хаварија во рудникот „Тораница“ – загадување со тешки метали
Државниот инспекторат, сепак, излезе со изјава дека станува збор за „технолошка вода“, без да спроведе темелни анализи. Неофицијално инспекторот кој наводно правел анализа на отпадната вопда од рудникот, порано работел во „Булмак“. Инаку, за вакви еколошки прекршоци се предвидуваат затворски казни од 4 до 10 години. Засега нема информации дали новиот директор на „Булмак 2016“, Тони Тоневски, ќе преземе конкретни мерки за санирање на штетите и подобрување на безбедносните стандарди во рудниците.
Компанијата „Булмак 2016“ е меѓу 10-те најголеми потрошувачи на електрична енергија во земјата и има финансиска стабилност, засега нема официјален план за санирање на штетите од хаваријата.
Прашањето на врзаноста на сопственичката компанија на Тораница е МУлтигруп за која никако нема спор дека била вклучена во парла,ентарните и претседателски избори лани и тоа како финансиер.
