На Пацификот има пловечки остров на отпадот од големината на Алјаска, Најголемите загадувачи се целосно надвор од контрола
ДАМЈАН РАКНИЌ
Секоја минута се проаваат по еден милион пластични шишиња вода. Годишно се произведуваат пет милијарди пластични кеси што се за еднократна употреба и милиони тони пластични капи, опаковки за шампон, пластичен прибор за јадење … – тоа е вкупно 300 милиони тони на неразградлив отпад, од кои осум милиони завршува во морето. ОН предупредуваат: ние не сме свесни дека веќе јадеме и пиеме пластика
Во вторникот 9 октомври оваа година офицер на крајбрежната стража на Бурнам се најде на плажа Брен во близина на градот Брнам-на-Море во округот на Сомерсет каде имаше ридови на празни пластични шишиња на средство за миење садови од познат бренд. Би се рекло – ништо невообичаено.
„Опаковката како за детергент кој елиминира масти шишето беше прилично лесн.” Тој што го купил, како да го зел на распродажба бидејќи на него бил озалепено „4D OFF” ( „попуст за 4D” ).
Се прашуваш: што е ова намалување? Што значи „4D”?
Ова е намалување од четири пени, но на местото каде обично стои ознака „п“ за пени, стои буквата „Д”, која е во Велика Британија била замена за вредност од едно пени ама до 15-ти февруари 1971 година.
Речиси недопрени шише со детергент за садови „Фери“ е најдено на 9 октомври оваа година на споменатата плажа во Велика Британија и значи дека било старо најмалку 47 години.
Вработените на крајбрежната стража по неговото откривање се фотографирале и ја испратиле сликата преку Фејсбук профилот со зборовите: „Шокирани сме колку е старо овва ѓубре на нашата плажа. Ова јасно значи колку долго пластиката е отпорна на растворање и преживува штретејќи и на здравата околина”.
Неверојатно, но точно. Според проценките на експертите пластиката сигурно може да опстои браем 450 години. А замислете сега – до 450 години. Бремен стражата на Бренхем ја шокираше количината ѓубре што ја нашле на таа плажа. Според извештајот на Обединетите нации оваа година се произведени околу 300 милиони тони пластичен отпад, а од нив осум милиони тони завршува во океаните и морињата. Ова е стара проценка. Некои извори велат дека прозиводсвото е ајмалку 320 милиони, додека други велат дека тоа е околу 380 милиони.
Пластиката е откриена пред веќе 111 години. Таа е револуциуонерно откритие за транспорт на стока и за чување на низа производи, посебно во прехтрамбената и хемиска индустрија, ама стана огромен проблем.
Пластиката започнала да се произведува во 1907 година, кога американско-белгискиот хемичар Лео Хендрих Бекеланд, кондензирајќи го фенолот и формалдехидот за рв пат синетизирал смола, полимер кој за првата употреба е наречена според него бакелит. Индустријата за пластика својата експанзија ја доживеала во аните 50-ти години на минатиот век и нејзиниот раст е стабилен. Само глобалната економска криза направила мал пад во приодот 2000/2010 година.
Бројките укажуваат дека од раните 50-ти до денес, произведени се повеќе од 8,3 милијарди тони пластика.
Проблемот, сепак, се дека 55 проценти од сета пластика што е произведена не се адекватно згрижени и завршиле или во депонија или во дивината. Во контекстот, само осум проценти биле изгорени, додека дури помалку од шест проценти биле рециклирани. За да бидат работите уште полоши, од шест проценти рециклиран пластичен отпад, што е околу 500 милиони тони, само една петтина имала од тоа бенефиции, додека остатокот завршил на депонија или во природата. За таква состојба, има многу виновници.
Гледајќи го односот на производството на пластични производи и пластичниот отпад, пакувањето во индустријата со 146 милиони тони пластика и 141 милион тони пластичен отпад е на врвот. Во недостаток е позиција во тој поглед се текстилната индустрија – 47 милиони тони произведени од пластика и произведува 38 милиони тони пластичен отпад, и во индустријата за производи за широка потрошувачка – произведени 42 милиони тони пластика и произведува 37 милиони тони пластичен отпад.
