ЈЕЛЕНА ЛОВРИЌ
Нема шанси обвинението против новинара Дерифај да не е директно поврзано со моменталниот статус на Томпсон во земјата. Обвинителот Турудиќ се покажа како попаметен од премиерот во ова прашање. Тој си ги изми рацете, најави дека ќе се распраша за сè. Додека шефот на владата го користи случајот за да ја нападне „општата хистерија на левичарскиот активистички спектар“
Никој освен Фрањо Туѓман не уживаше таква државна заштита каква што Марко Перковиќ Томпсон ја доби овие денови. Само угледот на претседателот на Хрватска некогаш беше заштитен со прогон на новинари. Во 1990-тите, државното обвинителство по службена должност поднесе обвиненија против оние што го критикуваа. Денес, државата се стави во одбрана на приватните интереси на музичар на сличен начин. Државното обвинителство поднесе обвиненија против новинарот и снимателот кои стапнаа на терасата поради која пејачот е во спор со своите соседи.
Сплитскиот ДОРХ тврди дека провалиле во неговиот имот, новинарскиот тим докажува дека само си ја вршеле работата – истражувале тема од јавен интерес. Остатокот од Хрватска ги решава своите евентуални проблеми со медиумите преку приватни тужби. Хрватската држава го прави тоа за националниот пејач. На негово барање, државното обвинителство побара затворска казна за Данка Дерифај. По триесет години, тој повторно започнува кривична потрага по новинари. За сметка на оние кои уживаат посебен статус во државата.
ЕКСПЛОЗИЈА НА УСТАШЛУКОТ Сè во овој случај е многу спорно. Прво, тајмингот на обвинението е спорен. Дури и главниот државен обвинител, откако размислуваше малку, одлучи јавно да проговори за тоа. Тој со чудење забележува дека обвинението е поднесено четири години по настанот на кој се однесува. Премногу време за толку едноставна тема. Иако Иван Турудиќ со негодување, како што рече, ги отфрла инсинуациите дека активирањето на обвинението би било поврзано со некаков политички контекст, невозможно е да не се забележи временското совпаѓање со мега-концертите на Томпсон, со кои речиси целата влада, од премиерот до букетот од негови министри, дојдоа да му оддадат почит. Фактот дека новинарката дознала за обвинението од медиумите е крајно сомнителен. Турудиќ критички забележува дека дури ни тој, иако е раководител на ДОРХ, не бил информиран. Информацијата, се чини, стигнала само до адвокатите на Перковиќ, кои триумфално ја објавиле во јавноста. Нивното задоволство е разбирливо. Нивниот клиент ужива политичка и институционална заштита каква што немаше ниту Фрања Туѓман. Нема шанси обвинението против новинарката Дерифај да не е директно поврзано со моменталниот статус на Томпсон во земјата.
Андреј Пленковиќ тврди дека нема апсолутно никаква врска со обвинението. Но, премиерот е одговорен за целокупната состојба на земјата. Тој не го напиша обвинението, туку неговата Влада со години демонстрира непријателски став кон независните медиуми. Тој е лично одговорен за донесувањето на законот за цензура именуван по него, со кој се обиде да го спречи протекувањето на непожелни информации од неговата влада. На крајот, тој создаде таква ситуација во Хрватска што државните институции повторно ги прогонуваат новинарите. Што Андреј Пленковиќ воопшто не го проблематизира. Дури ни обвинението не го скандализираше. И овој пат, тој не се залагаше конкретно за слободата на медиумите. Далеку од тоа, тој би забележал дека ДОРХ не треба да се вклучува во нивниот прогон.
Нападот на проусташките вревливци предизвикува голема поларизација во хрватското општество. Тензиите во земјата растат, а постои и закана од пукање. Не станува збор само за зајакнување на десницата, туку перверзијата на десничарскиот став е сè поактивна. Во бесот што се обидува да ја преземе Хрватска, третирајќи ги сите други како смртни непријатели кои мора да бидат поразени до кррај. На сличен начин, во стилот на нојот, шефот на владата, се однесува кон експлозијата на усташлуките ова лето. Тој не сака да види, а камоли да признае. Напротив, се обидува да ги обвини своите противници за резултатите од неговата влада. Нема историски ревизионизам, тврди Андреј Пленковиќ. За него е „целосно бесмислено и погрешно“ кога дел од медиумите го толкуваат она што се случува во Хрватска по концертот на Томпсон, заедно со воената парада, прославата на „Олуја“ и некои други неодамнешни настани, како промоција на усташите. Тој ги прогласува тврдењата од СДП, која ја нарекува сиромашна и поразена партија, дека ХДЗ преминала во крајната десница, за моронски. Премиерот шпекулира дека можеби половина милион луѓе на загрепскиот Хиподром се исплашиле на Иблер.
Можеби, но прво му се свиткаа колената, а нозете му трепереа. Очигледно беше импресиониран од огромната публика на концертите на Томпсон. Потоа се обидува да го минимизира проблемот, па затоа еуфемистички ги нарекува илјадниците фудбалски навивачи кои го извикуваат усташкиот поздрав „неколку ситуации на стадионите“. Би било потребно премиерот да објасни што се овие ситуации. Ако немаше провали на усташлуците.
ХАОСОТ ВО ХРВАТСКА Овој пат, министерот за внатрешни работи се покажа како малку поелоквентен. Иако нивните ставови се идентични. „Нема прашање за усташизација на Хрватска“, тврди Давор Божиновиќ во интервју за „Вечерње лист“, објаснувајќи дека има многу малку вистински поддржувачи на усташкиот режим, нема масовно движење, нема политичка платформа и нема партија што отворено би се залагала за враќање кон идеологијата на НДХ. Но, признава тој, екстремната симболика е повидлива од порано. Таа всушност се размавна. За што министерот за полиција, исто како и неговиот шеф Пленковиќ, ја обвинува левицата. И двајцата тврдат дека ЗДС се користи за политички пресметки. Според нив, левицата се обидува да ги компензира сопствените политички дефицити со нагласување на теми што ги делат луѓето. Клучот, вели Божиновиќ, е јасно да се одвои легалното од нелегалното и сите да знаат каде е границата. Но, како може секој да знае каде е линијата кога ни владата не ја знае? Покрај тоа, самиот министер ја направи разделбената линија нејасна со своето однесување. Кога, во ноќта на концертот на Томпсон во Загреб, во темна кошула, целиот нервозен, се обрати на јавноста. Никогаш порано не е виден да пее така. Со својата егзалтација и пофалби кон публиката која масовно реагираше на усташкиот поздрав, Божиновиќ се вклучи во хаосот на Хрватска. Ја саботира идејата за повлекување црвена линија со својот соодветен темен костим.
АРОГАНТНИОТ ФУДБАЛСКИ ТРЕНЕР ДАЛИЌ Сè во Хрватска се измеша. Создавање карикатура од државата. Владата ја обвинува левицата за процутот на усташите. Неуставниот поздрав се толкува како врвен израз на патриотизам. Земјата е преплавена со ЗДС (за дом спремни – усташки поздрав – н.з.) , усташите ескалираат, криминалната НДХ се смирува, а владејачката партија зборува за два тоталитаризми и тврди дека нема да дозволат рехабилитација на комунизмот. Концертите и стадионите се исполнети со усташки песни и извици, а новинарите блиски до владата се залагаат за забрана на долгогодишната црвена петокрака во јавноста. Обожавателите на Ендехазија јавно се етаблираат, додека противниците добиваат пораки да се иселат од Хрватска. Она У, под кој маршираа криминалците, сега наводно треба да се смета за знак на слобода
Оние кои се нарекуваат мнозинство се прогласуваат за жртви на малцинството. Гласниот крик, наводно загрозен од оние кои едвај се слушаат во јавноста. Нападот на проусташките вревачии предизвикува голема поларизација во хрватското општество. Тензиите во земјата растат, а постои и закана од пукање. Не станува збор само за зајакнување на десницата, туку перверзијата на десничарскиот став е сè повеќе на дело. Во бесот што се обидува да доминира во Хрватска, третирајќи ги сите други како смртни непријатели кои мора да бидат поразени до коренот.
Лудилото на перверзијата е многу импресивно искажано од тројца херои кои неодамна се разоткрија јавно. Прво, фудбалскиот тренер Златко Далиќ, сведочејќи ја својата вера во црква, ја пофали, како што рече, хрватската младина разбудена од концертите на Томпсон, а потоа неиспровоцирано тврдеше дека „гласното малцинство постојано нè навредува“, нарекувајќи ги неименуваните сејачи на навреди „оние кои не ја сакаат и нема да ја сакаат Хрватска“. Далиќ сака да се повикува на понизност, но во оваа прилика се покажа како многу арогантен. Не е поканет да арбитрира кој и колку ја сака Хрватска, а кој не. Неговото имплицитно присвојување на монополот врз патриотизмот е претенциозно во крајност. Дрско кога се обидува да ги дисквалификува критичарите на Томпсонијата како противници на државата. Како само тој и неговите да имаат право на Хрватска.
Потоа еден свештеник ги повика Содома и Гомора на оние кои не припаѓаат на стадото на Томпсон. „Нека страдаат и умрат оние на кои им пречи вашата заедништво, кое особено блескаше на концертите на нашиот Томпсон во Загреб и Сињ, во тоа страдање“, им рече на верниците од олтарот за мисата по повод Успението на Пресвета Богородица, чуварот на Синскиот гвардијан Маринко Вукман. Ужасно е кога некој, особено свештеник, повикува на страдање и смрт наместо љубов. Кога ги проколнува луѓето и проповеда омраза кон политичките неистомисленици. Кога тоа го величи единството и создава поделби кај луѓето. Црквата сè уште не се дистанцирала од неговите сатански пораки. Зборовите на Вукман изговорени пред илјадници во маријанското светилиште звучат злокобно. Како да повикува на отворање граѓанска војна во Хрватска.
Потоа, адвокатот на Томпсон, Даворин Карачиќ, по повод обвинението на ДОРХ против новинарот Дерифај, тврдеше дека против неговиот клиент се води поширока, политички мотивирана кампања. „Марко стана икона на народот“, тврди адвокатот, „силна бариера против обидите на југословенските сили целосно да го преземат приматот на општеството“. Според него, Југословените се надир. Со наводно застрашувачки последици. „Денес дојдоа по Марк, утре ќе дојдат по вас“, се плаши тој од обожавателите на Томпсон, „вашите пари, вашите работни места и можности за напредување, вашиот статус, вашите деца и нивната иднина“. „Југославија можеби се зајакна“, изјавува Карачиќ, но тврди дека нејзините глувци ги напуштаат своите дупки за да ловат плен. Иако никој не дошол по неговиот Марк, никој што би можел да биде закана, но на барање на еден многу богат, милионер музичар, ДОРХ дошол по новинар кој го истражувал неговиот спор за недвижности со своите соседи. Земјата на Пленковиќ избра страна. Многу погрешно. Стравот дека ова нема да испадне добро во Хрватска станува сè пореален.
