Од гледна точка на студентите, голема работа е што тој повтори дека патот кон нормализација на ситуацијата е едноставен – исполнување на студентските барања. И тоа е и почетокот и крајот на сегашната социо-политичка криза
БОБАН КАРОВИЌ
Многу работи беа нелогични во Србија во изминатиот период, па сега случајот со Владан Ѓокиќ, ректор на Универзитетот во Белград, не е премногу изненадувачки. Иако, „нелогично“ е можеби дури и благ збор за она што го следи Ѓокиќ овие денови. Бидејќи, само за неколку дена, бил повикан во полиција, потоа на состанок со премиерот Ѓурo Мацут, а потоа добил нова кривична пријава од „студенти кои сакаат да студираат“. На сето ова му претходеа повици од властите за апсење на ректорот. Дури може да се каже дека ситуацијата е, на некој начин, прилично шизофрена.
Сè започна, случајно или не, на Велики петок. Веста дека ректорот воопшто бил повикан во полиција, и тоа на тој празник, звучи неверојатно. Но, тоа се случи. Два и пол часа даваше исказ, во својство на граѓанин, поради кривичната пријава за злоупотреба на службена положба, која против него ја поднесоа „ученици кои сакаат да учат“. По давањето на исказот, Ѓокиќ рече дека изјавил дека не сторил никакво кривично дело, додавајќи дека „ова не е извештај само против мене, туку против целата академска заедница“. Ѓокиќ речиси и не ја напуштил полицијата, а неговата изјава се појави во некои медиуми, која – заедно со навредливите коментари – беше лабаво протолкувана како да вели дека „целата вина ја префрлил на студентите“ за блокадите на факултетот, што во никој случај не произлегува од она што го кажал.
ШТО ВЕЛИ ВЛАДАТА А ШТО РЕКТОРАТОТ По само три дена дојде веста – сосема неочекувана за многумина – дека Ѓокиќ се сретнал со премиерот Мацут. Во соопштението на Владата на Србија, веста гласи: состанокот се одржа на покана на премиерот, дискусијата се одвиваше во отворена и конструктивна атмосфера, учествуваа и министерот за образование Дејан Вук Станковиќ и министерот за наука, технолошки развој и иновации Бела Балинт, на состанокот беше заклучено дека дискусиите ќе продолжат во конструктивна атмосфера, со цел целосно нормализирање на работата на Универзитетот во Белград.
Од друга страна, Ректорската управа на Универзитетот во Белград соопшти дека на состанокот, ректорскиот тим нагласил дека за нормализирање на состојбата на Универзитетот, потребно е исполнување на студентските барања и отстранување на сите други форми на притисок врз академската заедница.
Средбата, како и сите овие месеци, предизвика поделени реакции, од кои некои, како што ќе се покаже, беа избрзани. Во самиот момент кога беше објавена веста за овој разговор, дел од јавноста почна да го напаѓа ректорот, што отиде дотаму што го обвини за предавство на студентите, коцкање на довербата што ја има и слично. Како никој да не се запрашал: во ситуација кога студентските барања се испраќаат до властите, не е ли сосема природно ректорот да оди кај лицето кое е одговорно за тоа?
НОВА КРИВИЧНА ПРИЈАВА Ѓокиќ требаше потоа да го продолжи разговорот со Мацут, но тоа не се случи. Во отворено писмо, ректорот го информирал Мацут дека добил барање од Првото основно јавно обвинителство во Белград за известување за кривична пријава за повреда на рамноправноста, поднесена од студентот Милош Павловиќ и неколку други лица. Ректорот изјави дека „академската заедница со право ја препознава оваа акција како системски притисок, со цел дестабилизација на Универзитетот и спречување на сериозен, рамноправен и продуктивен дијалог за излез од длабоката институционална криза“.
„Нагласуваме дека одговоривме на вашата покана со добра намера, верувајќи дека постои вистинска волја да се започне процесот на нормализирање на состојбата во високото образование и да се обезбедат услови за крајот на учебната година. Сепак, уште на првата средба беше јасно дека нема политичка волја да се преземат потребните чекори: исполнување на легитимните студентски барања, итно повлекување на неуставната Регулатива за норми и стандарди за работни услови на универзитетите и факултетите, како и крај на медиумските, инспекциските, финансиските и другите притисоци врз академската заедница“, наведува Ѓокиќ во писмо до Мацут.
Веднаш по објавувањето на ова писмо, властите повторно го нападнаа ректорот – заменик-претседателот на СНС, Владимир Ѓукановиќ, кој на социјалните мрежи напиша: „Апелирам до државата да не му обрнува повеќе внимание на ректорот Ѓокиќ. Апелирам до властите конечно да почнат да го прават она за што ги плаќаме и ректорот да биде гонет.“
Во меѓувреме, одговори и Макут. Тој оцени дека е „неприфатливо“ и „неакадемско“ што Владан Ѓокиќ, ректор на Универзитетот во Белград, го откажа своето учество во продолжението на разговорите за нормализација на универзитетската работа во земјата во отворено писмо кое го објавија медиумите. Во писмена изјава, премиерот оцени дека комуникацијата во академската заедница „не треба да се одвива преку соопштенија во медиумите, туку во духот на колегијалност и меѓусебно разбирање“. Макут додаде дека „и покрај сето тоа, сепак ќе му биде голема чест да учествува во дискусии со претставници на академската заедница“.
Колку сето ова ќе ја промени ситуацијата на „теренот“ е тешко да се предвиди. Поканата на Мацут и прифаќањето на разговорот од страна на Ѓокиќ е еден вид чекор напред во обидот да се намали јазот меѓу властите и академската заедница. Колку искреност имаат властите во сè е друго прашање. Впрочем, за ова зборуваше ректорот во ова отворено писмо до премиерот.
Од друга страна, подготвеноста на Ѓокиќ да разговара додека во меѓувреме добива повици од полицијата, кривични пријави и напади од политичари во владата и дел од медиумите е голема работа. Исто така, од гледна точка на студентите, голема работа е што тој повтори дека патот кон нормализација на ситуацијата е едноставен – исполнување на студентските барања. И тоа е и почетокот и крајот на сегашната социо-политичка криза.
