Земјава е убедливо на дното по заработуваката! По другите параметри обично сме претпоследни. Не е добар резултатиот и во стапката на активност – имаме висок број на неактивни граѓани меѓу оние кои би можеле да бидат работно ангажирани за плата, при што има доста ѓшто не се пријавуваат за работа!
АЛЕКСАНДРА БУЛАТОВИЌ
Сите шест држави од СФРЈ бележат намалување на невработеноста во последните години. Тие сега почесто се соочуваат со недостиг отколку со вишок на персонал.
Црна Гора и Словенија исчекоруваат кога станува збор за стапката на активност на населението. Треба да се напомене дека Словенија има убедливо најмала невработеност. И, како што се очекуваше, бележи највисок приход.
Форбс Србија спореди пет параметри од пазарот на трудот во шест земји од регионот.
Стапка на активност
За почеток, разгледавме колкав дел од населението на работоспособна возраст е активно. Ова значи дека тие имаат работа или бараат работа.
Според најновите достапни податоци, овие податоци се најповолни во Словенија. Според податоците од пред неколку месеци, во Словенија има малку повеќе од еден милион од нив. И така е достигната стапката од 64,5 проценти.
Статистиката го побива традиционалното верување дека граѓаните на Црна Гора не се украсени со вредности. Во оваа земја има 319.100 активни жители и тие сочинуваат 63,9 проценти од населението на работоспособна возраст.
Србија е трета по овој параметар. Анкетата за работна сила, од вториот квартал од оваа година, вели дека 3,15 милиони наши сограѓани се активни. Така, доаѓаме до стапка од 56,2 проценти.
Следна е Хрватска. 54,5 проценти од активното население е во оваа држава. Во бројки, зборуваме за 1,78 милиони лица.
Најмалку 792.746 жители работат или сакаат да работат во Северна Македонија. Стапката на активност е 52,2 проценти.
Последна е Босна и Херцеговина. Според Агенцијата за статистика, 1,41 милиони граѓани се активни. Стапката на активност е 49,1 процент.
Тие имаат работа
Во согласност со другите индикатори, Словенија е најуспешна во однос на учеството на вработените во работоспособното население. Вработува 989.000 граѓани. Ова се податоци за населението на возраст од 15 до 74 години, бидејќи тоа е најголемата група што веб-страницата на словенечката статистика ја понуди со пресметана стапка. Во другите земји, оваа стапка се пресметува во однос на населението на возраст од 15 до 89 години.
Сите шест држави забележаа намалување на невработеноста во последните години. Исто како и Србија, другите соседни земји сега почесто се соочуваат со недостиг отколку со вишок на персонал.
Сите шест држави забележаа намалување на невработеноста во последните години. Исто како и Србија, другите соседни земји сега почесто се соочуваат со недостиг отколку со вишок на персонал.
Вработени се лица на возраст од 15 до 89 години кои во набљудуваната недела извршиле некаков вид платена работа најмалку еден час. Во готово или во натура, вклучувајќи ги и неплатените семејни работници, како и лицата кои имале вработување, но привремено отсуствувале од работа во таа недела“, се вели во методолошкото објаснување на Заводот за статистика на Република Србија.
Што вели стапката на вработеност?
Во Црна Гора, податоците покажуваат дека 56,6 проценти од населението на работоспособна возраст е вработено. Ако треба да се пребројат, има 282.600 од нив.
Србија е исто така тука – трета. Според податоците од Анкетата за работна сила, а видовме како се брои вработен, во Србија има 2,88 милиони од нив. Во проценти – 51,5% од вкупното население постаро од 15 години.
Хрватска е само еден процент послаба од нас. Вработува 1,7 милиони луѓе, или 51,4 проценти од граѓаните.
По неа следува Северна Македонија, каде што работат 701.369 граѓани..
Бројот на невработени се намалува
33.000 граѓани се невработени во Словенија, што е само 3,2 проценти од активното население.
Во оваа категорија, Хрватска е на второ место. Стапката на невработеност во оваа земја е 5,5 проценти. Поточно 86.000 луѓе.
Србија е, повторно, на трето место. И благодарение на стапката на невработеност од 8,5 проценти. 267.000 луѓе се невработени. Нашата Анкета за работна сила нуди и податоци за неформалното вработување.
Црна Гора и Северна Македонија имаат ист процент на невработени – 11,5 проценти активни граѓани. Во првата се вклучени 36.500 лица, а во втората 91.377.
Процентот на невработени е највисок во Босна и Херцеговина – 12,6 проценти. Тоа значи 179.000 граѓани способни за работа.
Надвор од пазарот на трудот
Сите лица постари од 15 години кои не извршиле никаква платена работа во набљудуваната недела се сметаат за неактивни. Сепак, тие дури и не барале работа. Или не можеле да почнат да работат во рок од две недели.
Според најновите податоци, процентот на такви бил најнизок во – Словенија. Само 35,5 проценти. Следува Црна Гора со стапка од 36,1 процент, по што следува Србија со 43,8 проценти. Хрватска е блиску со 45,5 проценти, а во Северна Македонија таа бројка е 47,8 проценти. Само во Босна и Херцеговина е повисока од половина – 50,9 проценти.
Оваа популација во Србија беше предмет на истражувањето од 2021 година на Тимот за социјална инклузија и намалување на сиромаштијата на Владата на Република Србија.
Меѓу другото, анализата покажа дека неактивноста кај работоспособното население, од 15 до 64 години, исто така се намали во Србија. Затоа застапеноста на најстарото население значително се зголеми, од 40 на 47 проценти. Авторот го објаснува ова со стареењето на населението.
На жените им е потешко да се вклучат
Студијата нуди и некои одговори за тоа зошто одредени групи се неактивни.
„Анализата на личните причини за неактивност покажа дека неактивноста на жените често е условена од грижата за децата или возрасните членови на семејството. Дури 97% од неактивните лица кои го навеле ова како причина се жени“, се вели во публикацијата „Неактивност на пазарот на трудот во Република Србија“. „Промовирањето на различни локални иницијативи како што е програмата за геронто-домаќинки би генерирало двојна корист.“
Проблемот е и кај најмладата, работоспособна популација. Им треба малку повеќе време за да стигнат до работа од клупите.
Не сме најлоши, но не сме ни најдобри. Србија не се издвојува многу меѓу поранешните југословенски републики во однос на индикаторите на пазарот на трудот.
Сите шест држави забележаа намалување на невработеноста во последните години. Исто како и Србија, другите соседни земји сега почесто се соочуваат со недостиг отколку со вишок на персонал.
На крајот, за она што вреди сето тоа
Сосема е можно, дел од проблемот на пазарот на трудот е предизвикан од последниот параметар што го споредивме – просечната нето плата. Како што е случај со децении, таа е најголема во Словенија. Таа изнесува 1.610 евра.
Во соседната Хрватска, просечната плата е 1.444 евра. Според овој параметар, Србија се лизна од претходното трето место. Ја зазеде Црна Гора, каде што просечната плата, според најновите податоци, изнесуваше 1.014 евра.
Земја Плата (во евра)
Словенија 1.610
Хрватска 1.444
Црна Гора 1.014
Србија 913
Босна и Херцеговина 800
Северна Македонија 727
Во Србија, просекот во јуни беше „тешки“ 107.075 динари, или 913 евра. Во Босна и Херцеговина, платата беше 800 евра, а во Северна Македонија – 727 евра. Колку а се знае за оние кои ја држат кај нас оваа позиција на дното.
