Бугарскиот уметник кој го нагрна Рајхстагот, почина на 84 години. Најголем дел од делата се создадени со кредити на банките!
АЛЕКС НИДАМ
Уметникот Христо, познат по завиткување во текстил на згради, вклучувајќи го и берлинскиот Рајхстаг, па дури и цели острови, почина на 31 мај на 84-годишна возраст. На неговата официјална страница на Фејсбук, встоеше дека тој умрел од природна смрт во неговиот дом Њујорк.
Роден како Христо Владимиров Јавачев во Бугарија, Христо студирал во Софија, а потоа побегнл на запад во 1957 година, илегално со возото од Прага до Виена. Две години подоцна, тој се запознал со Французинката Жан Клод Дена де Гилебон, која ќему стане негов уметнички партнер и сопруга до нејзината смрт во 2009 година.
Двојката ја започна својата кариера на големи јавни уметнички дела во 1961 година, кога покриваа буриња на пристаништето во Келн. Барелите многу често ќе се појавуваат во нивните уметнички дела, благодарение на ниската цена и скулпторскиот изглед, заедно со имплицираната политичка конотација секогаш омаловажувана од уметниците. „Јас правам работи што немаат никаква функција – освен можеби да се направи задоволство“, рече Кристо за Гардијан во 2018 година (во западниот свет неговото име од Христо стануваше најчесто Кристо)
Следната година, тие забарикадираа улица во Париз со буриња од нафта. Проектот беше наречен Ридо де Фер (Железна завеса), ги постави на картата во светот на уметноста, и тие продолжија да бидат претставени од познатата галерија Кастели во Њујорк.
Двојката продолжи да создава дела од големи димензии, кои често вклучуваа огромен природен споменик во ткаенина, усогласувајќи ги со американските копнени уметници од раните 70-ти, кои создадоа огромни уметнички дела во пустината. Во 1969 година, Христо и Жан-Клод тргнале во Западнатиот брег, кој вклучувал да го облечат крајбрежјето и карпите на Малиот Залив во Сиднеј, Австралија, во сива ткаенина, за да создадат што е најголемото уметничко дело на сите времиња.
Во 1972 година тие ја направија долина од завеса, подигнувајќи портокалова ткаенина од 14.000 метри низ Риф Гап, кањон во Колорадо, иако бура го уништи само еден ден откако беше обесена. Сите уметнички дела на Кристо и Жан-Клод се дизајнирани да бидат привремени. „Уметниците – и пред сè архитектите – бараат постојаност“, рече тој. „Јас не. Ми се допаѓа да не оставам ништо. Потребна е храброст “.
Неговата работа беше финансирана главно со продажба на подготвителни цртежи – тој секогаш одбиваше спонзорство. „Отсекогаш сме биле добри во преговори. И требаше да бидеме, во спротивно овие проекти никогаш не би се реализирале. Но, секогаш сме биле добри во тоа па банките добиваат кредитни линии. “
До 80-тите, амбициите и угледот на Кристо и |Жан-Клод пораснаа до тој степен што беа во можност да создадат други проекти, вклучително и да облечат околу 11 острови во заливот Бискејн во Мајами со светло-розова лебдечка полипропиленска ткаенина и го завиткаа Понт Ноуф, најстариот мост во Париз, откако тогашниот градоначалник Ширак го даде своето одобрение. Сепак, најспектакуларното достигнување на уметниците, веројатно, се случи во 1995 година, кога тие го завиткаа Рајхстаг, покривајќи ја зградата на германскиот парламент во Берлин во алуминиумска ткаенина, помалку од шест години по падот на Берлинскиот ид.
„Тоа беше една од најубавите нешта што сум ги видел досега“, рече Кристо за Гардијан. „Сто алпинисти што ја разочаруваат фасадата на Рајхстагот, полека ја разоткриваат оваа огромна сребрена завеса. Немаше кранови или машини, само луѓе што слегуваа во еден вид воздушен балет. Беше 1995 година и огромна маса на луѓе дојдоа да го следат сспектаклот. Потоа, кога беше готово, дојдоа да ја погодат ткаенината “. Сакајќи да не ги намалат уметничките дела, Христо им забрани на тројцата тенори да изведат концерт пред него.
Во понатамошните проекти беа вклучени Гејтс, во кои беа конструирани структури со винил со нафта од шафран, поставени низ Централниот парк на Њујорк и „Пловечките столбови“ во италијанското Езеро Езео. Во летото 2018 година, Христо леташе оџак од 7.506 буриња на Серпентина во лондонскиот Хајд парк. Делото, наречено Мастаба, ги воодушеви и збунето гледачите.
Последната заача што си јапостави беше насочена кон Париз, ама заради вирусот идејата остана незапочната во остварувањето.
