Мобилизацијата на Путин може да биде крај на неговиот режим. Дури и најлојалните граѓани на Русија ќе увидат дека Путин еднострано го прекршил неизговорениот пакт со нив кој го одржува на власт 20 години: вие не се занимавате со политика, а моќта не ве допира.
ФЕДОР КРАШЕНИКОВ
Ослободувањето од страна на украинските трупи на регионот Харков, претходно окупиран од Русија, создаде толку сериозна закана за целиот руски фронт што Путин мораше итно да објави мобилизација. Причината за растечките воени проблеми на Путин е позната: нема доволно војници, само „топовско месо“. Ако итно не ја засили својата војска со десетици илјади регрути, фронтот ќе се урне под ударите на вооружените сили на Украина и ќе заврши со губење на контролата дури и на оние територии кои претседателот на Руската Федерација долго време ги смета за свои: Донецк, Луганск, па дури и Крим. Таквата воена катастрофа може да биде крај на режимот на Путин: ниту една количина на пропаганда не може да го објасни или оправда фактот дека Русија очигледно ја загуби војната.
Широко објавените патувања на регрутерите низ затворите се другата страна на неуспехот во регрутирањето руски граѓани. И овој неуспех сведочи, пред сè, за фактот дека масовна активна поддршка на акциите на властите или целосна доверба во пропагандата сега не доаѓа предвид. Инаку, од првите денови на војната, ќе имаше редици на луѓе во канцелариите за воена регистрација и запишување кои сакаат да одат на фронтот.
Во текот на овие месеци, многупати се поставуваше прашањето зошто никој во Русија не е загрижен за смртта на илјадници војници во војната во Украина. Тие често се сеќаваа на чеченската војна и активноста на мајките на војниците тогаш и прашуваа зошто сега го нема тоа. Одговорот е едноставен: се додека тие кои отишле таму доброволно се бореле и умреле на фронтот, нема кој да ги оплакува, често дури и во нивната непосредна околина – главно многу специфичен контингент бил регрутиран во армијата.
За повеќето Руси, војната остана нешто далечно и повеќе како долгогодишно ТВ шоу. Некој се кара некаде, „нашите“ постојано победуваат и напредуваат, а од лаикот се бара само да каже дека Путин прави се како што треба или, во екстремни случаи, дека сè не е толку јасно.
И сега самиот Путин ја промени ситуацијата. Сега тие што веруваа дека победата е речиси извојувана, и оние што воопшто не ги интересираше војната, и оние што беа против неа на овој или оној начин, сега ќе одат да се борат и да загинат – и веќе никој нема да прашува дали го сакаат тоа или не. Војната ќе дојде во секој дом.
На првиот ден од мобилизацијата во Русија беа приведени повеќе од 1.300 демонстранти. Некои од нив добија покани веднаш во канцеларијата. Се разбира, ова е сè уште премалку за да се запре војната. А, најверојатно, и сега излегуваат на протести оние кои одамна сами решиле се и за војната и за Путин.
Треба да се напомене дека мобилизацијата не само што дава нови причини за протести, туку отвора и нови можности за застрашувачки несогласувања. Прво, самата можност да бидат видени од властите како учествуваат на протестите е особено непривлечна сега, кога е порационално да се кријат за да не ги повикаат на фронтот.
Второ, мобилизацијата е добра причина да се спроведе целосно изолацијата на активистите кои ги оцрнуваат потезите на властите, демонстрантите и само младите луѓе, затворајќи ги во бараки, далеку од големите градови. Одамна е познато дека во руската армија можете да го поминете целиот работен век без да земете оружје. Сето ова мора да се земе предвид кога се оценуваат сегашните размери и резултати од протестите во Русија.
Но, сепак, кога ужасот од она што се случува ќе допре, ако не до сите, тогаш барем до мнозинството од активниот дел од населението? И дали ќе дојде?
Историјата учи дека најверојатно ќе дојде – но не во наредните денови и недели. Само за месец или месец и половина, кога десетици илјади повикани жители веќе ќе бидат на фронтот, целиот ужас од новонастанатата ситуација ќе стане очигледен за нив, за нивните семејства и за сите други. Дури и најлојалните граѓани на Русија ќе увидат дека Путин еднострано го прекршил неизговорениот пакт со нив кој го одржува на власт 20 години: вие не се занимавате со политика, а моќта не ве допира.
Граѓаните кои ревносно не се занимаваа со политика, совесно излегуваа на гласање, веруваа во приказните за странска пропаганда, кои ги презираа оние што не се согласуваат, ќе се најдат измамени и казнети за нивната доверба во Путин и од Путин. Згора на тоа, многу од најлојалните на Путин ќе завршат како инвалиди, сираци, вдовици и некој целосно ќе умре – и ова ќе биде точката во која вербата во Путин ќе заврши за секој од нив.
Путин се стави во ќорсокак. Тој се обложуваше на фактот дека, со тоа што ќе повика стотици илјади Руси на фронтот брзо ќе ја заврши војната, ќе ја порази Украина и со тоа ќе ги „поништи“ сите прашања и сомнежи акумулирани меѓу населението. Не сакаше да види друго сценарио. Но, во моментов друга опција е многу пореална: Украина, поддржана од целиот свет, ќе застане и ќе продолжи да се бори и да победува, додека во Русија ќе има само бескрајна мобилизација, река од „погреби“ од фронтот, одземање на лични возила за потребите на војската, лов на „затајувачи“ и „дезертери“, расплакани мајки, сопруги, деца – и толку месеци, без светлина и надеж. Сè додека војниците од првата линија, дезертерите, девијационистите, вдовиците, сираците и мајките кои ги загубија своите синови, уморни од војната и поразите, не излезат на улица. И тогаш ќе нема кој да ги растера. Инаку, вака заврши владеењето на Николај Втори во 1917 година.
(Федор Крашениников, руски политиколог и публицист за Дојче Веле)
