Токио и Њу Делхи стануваат важни азиски дестинации на ЕУ, бидејќи Пекинг реши не само да остане поврзан со Москва, туку и да го засили партнерството
Во обврските за овој месец на претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел и претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, срои патување во Токио за да бидат кодомаќини на самитот ЕУ-Јапонија, изјавија двајца дипломати кои сакаа да останат анонимни, потврдувајќи го извештајот на јапонските медиуми. Ова ќе биде прв пат двоецот заедно да лета во Источна Азија откако го презедоа кормилото на ЕУ, непосредно пред избувнувањето на Ковид-19.
Претходно, Олаф Шолц го направи своето прво патување во Азија откако стана германска канцеларка и ја прескокна Кина, и наместо тоа се упати кон Јапонија, што е отклон од политиката на неговата претходничка Ангела Меркел за негување лични врски со комунистичкото раководство во Пекинг.
Неколку дена претходно, Фон дер Лајен присуствуваше на Дијалогот Раисина, клучен надворешно-политички настан во Индија, каде што даде експлицитни предупредувања за партнерството „без ограничувања“ меѓу Пекинг и Москва.
Претстојното чешко претседавање со Советот на ЕУ, кое започнува во јуни, планира да биде домаќин на серија настани со индо-пацифичките партнери, иако руската војна против Украина одзема најголем дел од политичката енергија во Европа.
Накратко, неочекуваната војна на европско тло го поттикнува блокот да фрли посвеж поглед на Кина – која изгледа ќе биде навидум нераскинлив партнер на Русија.
За две децении, Кина собра огромни придобивки откако се приклучи на Светската трговска организација. Бројни европски мултинационални корпорации ја третираат Кина како пазар и профитен мотор. И покрај неодамнешните повици од претседателот Ши Џинпинг да се фокусира повеќе на домашните иновации и потрошувачка, надворешната трговија – особено со ЕУ и САД – сè уште има огромна улога во економскиот развој на Кина. Навистина, европските влади во голема мера беа на страната на нивните бизниси кои фаворизираа навлегување подлабоко во втората по големина економија во светот, обрнувајќи внимание на предупредувањата за заканите за националната безбедност, сајбер нападите и кршењето на човековите права од САД и групите за заштита на правата.
ВОЈНАТА ВО УКРАИНА ЈА СМЕНИ РАВЕНКАТА И американскиот претседател Џо Бајден и Фон дер Лајен од Комисијата го предупредија Пекинг на „последици“ и „ризици за репутацијата“ доколку ѝ помогне на Русија да ги заобиколи санкциите или да ѝ обезбеди оружје. Британската министерка за надворешни работи Лиз Трас отиде подалеку, велејќи минатата недела: „Со тоа што зборуваме за подемот на Кина како неизбежен, ние ја работиме работата во корист на Кина. Всушност, нивниот подем не е неизбежен. Тие нема да продолжат да растат ако не се игра според правилата“.
Брзо зацврстувачката реторика за Кина не остана незабележана во деловниот сектор. Бидејќи, западните компании ги прекинаа врските со Русија, расте загриженоста во деловната заедница во Кина, особено затоа што Пекинг вложува малку напор да се дистанцира од она што сѐ повеќе личи на отпадничка држава. „Германците направија истражување за влијанието на војната во Украина врз бизнисот во Кина“, рече Јерг Вутке, претседател на Стопанската комора на ЕУ во Кина, велејќи дека истражувањето „јасно укажало“ дека бизнисите ќе бидат подготвени да стават „сè на чекање.”
„Тие велат: ‘О момче, ја имаме оваа ситуација со Русија, дали Кина ќе биде иста?’“, рече Вутке.
НАКЛОНЕТОСТ ЗА ЈАПОНИЈА Како што призна Шолц, изборот на Јапонија како прва азиска дестинација откако стана германски канцелар „не беше случајно“.
Иако се воздржа од какви било директни критики за Кина, Шолц ја истакна потребата од диверзификација од страна на германските бизниси. Осигурувањето дека синџирите на снабдување се помалку зависни од поединечни земји, додаде тој, е „задача што е порелевантна од кога било“. Кина нема да има проблем да открие за кого зборува Шолц.
„Ние сме против сите идеи за раздвојување“, рече Шолц. „Но, едно е јасно: нашите компании и ние самите ќе направиме сѐ што можеме за да се осигураме дека никој не зависи од синџирите на снабдување од една земја во исто време. Тоа е искуството што го имаме сега со украинската криза. Ќе биде потребно време, но ќе мора да игра голема улога за нас“.
Јапонија беше поздравена како близок партнер со Западот од почетокот на војната. Таа стана една од ретките азиски земји (заедно со Јужна Кореја и Сингапур) што се приклучи кон санкциите воведени од Европа и САД, додека враќањето назад на Шолц, исто така, носеше одредена помош донирана од Јапонија за Украина.
Кога станува збор за јапонското справување со Кина, нејзиниот главен регионален ривал, Токио во голема мера се потпира на безбедносната соработка на САД. На пример, спроведе воени вежби и заеднички воени вежби со САД во случај на конфликт со Кина поради Тајван, објави „Фајненшел тајмс“ минатата година. Сепак, ЕУ треба да игра улога.
„Иако тие (Јапонија) сфаќаат дека Европејците не можат да го надоместат сојузот со Соединетите Држави, тоа сепак служи, мислам, како дополнително гаранција“, рече Дитмар Швајсгут, поранешен амбасадор на ЕУ во Јапонија и во Кина.
Тоа се разликува од минатото, рече Швајсгут, кога Јапонија и Европа гледаа на евро-атлантските и азиско-пацифичките сцени како во голема мера ирелевантни. „Пријателството меѓу Кина и Русија без ограничувања и нивната наведена посветеност да работат заедно за промена на меѓународниот поредок… доведе до сознание дека поблиските односи меѓу Јапонија, Индија и Европа не се само луксуз или нешто убаво да се има. Тоа се гледа како повеќе неопходно од порано“.
ДОДВОРУВАЊЕ ЗА ИНДИЈА Следните неколку месеци ќе бидат клучни за да се види дали Европа би можела да преземе повеќе задачи со фокусирање на Русија и на Кина. „Додека се занимава со војната во Украина, (Европа) исто така мора да продолжи да се фокусира на својот индо-пацифички пристап, бидејќи, иднината на глобалниот поредок не се решава само во Украина“, рече Јанка Оертел, шефот за Азија во Европскиот совет за надворешни односи.
Меѓутоа, според некои мерки, Индија повеќе потсетува на Кина отколку на Јапонија. Таа му пркоси на притисокот на Западот и беше воздржана во гласањето во Обединетите нации со кои се осудува војната на Русија. Останува огромен увозник на руско оружје. Групите за човекови права постојано изразуваат загриженост за третманот на малцинствата.
Сепак, САД ја сметаат Индија за клучен партнер во својата индо-пацифичка стратегија, формирајќи заедно со Австралија и Јапонија безбедносната мрежа „Квад“, која стратезите на Пекинг моментално ја сметаат за главна закана. По понижувачкиот АУКУС, прескокнување за профитабилен договор за подморници, Франција, исто така, се обиде да ги продлабочи поморските врски со Индија.
За време на нејзината посета на Њу Делхи, Фон дер Лајен ја нападна Кина за нејзиното партнерство со Русија, истовремено поздравувајќи ја Индија како најголема демократија во светот и вети дека ќе ги продлабочи трговските врски. Во обид да ја убеди Индија да ја отфрли Русија, таа додаде: „Исходот од војната не само што ќе ја одреди иднината на Европа, туку и длабоко ќе влијае на индо-пацифичкиот регион и на остатокот од светот“.
Едно големо прашање во односите меѓу ЕУ и Индија е недостатокот на договор за слободна трговија. Претходниот, седумгодишен обид да се постигне договор резултираше во ќор-сокак, иако и двете страни сега се обидуваат да ги оживеат разговорите. Сепак, трнливите прашања како што се земјоделството, стандардите и работничките права остануваат нерешени.
Како и Фон дер Лајен, британскиот премиер Борис Џонсон, исто така, ја посети Индија во последните недели, каде што се фокусираше на одбранбената соработка со неговиот индиски колега Нарендра Моди. На прес-конференцијата, Џонсон мораше да ја брани одбранбената шема на прашањето дали Индија може да стане канал за шверц на западно оружје во Русија.
Во симболичен потег, Индија, исто така, одлучи да отвори нова амбасада во Литванија – земјата на ЕУ која моментално е цел на трговското ембарго на Пекинг – откако балтичката држава помина една деценија лобирање за тоа.
И Моди и јапонскиот премиер Фумио Кишида доаѓаат во Европа оваа недела. Нивните идеи за Кина сигурно ќе стигнат до приемчиви уши – но останува да се види дали како резултат на тоа ќе се преземе некаква акција. (Политико)
