На дваесет и четврти февруари 2022 година, капетанот од Кремљ заплови во бура што ја создал самиот. И истрча право во санта мраз. Инвазијата на Владимир Путин на Украина му донесе смрт и уништување на рускиот сосед. Како последица на тоа, тоа резултираше и со огромни воени жртви за неговата земја
СТИВ РОЗЕНБЕРГ
Постојано се навраќам на нешто што го слушнав пред три години на руската државна телевизија. Во тоа време, Русите беа повикани да ги поддржат уставните промени кои ќе му овозможат на Владимир Путин да остане на власт уште 16 години. За да ја убеди јавноста во тоа, водителот на вести го претстави претседателот Путин како морски капетан кој управува со добриот брод Русија низ бурните води на глобалните немири.
„Русија е оаза на стабилноста, безбедно засолниште“, додаде тој.
„Да го немаше Путин, што ќе се случеше со нас?“.
Толку од оаза на стабилност и безбедно пристаниште.
На дваесет и четврти февруари 2022 година, капетанот од Кремљ заплови во бура што ја создал самиот. И истрча право во санта мраз.
Инвазијата на Владимир Путин на Украина му донесе смрт и уништување на рускиот сосед. Како последица на тоа, тоа резултираше и со огромни воени жртви за неговата земја: некои проценуваат дека бројот на загинати руски војници се мери во десетици илјади.
Стотици илјади руски граѓани беа мобилизирани во армијата, па дури и руски затвореници (па дури и осудени убијци) беа регрутирани да се борат во Украина.
Во тоа време, војната влијаеше на цените на енергијата и храната ширум светот и продолжува да ја загрозува Европа и глобалната безбедност.
Сите проблеми од титански размери. Зошто тогаш рускиот претседател реши да војува и да освојува територии?
„Руските претседателски избори во 2024 година се на хоризонтот“, истакнува политичкиот аналитичар Екатерина Шулман. „Две години пред тие избори, Кремљ сакаше некаков победнички настан. Во 2022 година ќе ги постигнат сопствените цели.
„2023 година ќе всади во главите на Русите колку се среќни што имаа таков капетан на чело на бродот, не само преку бурните води, туку и кога тој ги донесе на нови и побогати брегови.
„Тогаш луѓето ќе гласаат во 2024 година. Биково око. Што може да тргне наопаку?”.
Многу, ако вашите планови се засноваат на погрешни претпоставки и погрешни проценки. Кремљ очекуваше нејзината „специјална воена операција“ да биде молскавична. За една недела, сметаше тој, Украина ќе се врати под покровителство на Русија.
Претседателот Путин сериозно ја потцени способноста на Украина да се спротивстави и возврати, како и решеноста на западните земји да го поддржат Киев.
Рускиот лидер, сепак, не призна дека згрешил што ја нападнал Украина.
Методот на Путин е да продолжи да врши притисок, да ја ескалира ситуацијата, да ги зголеми влоговите. Што ме доведува до две клучни прашања: како Владимир Путин гледа на ситуацијата една година подоцна и кој ќе биде неговиот следен потег во Украина?
Тој ни даде неколку совети оваа недела.
Неговото обраќање за состојбата на нацијата беше полно со антизападна жолчка. За војната во Украина упорно ги обвинува Америка и НАТО, а Русија ја претставува како невина страна
Неговата одлука да се повлече од последниот преостанат договор за контрола на нуклеарното вооружување меѓу Русија и Америка, Нов почеток, покажува дека претседателот Путин нема намера да се повлече од Украина или да стави крај на пресметката со Западот.
Следниот ден, на московски фудбалски стадион, Путин ја сподели сцената со руските војници кои се вратија од фронтот.
На високо организираниот митинг со цел да се прослави Кремљ, Путин им рече на толпата дека „во моментов се водат битки на историските граници на Русија“ и ги пофали руските „храбри воини“.
Крајна линија: не очекувајте никакви пресврти од Кремљ.
Овој руски претседател не е склон кон двосмислености.
Ако не наиде на отпор, ќе оди колку што може“, смета Андреј Иларионов, поранешен економски советник на претседателот Путин. „Нема друг начин да се запре освен воениот отпор“.
Но, што е со преговорите за тенковите? Можни ли се мировни преговори со Путин?
„Можно е да се седне на преговарачка маса со кој било“, додава Андреј Иларионов, „но постои историја на преговарање со Путин и склучување договори со него, Путин ги прекрши сите документи. Договорот за создавање на Комонвелтот на независни држави, билатералниот договор меѓу Русија и Украина, договорот за меѓународно признатите граници на Русија и Украина, Повелбата на ОН, Хелсиншкиот договор од 1975 година, Меморандумот од Будимпешта. И така натаму. Нема документ што нема да го прекрши“.
А кога станува збор за прекршување на договорот, руските власти имаат долг список на свои приговори кон Западот. На самиот врв на таа листа е верувањето на Москва дека Западот го прекрши ветувањето што го даде во 1990-тите дека нема да го прошири НАТО алијансата на исток.
Повторно, во раните денови на функцијата, Владимир Путин се чинеше дека не го гледаше НАТО како каква било закана.
Во 2000 година тој не ја ни отфрли можноста Русија еден ден да стане членка на алијансата. Две години подоцна, кога беше прашан да ја коментира најавената намера на Украина да се приклучи на НАТО, претседателот Путин одговори:
„Украина е суверена држава и има право да избере како сака да ја обезбеди сопствената безбедност…“. Тој инсистираше на тоа дека ова прашање нема да ги оштети односите меѓу Москва и Киев.
Путин од 2023 година е сосема друга личност.
Со презир кон „колективниот Запад“, тој се претставува себеси како водач на опколената тврдина, одбивајќи ги наводните обиди на руските непријатели да ја уништат неговата земја.
Врз основа на неговите говори и коментари – и неговите упатувања на владетелите на империјална Русија, како што се Петар Велики и Катерина Велика – Путин се чини дека верува дека е предодреден да ја обнови руската империја во некоја форма.
Но, по која цена за самата Русија?
Претседателот Путин еднаш заработи репутација на човек кој донесе стабилност во сопствената земја.
Таа репутација исчезна поради зголемените воени жртви, мобилизацијата и економските санкции.
Од почетокот на војната, неколку стотици илјади Руси, главно млади, професионални и образовани, ја напуштија земјата: одлив на мозоци што ќе и наштети на Русија уште повеќе.
Како резултат на војната, одеднаш имаше премногу вооружени групи, вклучително и приватни воени компании, како што е групата Вагнер на Евгениј Пригожин и регионални баталјони.
Односите со редовните вооружени сили се далеку од хармонични.
Конфликтот меѓу руското Министерство за одбрана и Вагнер е пример за внатрешно триење меѓу елитите.
Нестабилноста плус приватните војски се опасен коктел.
„Најверојатно граѓанска војна ќе се наѕира над Русија во следната деценија“, смета Константин Ремчуков, сопственик и уредник на московскиот весник „Независимаја газета“. „Има премногу интересни групи кои се свесни дека во овие услови има шанса за прераспределба на богатството. Вистинската можност да се избегне граѓанска војна ќе биде доколку вистинската личност дојде на власт веднаш по Путин. Личност која поседува авторитет кај елитата и решеност да ги изолира оние кои сакаат да ја искористат ситуацијата“.
„Дали руските елити разговараат кој е вистинскиот човек за тоа?“, го прашувам Константин. „Во тишина. Со исклучени светла. Тие навистина зборуваат за тоа. Тие ќе го имаат својот глас“.
„И дали Путин знае дека овие разговори се водат?
„Знае. Мислам дека тој знае сè“.
Оваа недела претседателот на Долниот дом на рускиот парламент објави: „Се додека е Путин, ќе има и Русија“.
Тоа беше изјава за лојалност, а не за вистинската состојба на работите.
Русија ќе преживее – тоа го правела со векови.
Судбината на Владимир Путин, меѓутоа, сега е неповратно поврзана со исходот на војната во Украина.
(авторот е уредник на BBC за Русија)
