Пред една година Русија ги анектираше украинските региони Доњецк, Луганск, Запорожје и Керсон. Луѓето таму велат дека е исклучително тешко да се живее без руски лични документи. Што се сменило за нив?
ИГОР БУРИХА – АНАСТАСИЈА ШЕПЕЛЕВА
Русија со прослава ја одбележа годишнината од „пристапувањето на новите региони“ – како што пропагандата на Кремљ го нарекува анексијата на украинските региони Доњецк, Луганск, Запорожје и Керсон. По тој повод, во Русија се коваа комеморативни монети, а во окупираните региони беа организирани концерти и други прослави на кои се ветуваше просперитет и стабилност, кои можеа да постојат само во рамките на Русија. Сепак, според различни проценки, оваа година меѓу еден и два милиони луѓе ги напуштиле окупираните територии – поради војната, угнетувањето и сиромаштијата.
Оние кои останаа му дадоа различни причини на Дојче Веле за својата одлука – на пример, дека морале да се грижат за роднините или затоа што немаат средства да заминат. Има и такви кои останаа затоа што го поддржуваат Кремљ. Од безбедносни причини, некои од соговорниците на ДВ претпочитаат да не ги спомнуваат нивните имиња.
ШТО Е ДОБРО А ШТО НЕ Многумина во таканаречените „народни републики“ Доњецк и Луганск, главно во градовите поштедени од борбите, сметаат дека анексијата е крај на осумгодишната економска изолација и несигурниот правен статус.
„Веќе девет години водоводот повторно функционира деноноќно“, посочува медицинската сестра Катерина од Луганск. И на нејзината сонародничка Марина и е драго што поштата повторно испорачува пратки, бидејќи претходно мораше да оди на граница за да си ги подигне нарачките од руските онлајн продавници. Подобрен е и квалитетот на мобилната телефонска мрежа, вели Марина.
Сепак, жената е многу загрижена поради девалвацијата на рубљата (која целосно ја замени украинската валута во овие региони) и инфлацијата како резултат на тоа. Бензините поскапеа за 70 отсто, а оригинални резервни делови за автомобили воопшто не можат да се најдат“, се жали таа. А Катерина се жали на цените, но не и на платата која годинава двапати е покачена.
Во Луганск, пак, најмногу поскапеа недвижностите. „Денес двособен стан, кој во есента 2021 година чинеше меѓу 8.000 и 10.000 долари, се продава од 25.000 до 30.000 долари“, изјави за ДВ брокерот Ана С.
ВО ПОЛН ЕК Е „РАЗУБАВУВАЊЕ“ НА ГРАДОВИТЕ Жителите на Луганск и Доњецк велат дека во нивните градови се спроведуваат демонстративни проекти за „разубавување“ по анексијата, но најмногу се во Мариупол, каде, според проценките на ОН, уништени се 90 отсто од големите блокови и 60 отсто од куќите. .Локалните жители се жалат на ДВ дека не е лесно да се најдат нови домови како што тврди руската пропаганда – бирократијата е преголема и треба да докажете дека вашиот дом е целосно уништен, како и – дека немате други имоти ниту во Украина. ниту во Русија.
Украинските власти од своја страна известуваат дека околу 40.000 Руси пристигнале во Мариупол и изнајмуваат станови или едноставно престојуваат во напуштени згради. Брокерот Лариса вели дека новодојдените се претежно градежни работници од Русија кои работат на бројни локации и таму и во други градови во Донбас. Пристигнаа и многу работници од Централна Азија, што на локалните жители не им се допаѓа – руските компании не ангажираа локални жители, претпочитајќи да користат свои работници.
АМБУЛАНТНИ ВОЗИЛА САМО ЗА ОНИЕ СО РУСКИ ПАСОШ? Наставниците од окупираните региони на Украина изјавија за ДВ дека во последната година голем број училишта биле затворени – во Керсон, на пример, останале шест од 30. Многу од локалните деца сакаат да учат онлајн во украинските училишта, но окупаторите ги принудуваат да посетуваат „нормални училишта“. Во меѓувреме, сè повеќе наставници се подготвени да предаваат според руските наставни програми, а во нив „пропагандата почнува од првата страница, без разлика за кој предмет се работи“, вели поранешната наставничка Светлана за ДВ.
И лекарите од окупираните територии велат дека секаде се воведуваат руски стандарди. Здравствено осигурување се издава само на лица со руски пасош, што дополнително ги мотивира луѓето да добијат нови документи. Халина од градот Енергодар се жали дека има дури и реални уцени за давање медицинска нега.
БЕЗ РУСКИ ПАСОШ Е МНОГУ ТЕШКО „Отпрвин ми рекоа дека ако немам руски пасош, нема да можам да повикам брза помош. Потоа ми се заканија дека не можам да се пријавам за планирана операција, а за итни случаи треба однапред да имам пасош“, вели таа, иако не се сеќава дека лекарите го негирале нејзиното лекување бидејќи таа е украинска државјанка.
Од зборовите на соговорниците на ДВ, јасно е дека една година по анексијата во четирите региони е исклучително тешко да се живее без руски документи. Не можете да добиете работа или пензија со украински пасош. Дополнително, не може да се регистрира сопственост на автомобил или имот, не може да се добие картичка за мобилен телефон, ниту банкарска картичка. „И има проверки на документи на секој чекор – особено оние кои имаат украински пасош се под лупа“, вели возачот Серхиј.
