Рускиот сервис на Би-Би-Си дознава дека откако рускиот претседател Владимир Путин изјави дека Русија „нема потреба“ да регрутира странски платеници, втора група од 30 доброволци од Балканот, наводно, заминала во Московскиот регион за да се приклучат на 106-та воздушно-десантна дивизија Тула на Армијата на Руската Федерација (ВРФ).
ИЉА БАРАБАНОВ – ЈОВАНА ГЕОРГИЕВСКИ
Извори на Би-Би-Си тврдат дека регрутирањето на странски волонтери се одвива преку воената канцеларија во Красногорск, град на само 20 километри од Москва.
На уредниците им доставиле список на наводни доброволци од Балканот, за кои тврдат дека се приклучиле на руската армија, а Би-Би-Си успеа да потврди дека некои од нив се во Русија, додека тие самите тврдат дека се таму како „градежни работници“. .
ГИ ИМАШЕ И ПОРАНО Наводите дека Москва се обидува да регрутира до неколку стотици српски државјани за да учествуваат во војната во Украина, на крајот на август беа изнесени и од двајца Срби, кои се бореле во источна Украина во 2014 година, на руската државна телевизија.
Во врска со наводите дека некои државјани на Србија се приклучуваат на 106. Воздушно-десантна дивизија на ВРФ, како и дека учествуваат во организирање војна во странска земја, новинарите на Би-Би-Си се обратија до Министерството за внатрешни работи на Србија и до Високото јавно обвинителство во Белград, но одговори не добивме и по неколку од два месеци.
Организирање војна и водење војна на територијата на странска држава се кривични дела во Србија, според членовите 386а и 386б од Кривичниот законик.
Учеството во војна во странство се казнува со затвор од шест месеци до пет години и со организирање затвор од две до 10 години.
ЗОШТО РУСИЈА РЕГРУТИРА СТРАНСКИ ПЛАТЕНИЦИ?
Извори на Би-Би-Си тврдат дека руските власти започнале со регрутирање за да го одложат новиот круг на мобилизација.
„Руските власти сакаат да избегнат мобилизација до претседателските избори во март 2024 година, а во исто време подготвуваат резервисти за брзо распоредување во нови дивизии, па се потребни што е можно повеќе нови луѓе“, вели Игор, шеф на Црвената републичка организација.
Оваа организација се појави во Русија во летото 2023 година и тврди дека се бори за соборување на рускиот претседател Владимир Путин.
Тие, наводно, им помагаат на руските војници, кои повеќе не сакаат да се борат, да ја напуштат земјата
Активистите на оваа организација на новинарите на Би-Би-Си им предале список на наводни доброволци, за кои тврдат дека патувале во Русија во две групи.
Тие тврдат дека идејата за регрутирање странци ја иницирал Роман Каратаев, вицепремиер на Московскиот регион и шеф на главната управа за регионална безбедност.
Каратаев работи за Владата на Московската област од 2014 година, кога Русија анектираше дел од Украина, а претходно работел за руската разузнавачка служба ФСБ
Би-Би-Си доби и аудио снимка, во која Давор Савичиќ, државјанин на Босна и Херцеговина, ветува дека до есента 2023 година ќе формира српска бригада во рамките на 106-та воздушно-десантна дивизија Тула, регрутирајќи до илјада српски државјани во неа.
Савичиќ уште во 2014 година формирал одред од Срби како дел од платеничката група Вагнер, која до неодамнешната смрт ја предводел Евгениј Пригожин, пишува рускиот сервис на Би-Би-Си.
Кога новинарите дознаа за тоа во 2016 година, Савичиќ, кој во тоа време живееше во градот Химки во близина на Москва, инсистираше на тоа дека тој е само градежен работник и дека никогаш не бил во источна Украина или Сирија.
На почетокот на 2023 година, администрациите на руските региони и државните претпријатија добија задача да регрутираат 150.000 странски волонтери, а премиерот на Русија Михаил Мишустин неодамна процени дека досега се спроведени 70 отсто од планот и дека задачата мора да биде завршена до крајот на годината.
Високи руски функционери зборуваат и за тоа дека расте бројот на платеници во руската армија, но бројките што ги наведуваат не се совпаѓаат. Дмитриј Медведев, заменик-претседател на Советот за безбедност на Русија, на 3 септември изјави дека 230.000 Руси доброволно потпишале договори со Министерството за одбрана од почетокот на годината.
Претседателот Владимир Путин на 12 септември рече дека 270.000 Руси доброволно ги потпишале договорите во изминатите шест до седум месеци, додавајќи дека меѓу 1.000 и 1.500 луѓе го потпишуваат договорот секој ден.
Сепак, извори на Би-Би-Си тврдат дека овие бројки вклучуваат и странци кои склучуваат договори и аплицираат за државјанство по пристигнувањето во Русија, со идеја дека тоа ќе им обезбеди одредена заштита од кривично гонење во нивната земја на потекло.
ЈАС СУМ ГРАДЕЖЕН ИНЖЕНЕР? Во обид да ја потврди автентичноста на списокот со волонтери, Би-Би-Си контактираше со триесетгодишниот Вукашин Стевановиќ – човек со тоа име се споменува на списокот.
Датумот на раѓање на Стевановиќ, наведен на неговиот Фејсбук профил, се совпаѓа со датумот на раѓање на списокот доставен до новинарите на Би-Би-Си.
На профилот пишува дека Стевановиќ е втор поручник во резервниот состав и дека го завршил Курсот слушатели за резервни офицери на Вооружените сили на Србија, како и Градежниот факултет во Суботица.
Објавени се и неколку фотографии на кои тој позира со оружје во воена униформа. „Роден сум да се борам, и ќе се борам“, стои во описот на профилот. Сепак, тој негира дека има некаква врска со регрутирањето.
„Јас сум градежен инженер, вие барате друг Вукашин Стевановиќ“, порача тој во пораката преку апликацијата „Вајбер“. На прашањето дали потпишал договор со Армијата на Руската Федерација, тој рече дека „не гледа причина да одговара на прашања“.
Во јуни 2022 година, тој објави селфи направено пред катедралата Свети Василиј во Москва. Новинарите на Би-Би-Си стапиле во контакт и со неговата мајка Јованка Стевановиќ Миросављевиќ.
Таа за Би-Би-Си потврдила дека нејзиниот син „во Русија е повеќе од една година“, каде што „работи на градилиште“.
Таа додаде дека „ретко одговара, бидејќи, има проблеми со мобилната мрежа“. Стевановиќ не одговори директно на прашањето дали е во Русија, но Би-Би-Си ги извести новинарите дека не е во Србија.
„Што се однесува до вашето сомневање за мојата локација, не знам зошто да ви кажам нешто. Нема наскоро да одам во Србија, па вие ќе се чекате себе си ако ме чекате мене“, додаде тој.
Извори на Би-Би-Си тврдат дека за регрутирањето се одговорни Дејан Бериќ, државјанин на Србија и Давор Савичиќ, државјанин на Босна и Херцеговина.
На Бериќ му се суди во отсуство во Србија, а тој е обвинет дека се борел на страната на проруските сепаратисти во Украина од 2014 година.
Давор Савичиќ, ветеран од војните од 1990-тите, досега во неколку новинарски истраги беше идентификуван како водач на одред во рамките на приватната паравоена група Вагнер, на чело со Евгениј Пригожин. Се тврди дека се борел во Украина и Сирија, но Савичиќ ги негираше овие тврдења.
Двајцата зборуваа за регрутирањето на волонтери во август во пропагандната емисија Салавјов во живо на руската државна телевизија.
„Волонтерите официјално потпишуваат договор со Министерството за одбрана (на Русија), се регистрираат во Красногорск и веднаш оттаму ги испраќаме на полигонот во Рјазан на дополнителна обука, а потоа ги испраќаме во правец на Луганск (град во источна Украина под руска контрола).
„Единицата постои и ќе дејствува“, рече Савичиќ.
Бериќ во емисијата изјави дека волонтери од странство имаат можност да аплицираат за руско државјанство.
„Доаѓаат момциња, ги сретнуваме, веднаш одат во воена канцеларија, склучуваат договор и поднесуваат барање за државјанство.
„Тие не доаѓаат само од Србија, иако повеќето од нив се од таму, туку од цела поранешна Југославија“, додаде тој.
