Функционерите во Москва тројно го зголемија воениот буџет во споредба со 2021 година, па во текот на 2024 година секоја трета рубља на овој или оној начин ќе се инвестира во актуелната војна. Конфликтот во Украина на тој начин станува се поочигледен конфликт на ресурси – воените трошоци на двете страни се зголемуваат и се поочигледно се пренесуваат на растот на социјалните тензии
АНДРИЈ МАРИЕНКО
Војната во Украина не е во центарот на вниманието откако изби конфликтот меѓу Израел и Хамас на почетокот на октомври. И додека вториот конфликт сè повеќе личи на конфликт меѓу супериорните израелски одбранбени сили и палестинското население, првата војна на крајот на минатата и на почетокот на новата година ги предизвика најсилните воздушни напади од почетокот на непријателствата. Во петокот, на 29 декември, дури 158 руски ракети и беспилотни летала паднаа на Киев, Одеса, Харков, Днипро и Лавов, при што според украинските власти загинале најмалку 41 лице, иако многу од нападите биле спречени. Потоа следеше одмазда против пограничниот град Белгород, инаку една од базите на руските операции, каде што од украинските воздушни напади загинаа најмалку 21 лице, главно цивили. Како што се очекуваше, а во целосна согласност со најавите на рускиот претседател Владимир Путин, руските напади потоа се интензивираа и главно паднаа ракети во регионот на Киев и Харков.
Со оглед на фактот дека Русија сè уште контролира околу 18 проценти од површината на Украина и дека годината зад нас практично не донесе територијална размена меѓу двете страни, разумно е да се запрашаме дали годината што претстои ќе помине како деновите на нивната транзиција – имено , во спорадични размени на оган – и дали сè уште можеме да очекуваме некаква форма на решавање на вооружениот конфликт, кој најсериозно ја потресе европската безбедносна архитектура од распадот на Југославија, а можеби и од крајот на Втората светска војна.
УКРАИНА СЕ ПОВЕЌЕ ЗАВИСИ ОД ЗАПАДОТ А ЗАПАДОТ СЕ ПОМАЛКУ И ПОМАГА Украинскиот претседател Володимир Зеленски самиот призна дека пролетната, а потоа и зимската украинска контраофанзива не успеаа, за разлика од онаа пред година и половина, кога украинската армија, засилена со помошта од Западот, ги врати под контрола областите околу Суми, Харков. Киев и Керсон. Во средината на декември високиот воен функционер и генерал Олександар Тарнавски предупреди дека по целата линија на фронтот од околу илјада километри се брои секој испукан куршум во големи размери и дека има особено заостанување во однос на артилериската муниција. Без надворешни субвенции, украинските власти нема да имаат друг избор освен да се откажат од ослободувањето на својата територија.
Белата куќа во последната недела од 2023 година одобри испраќање воена помош за Украина во износ од 250 милиони долари, што воедно е последниот пакет помош што ќе може да се испрати без одобрение на Конгресот. Намерата на американскиот претседател Џозеф Бајден беше да „прокриумчари“ дополнителни педесет милијарди евра помош за официјален Киев заедно со 14 милијарди евра помош за Израел, но секој републикански претставник во Сенатот гласаше против таа одлука. Слично на тоа, на почетокот на декември Унгарија го блокираше испраќањето на педесет милијарди евра „тешка“ помош за Украина, која ја подготвија земјите од Европската унија. Несогласувањето на западните земји околу тоа дали и како да и се помогне на Украина, со која Брисел ги отвори пристапните преговори за членство во ЕУ, одамна е повеќе од само впечаток.
Од друга страна, во Киев имаат буџетски дефицит од 43 милијарди долари и јасно е дека секоја нова бесплатна педа скапо ќе чини. Русија, исто така, знае дека на 26 декември, по повеќе од една година локални конфликти, нејзината војска го вратила градот Маринка во Доњецк, кој некогаш имал околу 10.000 души. Воен успех, не особено голем, донекаде споредлив со заземањето на Бахмут во мај, но значаен во долгото влечење на војната меѓу глобалниот Исток и Запад. Сепак, тоа има своја цена – функционерите во Москва тројно го зголемија воениот буџет во споредба со 2021 година, па во текот на 2024 година секоја трета рубља на овој или оној начин ќе се инвестира во актуелната војна.
Конфликтот во Украина на тој начин станува се поочигледен конфликт на ресурси – воените трошоци на двете страни се зголемуваат и се поочигледно се пренесуваат на растот на социјалните тензии.
И во Русија и во Украина, но и во западните земји кои на различни начини се подготвуваат за изборните години. Европскиот парламент ќе добие ново свикување на почетокот на мај, додека Американците на големо се подготвуваат за единствениот настан кој може да го засени спектаклот на Суперболот – претседателските избори.
ПУТИН НЕ СЕ КОНСОЛИДИРАШЕ ВОЕНО, НО ПОЛИТИЧКИ – ДА Додека на Запад има гласови кои тврдат дека очекувањата од украинската контраофанзива биле нереални, бидејќи, тие се засновале на желбата на истиот Запад да ги покаже резултатите од својата геополитичка решителност што е можно поскоро – како Марина Мирон од Одделот за одбранбени студии на Кралскиот колеџ во Лондон – , факт е дека Владимир Путин ќе ја памети и 2023 година како период на преголеми очекувања.
Пред шест месеци, водачот на паравоената група Вагнер, Евгениј Пригожин, објави војна против Кремљ, што иако беше многу брзо потиснато, покажа дека има пукнатини во руската воено-безбедносна вертикала. Додуша, недоволно големи за ослабениот Запад да ги искористи и да ги продлабочи, освен често неплодните санкции. Три месеци подоцна, налогот за апсење на Владимир Путин издаден од Меѓународниот кривичен суд дополнително го изолираше рускиот лидер, за кој, и покрај бурата – а можеби делумно и поради тоа – сè уште се предвидува дека ќе победи на изборите закажани за 15 март 2024 година.
Поранешниот директор на Кралскиот институт за Обединети услуги, Мајкл Кларк, смета дека следната година ќе помине во обиди на двете завојувани страни да ги збијат редовите и да ги зајакнат своите геополитички позиции. Украина се повеќе зависи од Западот, а Западот сè помалку и помага
Русија нема ниту опрема ниту обучена работна сила за да започне стратешка офанзива пред пролетта 2025 година, во најдобар случај. Од друга страна, Украина зависи од западното финансирање и воената поддршка за воопшто да ја преживее војната. Истовремено, тие ќе работат на зајакнување на своите позиции за да можат во иднина да размислуваат за нова серија ослободителни офанзиви“, вели Кларк и забележува дека текот на војната во 2024 година ќе се решава во Москва, Киев, Вашингтон , Брисел, но и во Пекинг, Техеран и Пјонгјанг наместо на самото бојно поле.
Барбара Занчета од Катедрата за воени студии на Кралскиот колеџ во Лондон се согласува со оваа оценка, истакнувајќи дека војната не може да трае бесконечно.
Според тоа, конфликтот во Украина се повеќе се чини дека е конфликт на ресурси и трпение. „Западната неподготвеност ја охрабрува Русија и освен ако падот на Путин не предизвика некој безбедносен или здравствен проблем, единствениот веројатно исход на конфликтот ќе биде некаков посредуван договор со кој ниту една страна не се согласува, барем засега“, заклучува таа.
Почетокот на 2023 година изгледаше значително поинаку. Во меѓувреме, единствената јасна, важна победа на украинската страна беше добиена на брановите на Црното Море, каде што, по неколку напади на Крим, руската морнарица одлучи да повлече одреден број на бродови од пристаништето Севастопол. Сепак, премалку за да се даде недвосмислен победник на војната во Украина. Се чини дека на крајот ќе се рачуна како победа – помалку разочарување од постигнатото.
