Украинците успеаја да соборат речиси 90% од руските беспилотни летала Шахед, но и Русите експериментираат со иновации. Кои се тактиките и достигнувањата на двете страни во војната во Украина?
ЏЕСИКА ЗАХЕДИ
Украина има сериозен проблем во обезбедувањето доволно војници, но со беспилотните летала постигнува голем успех – имплементација на иновации и тоа брзо, вели експерт. Зборувајќи за германскиот јавен радиодифузер ZDF, воениот експерт Фабијан Хинц истакна дека беспилотно летало на украинската морнарица неодамна успеало за прв пат да собори два руски хеликоптери – и тоа јасно покажува колку дронови станале важни во текот на војната во Украина. Преку разни беспилотни летала кои носат ракети воздух-воздух или земја-воздух, како и со помош на поморски дронови, противниците во војната се обидуваат на секој начин да го изненадат својот непријател.
УКРАИНСКИ УСПЕХ ВО СОБОРУВАЊЕТО НА ШАХЕДИТЕ Мислењето на Фабијан Хинц е дека Русија тестира различни варијанти на иранските беспилотни летала Шахед, но Украина е „прилично добра во нивното откривање и соборување“. Воениот експерт вели дека според официјалните податоци, за кои верува дека во голема мера одговараат на реалноста, Украина успеала да собори речиси 90% од овие беспилотни летала.
Истовремено, тој на ЗДФ истакна дека во нападите со беспилотните летала Шахед, Русија ја менува нивната висина и брзина, а паралелно редовно користи беспилотни летала за мамка кои носат многу мала количина на експлозив, но ги мамат системите за откривање на непријателот велејќи дека тие изгледаат како борбени беспилотни летала Шахед. „Оваа тактика доведе до тоа бројот на Шахеди кои успеваат да поминат низ украинската воздушна одбрана се зголеми во последните недели“, вели експертот.
НА УКРАИНЦИТЕ ИМ ОДИ ДОБРО Хинц посочува дека кога се бранат од други видови беспилотни летала, украинските единици имаат добри резултати. На пример, некои украински војници се специјално обучени да соборуваат руски беспилотни летала FPV (First Person View) со помош на ловечки пушки – ова се варијанти на беспилотно летало во кое леталото може да се контролира од далечина од пилотот користејќи технологија на камера. „На прв поглед, пукањето во нив со ловечки пушки звучи примитивно, но всушност функционира релативно ефикасно. Има обиди да се пресретнат дронови со други дронови, што е покомплицирано“, вели Хинц.
Воениот експерт за германските јавни медиуми објаснува дека откривањето на напаѓачките авиони е клучно за заштита од беспилотни летала. И бидејќи тоа ќе бара најголема можна радарска покриеност, што е скапо и комплицирано да се обезбеди, Украина покажува генијалност во овој поглед. „Украинците, на пример, развија систем за акустична идентификација што може да користи релативно евтини микрофони за да ги детектира класичните моторни звуци што ги прави Шахед – на овој начин тие учат каде приближно се наоѓа дронот“.
Покрај тоа, Украина е се’ поуспешна во заглавувањето на радио-комуникации на непријателските беспилотни летала. Русија, се разбира, може брзо да ги рекалибрира. Тоа е еден вид „игра на мачка и глушец“ на полето на иновациите, но Украина добро напредува.
РУСИЈА ИСТО ТАКА ЕКСПЕРИМЕНТИРА Сепак, Русија исто така иновира – со користење на беспилотни летала директно на првите борбени линии. „Со беспилотните летала FPV гледаме, особено на руската страна, употреба на кабли со оптички влакна за водење“, објаснува Хинц за ZDF. „Тоа значи дека дронот веќе нема радио врска, туку оптички кабел, преку кој се подобрува квалитетот на преносот на податоците, уредот не може да се открие со пасивни системи и е целосно неранлив на пречки.
Русија исто така експериментира со опремување на своите дронови Shahed со антени Starlink. Ова го проширува пропусниот опсег што овозможува контрола преку видео врска. Друг експериментален пристап – опремување на беспилотни летала со СИМ-картички – може да овозможи користење на украинската мобилна телефонска мрежа, соодветно – и пофлексибилна контрола.
Како заклучок, Фабијан Хинц забележува дека Украина се соочува со тешкотии во обезбедувањето персонал за армијата – тоа е нејзиниот најголем проблем во моментов. А и дроновите можат да бидат решение до некаде. „Ако имаат доволно тимови за контрола на беспилотни летала – на пример, за беспилотните летала FPV, тоа ќе им помогне да ги задржат нивните војници на побезбедно растојание од линијата на фронтот“. Сепак, Украина не може да користи иновации со беспилотни летала за да го покрие недостигот од војници. „И технички, тие сè уште не стигнале до точка каде што еден оператор може, на пример, да сервисира десет беспилотни летала истовремено“, вели експертот.
Летаат со брзина од 200 километри на час и погодуваат цели на земја, но испуштаат силен звук кој се слуша од далеку. Русија во неколку наврати користеше беспилотни летала за напади во Украина, вклучително и упатени кон цели во Киев. Шефот на претседателската администрација Андриј Јермак зборуваше за т.н камикази беспилотни летала. „Русите мислат дека ќе им помогнат, но всушност ова само го покажува нивниот очај“, напиша тој на социјалната мрежа Телеграм.
ДАЛИ БЕСПИЛОТНИТЕ ЛЕТАСЛА СЕ ИРАНСКИ? Според дефиницијата на специјализираната веб-страница „Воена фабрика“, беспилотните летала камикази се беспилотни летала кои носат боеви глави. Украинската војска тврди дека во средината на септември за прв пат успеале да соборат ирански борбен дрон. Оттогаш, вкупно над 20 летови со беспилотни летала камикази се регистрирани над јужна Украина, од кои половина беа соборени од украинската армија. Особено јужниот украински град Одеса често е цел на напади со беспилотни летала камикази, кога загинаа цивили.
Веќе неколку месеци е познато дека Иран и доставува дронови на Русија. Кон крајот на август, американската влада објави, повикувајќи се на разузнавачки информации, дека Русија сака да купи ирански борбени беспилотни летала за војната против Украина. Меѓународните санкции наметнати на Москва повеќе не ѝ дозволуваат на Русија сама да произведува беспилотни летала бидејќи ѝ недостигаат соодветни компоненти. Според информациите на агенцијата Франс прес, Русија набавила беспилотни летала од типот Мохаџер-6 и Шахед-136 од Иран. ТЕХЕРАН ГИ НЕГИРА ИСПОРАКИТЕ. Според воените експерти, иранските беспилотни летала не се многу ефикасни. Кобната работа сепак е што летаат на мала височина и тешко се откриваат со радар.
И ова лето Русија покажа интерес за турски борбени беспилотни летала, но производителот на дронови Бајрактар на крајот на август објави дека нема да ја снабдува Москва со своите производи. „Колку пари и да ни понудат, во сегашната ситуација не доаѓа предвид дека ќе им доставиме дронови. Ние целосно ја поддржуваме украинската страна“, изјави за Би-Би-Си шефот на турскиот концерн за оружје Халук Бајрактар.
Турските беспилотни летала Bayraktar-TB2 се користат доста успешно од страна на украинската армија – со нивна помош Украинците уништија значителен број руски артилериски системи и оклопни возила. Според различни новински агенции, турскиот производител на беспилотни летала Bayraktar планира да изгради своја фабрика во Украина.
Борбениот дрон на Бајрактар е со димензии 6,50 на 12 метри, може да остане во воздух 24 часа, а има брзина од околу 220 километри на час. Тој е значително поевтин од неговите западни конкуренти.
Од почетокот на руската агресија во Украина, се шпекулира за употреба на израелски дронови. Во март, на интернет се појавија фотографии од руски дрон со израелски ознаки соборен над Украина. Сепак, овие фотографии, чија автентичност не е докажана, покажуваат остатоци од дрон Forpost, вклучувајќи и плоча со име на израелска компанија за производство на авиони и ракети. „Форпост“ е извидувачки дрон произведен во Русија по израелска лиценца, купен од Москва пред години.
.
