Поранешната новинарка Филинова се грижела за посвоеникот Вова кој има попреченост и тешкотии во развојот. „Тој не прооде сè додека не наполни три години. Имаше многу сериозна болест и имаше две операции на отворено срце, заедно со многу други придружни операции“, вели Филонва. Но, репресијата на Путин и го одзеде детето како начин на присила врз неа. Таа и денес е во затвор
НИНА НАЗАРОВА
Наталија Филонова го доживеала најлошиот кошмар на секој родител.
Оваа 60-годишна жена била уапсена во септември 2022 година во покраината Бурјатија на рускиот Далечен Исток за време на демонстрации против воената обврска.
Рускиот претседател Владимир Путин претходно најави „делумна мобилизација“ за војната во Украина.
Филонова потоа беше осудена за „насилство врз полицајци“, а нејзиниот посвоен син беше испратен во дом за запоставени деца.
„Тие рекоа дека организиравме нелегален состанок.Но, тоа всушност не беше митинг, туку обраќање преку микрофон. Го искористивме нашето уставно загарантирано право да го изразиме сопственото мислење“, објаснува Филонова.
Таа беше приведена додека зборуваше на митингот, кој беше емитуван во живо на YouTube, и беше обвинета за прекршок на граѓанските права.
За време на приведувањето, таа се спротивстави. На рочиштето што следеше, во судницата одеднаш се слушна закана за бомба, а Филонова беше одвоена од нејзината одбрана и фрлена во автомобил.
Додека се обидувала да се ослободи, таа го изгребала полицаецот, па против неа била отворена кривична пријава.
Полициските службеници кои ја уапсиле дошле во училиштето каде што таа работела како наставничка и помагала во грижата за својот син Вова.
Во обвинението се наведува дека потоа му скршила прст на полицаец.
Поради ова, таа била обвинета за „употреба на насилство за загрозување на животот или здравјето“, што е кривично дело казниво со затвор до 10 години.
Оваа пензионерка инсистира дека е невина.
„Невозможно е една стара жена да предизвика физички повреди, особено сериозни повреди, на четири полицајци. Искрено, смешно е“, вели таа. Вова имал само една година кога Филонова почнала да се грижи за него. Таа има свои деца и внуци. „Неговата мајка и мојот пријател починаа и решив да го посвојам“, вели таа. Овој млад човек денес има 19 години.
Таа не крие дека Вова има попреченост и дека имал тешкотии во развојот.
„Тој не прооде сè додека не наполни три години. Имаше многу сериозна болест и имаше две операции на отворено срце, заедно со многу други придружни операции“, вели Филонва.
Властите, додава таај, биле совршено свесни за тешкотиите на Вова.
Филонова го испратила Вова од главниот град на Бурјатија, Улан-Уде, кај нејзиниот сопруг, кој живее во селото Забајкалски крај, кога била ставена во домашен притвор.
За да биде безбедно и за душевниот мир на момчето. За време на истрагата имало надеж дека ќе може да докаже дека обвинувањата се лажни. За неколку недели, сопругот на Филонова доживеал срцев удар и бил итно префрлен во болница.
Оставен сам на себе, Вова престанала да се јавува на телефон.
„Детето исчезнало од радарот. Што можев да направам? Почнав да се јавувам во обвинителството, кажувајќи им дека Вова е исчезнат.
Побарав да ми биде дозволено да го земам од селото и да го вратам во Улан-Уде. Ми се потсмеваа велејќи: ’Прво да се увериме дека твојот сопруг навистина имал срцев удар!’ – се присети таа. „Наместо да помогнат на било каков начин, тие едноставно исчезнаа, а ми забранија и да правам било што сама. Што требаше да правам? Носејќи електронска нараквица, се качив на автопатот и стопирав пет часа од Улан-Уде до селото во потрага по детето. Пристигнав доцна во ноќта и го барав насекаде и го најдов. Го запаливме шпоретот, ја поминавме ноќта таму и се вративме во Улан-Уде наутро“, раскажува Филонова.
Властите веќе ја чекаа.
Филонова беше во притворниот центар за претходна постапка, бидејќи ги прекрши условите за домашен притвор барајќи го својот син.
Некои пријатели му помогнаа на Вова да се врати во селото, каде што нејзиниот сопруг се врати и стана негов де факто очув.
Иако Наталија беше законски старател на Вова, нејзиниот сопруг често се вклучуваше во текот на годините за да ја замени и никој не се спротивстави.
Но, во јануари 2023 година, полицајци неочекувано се појавија во болницата каде што Вова добиваше рутински третман.
Го однесоа во дом за запоставени деца.
До тој ден, Вова никогаш не беше одвоен од своите посвоители.
Филонова успеа да си обезбеди работа како наставничка во училиште за деца со посебни потреби за да биде со него.
„Тие знаеја дека единствениот начин навистина да ме повредат е преку моето дете. Истражувачот веднаш ми рече: ако не потпишеш признание и не признаеш што си направила, твоето дете ќе заврши во сиропиталиште“, раскажува Филонова.
Наталија Филонова работела 16 години како воспитувачка во градинка, но за време на Горбачовското владеење на Перестројка и Гласност, таа одлучи да стане активистка и новинарка.
„Во моментот кога земјата почна да се распаѓа, сè во мене се преврте наопаку. Брзав да направам сè што можам. Се надевав дека ако не молчиме и успееме да избегнеме масовна репресија и да ги сведеме работите на изолирани инциденти, можеме да се надеваме дека работите ќе се подобрат“, вели таа.
Таа ја напиша својата прва статија за локален весник во 1991 година, токму кога се распадна Советскиот Сојуз.
Контролата во советски стил брзо се врати во медиумите.
„Во 2003 година, градоначалникот ја собра редакцијата и ни рече: „Ако сакате да останете во ист чамец со нас, дури и не помислувајте да го занишате!““, се присети Филонова.
Таа се пожали, посочувајќи дека законите за медиумите мора да се почитуваат и дека информациската политика мора да биде транспарентна.
Конечно реши да го издаде својот весник.
Ги нарече „И покрај сè“, а тиражот беше до 999 примероци, што беше максималниот дозволен број пред да мора да го регистрирате медиумот кај државата.
Работеше од утро до вечер за да може да го финансира весникот, дури и како ноќен чувар, креатор на огномет и чистачка.
Пишуваше за социјални прашања.
Погледнете ја временската рамка на 300-те дена војна во Украина
Еден текст го напиша лекар кој работеше во дом за деца со попреченост.
„Наместо да им помагаат на децата да излезат од системот, тие ги етикетираа децата, кои беа едноставно запоставени, како развојно попречени за да ги исцрпат државните средства.
„Верувам дека објавувањето на тој весник беше моето животно дело и се сеќавам на тоа со носталгија“, се сеќава пензионерот.
„Властите почнаа да се борат против мене. Прво те игнорираат, потоа ти се смеат, а потоа почнуваат да те газат. „Тоа е долгорочен процес“, вели таа. Патем, таа споменува и дека нејзината куќа, каде што работела во весникот, била запалена три пати. Некој се обидел да ја прегази со автомобил додека возела велосипед со дете.
Филонова го водеше овој весник до 2015 година, кога решила да се пресели од селото во градот Улан-Уде – училиштата и здравствената заштита во регионалниот главен град биле подобри за Вова.
Нејзиниот сопруг останал да се грижи за имотот на село.
Таа одржа митинзи против амандманот на уставот, во спомен на убиениот опозициски политичар Борис Немцов, и учествуваше на митинзи во поддршка на Алексеј Навални.
„Постои една изрека: Ако се плашиш од волци, не оди во шума. Според уставот, имам право да се рекламирам. Имам право да го изразам своето мислење.
„Кој може да ми забрани? „Ако не се спротивставиме, ќе завршиме без никакви права“, верува таа.
Пензионерка речиси секогаш би била казнета за постојано кршење на прописите за протести.
Против неа беше поднесена граѓанска тужба во 2021 година за наводно непочитување на наредба на полицаец.
Во април 2022 година, веднаш по почетокот на инвазијата на Украина, таа беше казнета со 35.000 рубли за „дискредитирање на армијата“.
Таа го замоли возачот на автобусот да ја отстрани буквата „Z“ (симбол на поддршка за руската „специјална воена операција“) од возилото.
Човекот ги исфрли сите други патници и ја однесе Филонова директно до најблиската полициска станица. „Моето дете исто така беше фрлено од автобусот“, вели таа.
Иако никој отворено не се спротивстави на тоа, имаше еден вид премолчена поддршка, верува таа.
„Целосно непознати луѓе кои исто така беа во автобусот го однесоа до дома, иако беше доста далеку. Тие се погрижија да биде безбеден и сè да е во ред со него. Таква тивка, скриена поддршка“, истакнува таа.
Филонова вели дека имало бројни проблеми со кривичната постапка против неа за наводен напад врз полицајци во 2022 година и таа се обидела да ја оспори на суд.
Властите тврдеа дека нејзиниот адвокат за цивилна одбрана, Надежда Низовкина, немала официјален правен статус и не можела да ја застапува, иако таков услов не постои во рускиот кривичен законик.
Низовкина потоа беше прогласена за сведок во истиот случај, бидејќи беше меѓу присутните на демонстрациите емитувани директно на YouTube каде што Филонова беше приведена.
Полицајците кои дојдоа во рехабилитациониот центар на Вовин во јануари, го одвезоа повеќе од 500 километри од селото до сиропиталиштето Звезда на самиот друг крај од покраината.
Филонова успеа да разговара со својот син по телефон, но само еднаш.
Остатокот од времето му пишуваше писма.
„Се обидов да го поддржам, охрабрувајќи го да види дека луѓето се исти насекаде и да се обиде да биде потолерантен“, се сеќава таа. „Можеби почувствува како повторно да го искарав“, вели таа, со солзи во очите.
Вова го замоли директорот на сиропиталиштето да оди на сослушување кај мајката и да ја види. Тој го сними разговорот на телефон, а подоцна Надежда Низовкина го објави. „Што воопшто мислеше твојата мајка? Пред да направи нешто такво, требаше да сфати дека ќе те повреди тебе, а не себеси“, се слуша машки глас. „Мислеше дека само затоа што си дете со попреченост, нема да оди во затвор? Што, кога некој ќе го прекрши законот, оди во затвор. Така функционира земја со владеење на правото. Мочање во ветер – што би направил некој воопшто?“
Новинар ја посети Филонова во притворниот центар, како дел од работата на комисијата за надзор на локалната самоуправа.
„Каква мајка си ти? Знаеше како ќе заврши ова, а сепак излезе на тој плоштад да зборуваш“, се сеќава Филонова. „Го гледаш тоа од погрешна страна, од погрешен агол.
„Треба да се прашаме зошто властите му одзедоа дете на некој што само го изразуваше своето мислење. Наместо да ја обвинуваат мајката.
Јас не го напуштив детето: му покажав дека молчењето не е опција и дека човечкото достоинство мора да се брани, дека мора да се бориме против него и да не се предаваме на струјата“, беше нејзиниот одговор.
Филонова се обиде да контактира со директорот на сиропиталиштето Звезда.
„Дури и се обидов да го повикам, го молев, му пишував, но никогаш не ми одговори. Само негуватели“, додава таа.
И така почна да се допишува со нив, надевајќи се дека ќе дознае како е Вова.
Таа вели дека нејзиниот син сè уште има убави спомени од нив.
„Мамо, сакам да се вратам таму и да ги посетам. Сакам да ги видам тие негуватели.“
„Му реков: „Секако дека ќе одиме. Зошто да не? Секако дека ќе ги посетиме“, му одговорив.
Вова помина година и пол во тој дом.
Во јуни 2024 година, заврши деветто одделение и законски стана возрасен. Го вратија на сопругот на Фило во селото, вели таа.
Но, тоа е потсетник за произволната природа на отстранувањето на Вова од самиот почеток, 18 месеци претходно.
Во август 2023 година, Наталија Филонова беше осудена на две години и десет месеци затвор. По пристигнувањето во затворот, таа беше сместена во две посебни категории: едната поради нејзината наводна тенденција да напаѓа владини претставници, а другата поради нејзините наводни екстремистички ставови.
„Зошто ме прогонуваа? Не затоа што ме мразеа лично, туку затоа што добија зелено светло. Видов и разбрав“, вели таа.
Филонова три пати била во самица.
„Она што ме шокираше беше како забрануваа апсолутно сè што можеа да смислат. Ако требаше да пиете чај заедно и да разговарате за времето, вашите деца, ТВ серии или книги, тоа се сметаше за „недозволено“ и забрането.
„Врз основа на што нè претворате во добиток, одземајќи ни го човечкото достоинство?“, еднаш го праша директорот на затворот.
„Тој рече дека користам „грд речник“ и ме стави во самица. Се обидов да се пожалам, му реков дека „добиток“ е литературна метафора.“
Апсурдот немаше граници.
На Филонова ѝ беше забрането да ја користи затворската библиотека затоа што гласно ја рецитираше поемата на Пушкин „Во длабочините на сибирските рудници“ и одговорот на поетот Одоевски.
