Со спектакуларната операција „Пајакова мрежа“, Украина успеа значително да ги ослаби руските воздухопловни сили. Како Украинците успеаа да ја извршат таа акција? И какви последици можеше да има?
Тој 1194-ти ден од руската агресија треба да остане во посебно сеќавање и на Москва и на Киев. Во недела (1 јуни 2025 година), украинската тајна служба, по фаза на планирање што траеше година и пол, ја спроведе операцијата „Пајакова мрежа“. Украинците сега го слават фактот дека повеќе од 40 руски борбени авиони беа уништени во таа операција, а тоа го фокусираше вниманието на јавноста кон втората рунда директни преговори одржани во Истанбул.
ШТО ВСУШНОСТ СЕ СЛУЧИ? Украинската тајна служба СБУ потврди во неделата дека извршила напади врз руски воени аеродроми во неколку руски региони. Притоа, очигледно, биле користени дронови кои биле лоцирани во близина на аеродромот пред почетокот на акцијата. Според некои извештаи, дронови биле сместени во контејнери на товарни возила, чии покриви биле отворени со далечински управувач на денот на операцијата. Потоа, од внатрешноста на тие контејнери, дроновите летале кон своите цели.
Претседателот Володимир Зеленски зборуваше за 117 дронови со „соодветен“ број пилоти кои го летале авионот. Украинскиот претседател додаде дека 34 проценти од стратешките бомбардери, односно авиони што можат да носат крстосувачки ракети, биле погодени за време на операцијата „Пајакова мрежа“. Катерина Бондар од СБУ од Центарот за стратешки и меѓународни студии (CSIS) во Вашингтон изјави за ДВ: „Гледаме дека овие дронови веројатно биле опремени со некаков вид вештачка интелигенција и автономна навигација. Можеби ова е прв пат да бидеме сведоци на употреба на вештачка интелигенција во толку специјална акција спроведена од голема далечина.“
Дополнително, како што додава Бондар, украинската акција откри големи дупки во руската воздушна одбрана: „Гледаме низа авиони паркирани еден до друг, целосно незаштитени, нема електронска заштита и нема систем за одбрана од беспилотни летала“.
Украинците јја проценија штетата на седум милијарди американски долари и објавија видеа кои, како што тврдат, покажуваат дел од нападите.
КОЛКАВИ СЕ РУСКИТЕ ЗАГУБИ? Украинската страна зборува за 41 авион што биле погодени, меѓу кои наводно се бомбардери со долг дострел Ту-95 и Ту-22, како и барем еден прилично редок авион, имено извидувачки авион А-50. Тринаесет авиони биле уништени, а останатите биле оштетени, изјави Андриј Коваленко, претставник на Советот за национална безбедност и одбрана на Украина. Руското Министерство за одбрана потврди дека во нападот со беспилотни летала во регионите Мурманск и Иркутск, неколку авиони завршиле во пламен.
Загубата на бомбардерите Ту-95, кои можат да носат и атомско оружје, де факто е „значајна загуба на капацитетите“ на руската армија, според Карло Масала од Универзитетот Бундесвер во Минхен. Сепак, Русија сè уште е во можност да продолжи со бомбардирање на украински цивилни цели, изјави Масала за ДВ.
Што се однесува до Ту-95, треба да се додаде уште еден важен фактор: тој модел повеќе воопшто не се произведува. Експертот на CSIS, Бондар, затоа додава дека веројатната штета од милијарда долари што се случи на руските аеродроми не е одлучувачки фактор: „За да ги компензира загубите, Русија ќе мора да ја обнови својата воздухопловна индустрија. Затоа ќе биде потребно време, но и ресурси, за повторно воспоставување на воените капацитети.“
РУСКИОТ ПЕРЛ ХАРБОР Независниот руски воен експерт Николај Митрохин смета дека руската воздухопловна индустрија во моментов не е во можност да ги компензира изгубените авиони. Секако, сè уште има доволен број функционални бомбардери со кои може да се продолжи масовното гаѓање цели во Украина. „Но, со секој таков удар, а ваквите напади се извршуваат сè повеќе и повеќе, бројот на тие авиони се намалува. И постои опасност Русија во одреден момент да остане без тие авиони“, вели Митрохин во интервју за ДВ.
Марина Мирон од Кралскиот колеџ во Лондон смета дека во овој случај материјалните загуби се помалку важни, односно психолошкиот ефект е многу поважен: „Украина со овој чин вели: можеме да ве погодиме каде било“, изјави Мирон за ДВ. „Многу е важно руските жители, како и раководството на Русија, да ја сфатат таа порака. Тој симбол е многу поважен од самата штета.“
