Децата во Русија се среќаваат со воен персонал, подготвуваат пакети за фронтот, фрлаат свеќи, плетат камуфлажни мрежи и учат да ракуваат со оружје – на новогодишната ноќ се вклучени во „патриотски маратон“
ДАНИЕЛ СОТНИКОВ
На Урал, децата од градинка внимателно го проучуваат портретот на руски командант на батаљон убиен во Украина. Во друга градинка во Сибир, учениците подготвуваат свеќи за рововите за да ги испратат до „борците на специјалната воена операција“. Ова се само две од многуте слични објави на социјалната мрежа „ВКонтакте“. Со нив, наставниците известуваат за нивната работа со најмалите, кои, наместо да раскажуваат за претстојните новогодишни празници, зборуваат за војната во Украина. Директорот на друга градинка ја надополнува сликата: часовите се одржуваа „по повод крајот на годината во чест на бранителите на Татковината“.
Откако претседателот Владимир Путин ја прогласи 2025 година за „Година на бранителот на татковината“, градинките и училиштата низ целата земја продолжија да одржуваат предавања, учејќи ги децата да фрлаат гранати, да ракуваат со оружје или да испраќаат помош на фронтот. Оваа активност го достигна својот врв на крајот од годината, кога руските деца беа вклучени во „патриотски маратон“.
Формалните поводи за ова беа малку познатите празници „Ден на волонтерите“ (5 декември) и „Ден на херојот на татковината“ (9 декември), но судејќи според активноста на социјалните мрежи, настаните посветени на овие датуми се одржуваат веќе неколку недели од крајот на ноември.
МЕТОДОЛОШКИ ТРЕТМАН НА ВОЈНАТА Патриотската пропаганда и обидите да се оправда руската инвазија на Украина се водат во руските училишта од 2022 година. Ова најчесто се прави во рамките на таканаречените „Разговори за важното“ – воннаставни активности, кои, сепак, се задолжителни. Но, сегашната активност е едноставно извонредна: лекциите и настаните поврзани со војната се објаснуваат со „Неделата на добри дела“ и низа официјални празници, но анализата на стотици слични објави на социјалните мрежи покажува дека методологиите за спроведување на предметните часови биле наметнати одозгора.
Програмите за овие часови ги подготвуваат две организации – Институтот за проучување на детството, семејството и воспитувањето и Институтот за стратегии за образовен развој. Деталните планови за декемвриските часови за војната во Украина може да се најдат на нивните веб-страници. Документите предвидуваат практично секојдневни акции, почнувајќи со „помош на учесниците во специјалната воена операција“ на крајот на ноември и завршувајќи со „Денот на хероите на татковината“ на 9 декември. Методолошките упатства „сугерираат“ организирање средби на деца со учесници во војната во Украина или држење предавање на учениците за инвазијата. Во нив, во рок од 45 минути, на децата им се кажува дека на 24 февруари 2022 година, во Донбас „со одлука на претседателот на Русија, војната што се водеше таму од 2014 година заврши“. „Осум години украинските милитанти гранатираа мирни градови, а жителите на регионот не се чувствуваа безбедно дома“, се вели во пропагандното предавање.
Целосно е посветен на учесниците во инвазијата, кои наставниците треба да ги нарекуваат „наши морални водичи“. Исто така, постои и список на „херои“ кои треба да им се претстават на децата, како што е Азатбек Омурбеков, познат како „месарот од Буча“.
Наставниците треба да известуваат за целата оваа активност, а на ВКонтакте се појавија над илјада слични извештаи, кои ги опфаќаат училиштата низ цела Русија. Тие раскажуваат како децата од прво до единаесетто одделение се среќаваат со војници, подготвуваат пакети за фронтот, фрлаат свеќи за рововите, плетат камуфлажни мрежи и учат како да ракуваат со оружје.
МНОГУ ПОГОДНО ЗА ОСНОВНИТЕ ОДДЕЛЕНИЈА Учениците од повисоките одделенија не се импресионирани од овие иновации, но помладите не се. „Омилен предмет на моето најмало дете е „Разговори за важното“ и се прашувам што да правам“, вели Марија (името ѝ е променето – ур.) за ДВ.
Судејќи според плановите за лекции на веб-страницата „Разговори за важното“, колку што децата се постари, толку повеќе време се посветува на војната во Украина. Во чест на „Денот на хероите на татковината“ во првите недели од декември, на помладите ученици им се нуди да бојат медали, да учат поговорки за војната и да бараат антоними за зборовите „кукавица“ и „пораз“. На учениците од повисоките одделенија им се прикажува пропагандниот филм „Момчињата од баталјонот Восток“ и се прашуваат зошто „специјалната воена операција стана симбол на силата и непоколебливоста на рускиот дух“.
Сепак, во пракса, поголемо внимание се посветува на војната во основните одделенија, споделува Марија своите впечатоци. Според неа, воената тема во основните одделенија оди подалеку од рамката на „Разговори за важното“ и е присутна дури и во домашните задачи.
„РАЗГОВОРИ ЗА ВАЖНОТО“ ВО ГРАДИНКИТЕ Од оваа година, „Разговори за важното“ постепено се воведуваат во градинките – засега во пилот-проект во 22 региони, но од следната година треба да ја опфатат целата земја.
Во такви услови, практично не останува никаков механизам за заштита на детето од пропаганда, изјави за ДВ Дима Зицер, наставник и основач на Портокаловото училиште за неформално образование во Санкт Петербург. „Единствениот излез е да се премине на семејно образование или на училиште во кое сте сто проценти сигурни. Постојат училишта каде што овие часови не се одржуваат, но тоа е скапо. Нивните директори и наставници преземаат голем ризик, но такви училишта постојат“, вели тој.
Затоа Зицер зборува за индоктринација што трае веќе четири години. „За уште неколку години, нема да има тинејџер кој не поминал низ ова“, додава обучувачот.
