Најгорчливиот заклучок е дека Русите ја добиваат не толку воената конфронтација колку информациската војна. Но, режимот на Путин мизерно пропадна во друга: консолидација на Украинците. Украина никогаш повеќе нема да биде руска
ЈАВОР СИДОРОВ
Поминаа две години од почетокот на она што Путинова Русија упорно го нарекува „специјална воена операција“, во Украина – целосна инвазија, а во светот – најголемата агресија против суверена држава на европскиот континент од Втората светска војна. Билансната состојба е во исто време надежна и горчлива.
Огорчена затоа што Украина прави скапи жртви и трпи големи уништувања на нејзината инфраструктура, економија и население. Во 1992 година, земјата имаше 51 милион жители. Не повеќе од 33-34 милиони го населуваат во моментов – резултат на негативната демографија, но и затоа што инвазијата ослободи повеќемилионски бран бегалци.
ДВОУМЕЊЕ НА ЗАПАДОТ Огорчено и поради претпазливоста, двоумењето и недоследноста на Западот во поддршката за Украина. ЕУ неодамна изгласа пакет помош од 50 милијарди евра за земјата. Во исто време, полските земјоделци ја блокираа украинско-полската граница во знак на протест поради пристапот на украинските земјоделски производи до нивните пазари. На нивните протести беше забележано црвено знаме со срп и чекан, како и плакат на кој пишуваше: „Путин, воспостави ред во Украина, Брисел и нашата влада“ – а Полска е една од европските земји кои се најпогодени од СССР. На Германија и Франција им требаше многу време да разберат што се случува и да реагираат адекватно.
Клучниот сојузник на Киев – САД – е во последниот дел пред претседателските избори на кои поддршката за Украина игра релативно маргинална улога. Изолационизмот на Трамп, неговата отворена неподготвеност да се соочи со Путин и големото влијание на поранешниот претседател во Републиканската партија се извор на легитимна загриженост за Украинците.
Една неодамнешна студија на Европскиот совет за надворешна политика покажа дека за глобалниот југ, војната меѓу Русија и Украина е повеќе регионален конфликт, со мала важност за земјите како Бразил, Индија и Јужна Африка. Конфликтот меѓу Израел и Хамас во Газа се смета за вистинска закана за меѓународниот мир и поредок.
Неуспехот на украинската контраофанзива, несогласувањата меѓу претседателот Зеленски и врховниот командант генерал Залужни, што доведе до замена на вториот, релативно стабилизирање на фронтот и делумните руски успеси како оној во Авдеевка, придонесоа за песимистички ставови кои војната би била тешко да се победи.
РУСКОТО ПРОПАГАНДНО ВЛИЈАНИЕ Медиумите играат клучна улога во сето ова. Од една страна, имаше преголемо изложување на очекувањата за брза и лесна украинска победа, од друга, постепено изместување на украинската тема во протокот на информации. И двете се одвиваат во позадина на постојана и интензивна руска пропагандна кампања на глобално ниво.
Најгорчливиот заклучок е дека Русите во моментов победуваат не толку во воената пресметка колку во информативната војна. Благодарение на својата моќна кампања за дезинформации, Русија успеа во голема мера да го наметне својот наратив – и тоа не само на глобалниот југ, туку и на Запад. Руската пропагандна надмоќ крие реална опасност.
Но, двегодишната војна дава и причини за оптимизам. Русија можеби не е во хаос, режимот на Путин засега може да се консолидира, но руската војска не е силата од која се плашат земјите блиски и далечни. Киев не падна. Украина го запре нападот на инвазијата, поврати значајна територија и се бореше на рамноправна основа со земја која се смета за суперсила.
Украинската армија се покажа како исклучително способна, високо мотивирана и приемчива за новите технологии. Украинците покажуваат стратешка и тактичка флексибилност и добра координација меѓу различните гранки на армијата. Може да се каже дека во моментов украинските вооружени сили се меѓу најдобрите во светот.
УКРАИНСКИОТ НАРОД Е РЕШЕН ДА ПОБЕДИ Најкатастрофалната загуба за режимот на Путин е консолидацијата на украинското општество против напаѓачите. Промислените анализи за поделбата на „левобережнаја“ и „деснобережна“ Украина, на рускојазично и украинско говорно население во меѓусебен конфликт, станаа бесмислени пред решеноста на украинскиот народ да надмине поделбата.
Украина никогаш повеќе нема да биде московска колонија. За Украинците оваа војна е домашна (паралелата со Втората светска војна не е случајна) и степенот на доброволно учество во задниот дел е подеднакво импресивен како и ефикасноста на вооружените сили на фронтот. И покрај тешкотиите, нема конфликт меѓу задниот и предниот дел.
Спектарот на волонтерски активности е широк – од собирање помош за семејствата на загинатите војници до купување лекови и медицински материјали за фронтот, од учество во обновата на домовите на погодените од бомбардирањата до купување дронови и обука на оператори. Степенот на солидарност е извонреден.
Не помалку импресивен е животот во граѓанското општество. Украина – синоним за корупција во текот на постсоветскиот период, има се повеќе и повеќе активни истражувачки новинари од многу мирни европски земји. Нивната работа е особено тешка во услови на војна, но тие ја работат без разлика на условите.
УКРАИНА КАКО ЛАБОРАТОРИЈА НА ИДНИНАТА Украинскиот медиумски пејсаж се менува. До Евромајдан во 2014 година, тешката цензура, олигархиската сопственост на медиумите и историските убиства на новинари ја направија земјата една од најопасните за практикување на оваа професија. Денеска е разнишан информативниот монопол на медиумите под контрола на државата.
Во извесна смисла, Украина за време на војната е лабораторија за иднината на либералната демократија. Во оваа војна, спротивставените идеи на модерното време се среќаваат во услови на радикални технолошки промени и симултана деглобализација. Според неговиот исход, светот ќе суди за одржливоста на авторитаризмот и демократијата.
Затоа поддршката за Украина не треба да слабее
(авторот е коментатор во Дојче веле)
