Би-Би-Си на руски разговараше со поранешни борци и други блиски до групата Вагнер за тоа што се случи по краткотрајниот бунт против Москва и ненадејната смрт на Пригожин во авионска несреќа. Многу сознанија говорат за продолжување на нивната платеничка кариера во Африка
ИЉА БАРАБАНОВ – АНАСТАСИЈА ЛОТЕРАЛА
Една година по смртта на водачот на платеничката група Вагнер, Евгениј Пригожин, сè уште не е сосема јасно што се случило со неговата платеничка империја низ Украина, Сирија и делови од Африка.
Би-Би-Си на руски разговараше со поранешни борци и други блиски до групата Вагнер за тоа што се случи по краткотрајниот бунт против Москва и ненадејната смрт на Пригожин во авионска несреќа.
Во септември 2023 година, набиен млад човек со сини очи стоеше на бирото за пријавување на меѓународниот аеродром во Истанбул.
Носејќи кефије – традиционална арапска марама – и качулка, тој се обиде да стигне до Либија, а потоа во друга африканска земја во потрага по нова работа. Тој беше борец на тајната, но разгранета платеничка група Вагнер, основана и предводена од Евгениј Пригожин.
Групата контролираше компании и проекти вредни милијарди долари, работеа во Сирија, Мали, Централноафриканската Република, Судан и Либија, а нејзините борци беа клучни во руската инвазија на Украина.
Британското Министерство за одбрана процени дека во Украина имало до 50.000 платеници на Вагнер. Но, речиси 20.000 од нив, многу поранешни затвореници, загинаа борејќи се да го заземат градот Бахмут, според списокот што го доби Би-би-си на руски.
Пригожин ги повлече преостанатите борци во мај 2023 година, обвинувајќи го руското Министерство за одбрана, со отворени навреди, за недостигот на муниција.
Човекот со кефијa на главата сепак успеал да се извлече без гребнатинка. Следниот месец, тој добил порака на Телеграма со покана да се приклучи на „Маршот за правда“. Тој бил еден од борците на Вагнер кој го шокираше светот со бунтот против рускиот претседател Владимир Путин, освојувајќи го јужниот руски град Ростов-на-Дон.
Последен пат го видел Пригожин кога водачот влегол во автомобил, позирал за селфи и го напуштил градот.
Првичните закани на групата Вагнер за марширање кон Москва беа повлечени. Беше постигнат договор, според кој Путин најави дека борците на Вагнер може или да се приклучат на руската армија или да заминат во Белорусија со Пригожин.
Тоа беше моментот во кој, вели човекот со кефије, тој првпат поверувал дека неговата кариера во Вагнер е завршена.
„Кога почнаа да постигнуваат договори и кога имаше неодлучност, додека едни отидоа во Белорусија, а други на друго место, решив дека тоа е крајот за мене“, вели тој.
Потоа, два месеци подоцна, на 23 август 2023 година, приватен авион со Пригожин се урна северно од Москва, при што тој загина заедно со уште неколку членови на Вагнер.
Гласините за местенка беа отфрлени од Кремљ, но многумина – меѓу нив и овој поранешен борец – не беа убедени. „Кога го убија Газдата [Пригожин], немаше ништо за мене во Русија“, вели тој.
Како што ги разгледуваше различните опции, средствата и операциите на Вагнер низ светот сè повеќе потпаѓаа под контрола на руската влада и војска.
Човекот со кефије имал валиден пасош, малку заштеди и искуство во војување. Решил да отпатува за Сирија, каде што веќе се борел во минатото. Два извори изјавија за Би-Би-Си на руски дека на платениците во Сирија им биле понудени договори со руската војска. Изборот беше или Министерството за одбрана или да исчезне, рече екс борецот пцуејќи.
Не сакаше да го потпише договорот и седеше без работа речиси два месеци, но сепак земаше плата – во готово. Никој не се противеше кога реши да бара работа во Африка. Во исто време, заменик-министерот за одбрана Јуну-Бек Евкуров отиде во Северна Африка.
Во придружба на високи функционери на руската воена разузнавачка служба ГРУ, тој ги посети земјите каде што претходно беше активен Вагнер – Либија, Буркина Фасо, Централноафриканската Република и Мали, а потоа, на подоцнежно патување, Нигер.
Според извештајот на британскиот тинк-тенк Кралскиот институт за Обединети услуги, тој рече дека „поранешните обврски преземени од Вагнер ќе бидат исполнети“, но тој бизнис сега ќе се води „директно со руското Министерство за одбрана“.
Во извештајот се наведува дека некои поранешни вагнерски сили во Африка сега нудат воена поддршка на режимите, вклучително и борбата против исламистите и другите бунтовници, во замена за пристап до стратешки важни природни ресурси. Мали, Нигер и Буркина Фасо доживеаја воени удари во последниве години – и ги прекинуваат долгогодишните врски со Франција, а во исто време се доближуваат до Русија.
Во меѓувреме, се вели во извештајот, Русија е заинтересирана за минерали како литиум, злато и ураниум. Повиците за регрутирање на „Африканскиот корпус“ на руското Министерство за одбрана почнаа да се појавуваат кон крајот на 2023 година.
Човекот со кефије подоцна ни кажа дека стигнал до африканската земја што ја избрал. Тој додаде дека ја доживеал платеничката работа како и секоја друга и едноставно сметал дека неговите перспективи се подобри во Африка отколку во Украина или Белорусија.
Повеќето од неговите поранешни колеги беа преземени од руското Министерство за одбрана и продолжија да служат во новоформираните единици, рече тој. Сепак, извор кој некогаш се поврзуваше со Евгениј Пригожин во коментарите за Би-Би-Си сугерираше дека неговиот син Павел задржал одреден степен на влијание.
„Москва му даде зелено светло на наследникот да ја продолжи работата на неговиот татко во Африка, под услов тоа да не се коси со руските интереси“, рече овој извор.
Најпрво се шпекулираше дека Павел, кој е во доцните дваесетти години, ја води малата приватна воена компанија Вагнер, под покровителство на Националната гарда, Росгварди – а не Министерството за одбрана.
Во извештајот на Кралскиот институт се вели дека ова резултирало со „конкурс за преземање на командата меѓу ГРУ и Росгвардија“.
Британското Министерство за одбрана објави во февруари дека три од јуришните одреди на Вагнер навистина биле инкорпорирани во Росгард и дека најверојатно ќе бидат распоредени во Украина и Африка.
Но, нема официјални информации за улогата на Павел и тој не одговори на барањето на Би-Би-Си за коментар.
Нема многу официјални информации за тоа што се случило со борците на Вагнер и кој сега ги регрутира, иако официјалниот Телеграм канал на групата продолжува да објавува огласи за регрутирање за мисии на неодредени „далечни“ локации.
За Русија, остварувањето на нејзините меѓународни цели преку групата Вагнер и овозможи да ги заобиколи санкциите и да ја задржи опцијата да негира учество.
Во меѓувреме, некои од поранешните борци на Вагнер и понатаму се сомневаат или се противат на руското Министерство за одбрана.
Затоа постои одредена привлечност за двете страни во однос на рутите за повторно вработување кои се индиректни или не се целосно транспарентни.
По инвазијата на Украина, руското воено разузнавање изгради мрежа на платенички групи базирани на Вагнер и колективно ја нарекоа Редаут.
Медиумската истрага на Радио Слободна Европа минатиот октомври идентификуваше повеќе од 20 единици кои регрутираат нови војници под името Редаут. Таа заклучи дека Редут е „лажна приватна воена компанија“ управувана од руската воена разузнавачка служба ГРУ.
БиБиСи не можеше да го најде Redoubt на официјалниот регистар на компании, а неколку извори ни кажаа дека е поврзан со ГРУ и Министерството за одбрана.
Ниту Редут ниту Кремљ не одговорија на прашањата на Би-Би-Си на оваа тема.
Би-Би-Си разговараше со поранешните борци на Вагнер кои се приклучија на единицата наречена Мечки, или 81-та бригада за специјални операции. Според слободно достапен истражувач на јавното разузнавање и западноафрикански специјалист за безбедност познат како Номад Сахелиен, тие се „тесно поврзани“ со Редаут, и иако „се сметаат за бригада за специјални операции“, тие се повеќе како „приватна воена компанија“.
Во август 2023 година, на страниците на руската воена пријателска социјална мрежа ВКонтакте беа прикажани бројни огласи за регрутирање на Мечките. „Потребни ни се пилоти, техничари и механичари за биплани АН-2, хеликоптери МИ-8 и јуришни хеликоптери МИ-24“, гласи една типична ваква објава.
„Пристојна компензација почнувајќи од 220.000 рубли (околу 2.160 евра) месечно заедно со бенефиции. Договор за шест месеци. Возраст од 22 до 50 години. Дојдете на Крим, во Симферопол. Обезбедуваме облека и обука“.
Иако рекламите им кажуваат на регрутите да се упатат кон Крим, Номад Сахелиен вели дека групата исто така поставила седиште во Уагадугу, главниот град на Буркина Фасо, и им нуди на платениците тримесечни мисии со месечни плати кои се движат од 2.500 до 4.000 американски долари. Врз основа на интервјуа со поранешни борци на Вагнер, Би-Би-Си заклучи дека многумина одлучиле да останат во Африка, вклучително и во Буркина Фасо.
Друга можна дестинација за поранешните борци на Вагнер е Чеченија, јужна руска република. Во април, чеченскиот лидер Рамзан Кадиров рече дека 3.000 од нив ќе се приклучат на групата специјални сили Ахмат во републиката, според руската државна новинска агенција Тасс.
Истакната личност од Вагнер, Александар Кузњецов, познат и по кодното име „Ратибор“, се појави на видеото покрај Кадиров, велејќи им на своите поранешни другари: „Се ќе биде како со Вагнер, идентично. Нема да има документи. начинот на кој работиме ќе остане ист, ништо не се менува“.
Би-Би-Си не можеше да потврди колку од 3.000 пристигнале.
Што се однесува до првичната понуда платениците на Вагнер да се упатат кон Белорусија, сега има помалку од 100 таму, а тие се обучени од силите на претседателот Александар Лукашенко, според Belarus Hayun, јавно достапен истражувачки проект за податоци што ги следи воените активности во земјата. .
На 28 јули, присуството на поранешните борци на Вагнер во Мали ги погодија вестите, со извештаи за руски платеници и војници од Мали кои биле во заседа од сепаратистичките сили Туарег и исламистичките борци. Официјалниот телеграмски канал на Вагнер објави ретко детално соопштение во кое се наведува дека некои од нивните борци, вклучително и командантот, биле убиени, но не даде никакви бројки.
Руските Телеграмски канали блиски до војската објавија за смртта на неколку десетици поранешни борци на Вагнер, што е најголема загуба на животи за оваа група во Африка.
Платениците беа дел од Африканскиот корпус, но ниту тој ниту руското Министерство за одбрана не објавија официјално соопштение.
Човекот со кефије оттогаш не одговара на нашите пораки.
Во меѓувреме, на профилот на социјалните мрежи на неговата мајка се појави слика од запалена свеќа во спомен на жртвата.
