Темните прогнози што ги дадоа руските независни економисти на крајот од 2024 година изгледаат сè пореални. Министерот за економија Максим Решетников и гувернерката на Централната банка на Русија Елвира Набиулина отворено изјавија на Меѓународниот економски форум во Санкт Петербург (СПИЕФ) дека „Русија е на работ на рецесија, а поголемиот дел од ресурсите што овозможија раст на руската економија во последните години се целосно исцрпени“
Руските независни медиуми наведуваат дека Русија најверојатно веќе е во рецесија, а политичарите и економистите полека ја подготвуваат јавноста за најлошото сценарио со вакви изјави. Како што пишуваат медиумите, Русија повеќе не може да функционира потпирајќи се само на воената индустрија, чиј раст создаде илузија за успешна економија што се спротивставува на руските санкции и меѓународната изолација.
Имено, само во првиот квартал од оваа година, според официјалните податоци, БДП падна од претходните 4,1 процент на само 1,4 проценти, со понатамошен тренд на намалување.
Според независниот руски портал „Новаја Газета Европа“, индустријата практично стагнирала во периодот јануари-април 2025 година, со економски раст помал од 1,2 проценти. Иако Владимир Путин триумфално најави раст на БДП во 2025 година на средба со бизнисмени на крајот на април, независниот портал „Москва Тајмс“, повикувајќи се на извори од Москва, пишува дека средствата од Националниот фонд за благосостојба (девизни и златни резерви) се намалиле три пати во текот на трите години од војната против Украина. Резервите на злато се намалиле од предвоените повеќе од 400 тони на сегашните 139,5 тони. Тие средства отидоа на воени трошоци и „крпење“ на социјалниот мир, но дури и Набиулина, како што објави деловниот весник на режимот РБК, предупредува дека девизните и златните резерви би можеле целосно да се исцрпат до крајот на 2026 година. Профитот на руските компании во првите три месеци од 2025 година се намали за една третина во споредба со 2024 година, а во нафтениот сектор, кој е клучен за руската економија, профитот е преполовен.
Рускиот буџет се базира на проекцијата на цената и обемот на извозот на нафта, па властите се надеваат, како што отворено пишуваат режимските медиуми, дека војната меѓу Израел и Иран би можела да ги помести цените на нафтата на над 100 долари за барел. Како што пишува дури и режимската агенција РИА Новости, ова би значело директно полнење на руската државна каса. Сепак, засега е сè уште неизвесно.
Заменик-шефот на администрацијата на Путин, Максим Орешкин, изјави дека Русија мора да бара „нови економски модели, бидејќи постојните се исцрпени“. Инфлацијата моментално се приближува до 10 проценти (во мај беше 9,89 проценти), па Решетников рече дека „ако не ја ограничиме инфлацијата на 4 проценти, Турција нè чека“, алудирајќи на фактот дека Турција има највисока инфлација во Европа, околу 45 проценти.
„Тоа многу лесно може да доведе до распад и ненадејно осиромашување“
Сепак, независните руски економисти се сомневаат дека Москва има капацитет воопшто да ја ограничи инфлацијата, особено затоа што досега таа беше контролирана со постојани државни интервенции. Економскиот аналитичар на Центарот за европска политичка анализа, Александар Кољандр, смета дека руската економија се лади.
„По три години војна, руската економија се лади. Повеќе не може да издржи. Тоа многу лесно може да доведе до колапс и ненадејно осиромашување на Русија“, вели тој.
Режимскиот весник „Ведомости“ наведува дека Центарот за макроекономска анализа и краткорочни прогнози (CMASF) во најновиот извештај за „динамиката на производството во март и првиот квартал“ бележи стагнација во индустријата. Доколку се исклучат сегментите во кои доминира воената индустрија, „може да се зборува за влегување во рецесија“, пренесува Јутарњи.
Прекумерните инвестиции во воената индустрија се исплатија, но на штета на остатокот од економијата. Најалармантна е ситуацијата во земјоделството, кое бележи пад трета година по ред. Русите, и покрај рекордно ниската стапка на невработеност од 2,3 проценти, се соочуваат со недостиг од над два милиони квалификувани работници – резултат на масовната емиграција и мобилизацијата на луѓето за војна.
На крајот од минатата година, во текстот со кој се објави овој развој на настаните, беше предвидено дека Русија ќе се соочи или со „раст без развој“ или со „стагфлација“, стагнација на производството со постојан раст на инфлацијата. Потоа професорот од Универзитетот во Калифорнија во Сан Диего, Бранислав Сланчев, рече дека руската економија не може да ги поднесе воените трошоци што ги бара Путин и „дека тоа не влијае на целокупната економска состојба, која веќе се приближува до работ на издржливоста“.
На форумот, претседателот на Комитетот за буџет и даноци на Руската Дума, Андреј Макаров, рече дека државата мора да размисли за укинување на кредитните линии, додека министерот за финансии Антон Силуанов смета дека средствата мора да се пренасочат кон развој и инвестиции – а не да се трошат за покривање на долгови и исплата на плати.
Да се потсетиме дека Путин, и покрај протестите на банките кои се во големи проблеми поради санкциите, нареди да се отпишат кредитите на ветераните и учесниците во специјалните воени операции, како и да се дадат преференцијални кредити со ниски каматни стапки на сите „волонтери“ кои се пријавиле за војната. Слични услови важеа и за многу воени фабрики.
Независниот финансиски експерт Олег Вјугин еднаш предупреди дека би било голем проблем ако повеќе од 40 проценти од буџетот оди за војската, што сега се оствари. Ова е повеќе отколку што Советскиот Сојуз издвои во врвот на Студената војна.
Се потврдува и мрачната прогноза на докторот по економски науки Игор Липшиќ, кој во ноември 2024 година за „Новаја газета“ изјави дека Путин нема да може да им обезбеди на Русите „топови и путер“ во 2025 година. Тој предвиде не само пад на приходите, туку и недостиг, односно враќање во времето на дефицит, како резултат на напорите на властите да ги контролираат галопирачките цени.
На ваквите мрачни прогнози одговори заменик-претседателот на Комитетот за економска политика на Државната дума, Михаил Делјагин, кој за порталот Национални официјални вести (НСН) изјави дека „луѓето треба да бидат уапсени и затворани за злосторства во економската сфера“.
