По неколку текстови кои ги објавивме а во кои познати експерти не убедуваа дека Русија се’ уште нема големи проблеми со својата економија сега се појавуваат и нови знаци на криза. ДВТ-то сега оди на 22 отсто!
ОЛЕГ ХОХЛОВ
Руските власти ги зголемуваат даноците, иако ветија дека нема да го сторат тоа барем до 2030 година. Почнувајќи од следната година, ДДВ ќе биде 22%. И другите стапки се зголемуваат. Колку пари ќе донесе ова за Русија? И каков ќе биде ефектот врз економијата и луѓето?
Даноците во Русија повторно се зголемуваат – почнувајќи од 2026 година, ДДВ ќе се зголеми од 20% на 22%. Во исто време, кругот на оние кои ќе мора да го платат расте.
Иако властите ја негираа оваа можност на почетокот на септември, зголемувањето на даночниот товар беше очекувано. Во услови на пад на цените на нафтата и забавување на економијата, државата е принудена да бара нови извори на приходи за покривање на зголемените воени трошоци.
ВООБИЧАЕНАТА ПРАКТИКА ВО РУСИЈА Зголемувањето на даноците во Русија стана вообичаена практика. Почнувајќи од 2025 година, данокот на добивка на претпријатијата беше зголемен од 20 на 25 проценти. Некои организации кои претходно користеа поедноставен даночен систем беа обврзани да плаќаат ДДВ. А за граѓаните беше воведена и повеќестепена прогресивна скала за данок на личен доход.
При воведувањето на овие промени, властите ветија дека нема да спроведат нови даночни реформи некое време – барем до 2030 година. Но, загриженоста остана, поради што службениците мораа повремено да се потсетуваат на своето ветување.
На пример, во јуни, министерот за финансии Антон Силуанов изјави дека владата се согласила „да не ги допира главните даноци“. На почетокот на септември, претседателот Владимир Путин нагласи дека буџетските приходи треба да растат без „зголемување на даночниот товар“.
Проблемот е што дури и без зголемување на даночниот товар, приходите, иако растат, не растат доволно брзо за да ги покријат растечките трошоци. Според премиерот Михаил Мишустин, во 2026 година, буџетските приходи треба да изнесуваат 40,3 трилиони рубли, а расходите – 44,9 трилиони. Во оваа ситуација, се очекува буџетски дефицит од речиси 4,6 трилиони рубли.
КОЛКУ ЌЕ ДОБИЕ ДРЖАВАТА ОД ЗГОЛЕМУВАЊЕТО НА ДДВ
Според проценките на агенцијата Ројтерс, во 2024 година, ДДВ во Русија обезбедил 37 проценти од буџетските приходи. Компаниите го плаќаат за производство и продажба, но на крајот дополнителниот товар е на сметка на потрошувачите – производителите и продавачите ги пренесуваат дополнителните трошоци во цените.
Заедно со зголемувањето на ДДВ, властите остро го намалуваат прагот на приход над кој претставниците на малите бизниси ќе мора да го плаќаат овој данок – од сегашните 60 милиони рубли годишно, прагот е намален на 10 милиони. Покрај тоа, се планира да се укинат ослободувањата од придонеси за социјално осигурување што важеа за малите и средните претпријатија во голем број области. Ова значи зголемување на стапката од 15 на 30 проценти.
Властите донесоа и друга одлука – да го зголемат даночниот товар врз обложувалниците. Таму, зголемувањето е од 5 до 25 проценти од прометот.
Дополнителните приходи во буџетот од сите овие иновации ќе бидат помеѓу 2,4 и 2,9 трилиони рубли, пресмета инвестицискиот експерт Дмитриј Полевој. Од нив, до 2 трилиони ќе дојдат од ДДВ, 500-600 милијарди од укинувањето на придонесите за социјално осигурување и уште 100-300 милијарди од обложувалниците.
КОИ ЌЕ БИДАТ НЕСАКАНИТЕ ЕФЕКТИ? Зголемувањето на ДДВ е проинфлаторна мерка. Со претходното зголемување на овој данок во 2019 година за два проценти – од 18% на 20%, ова додаде помеѓу 0,55 и 0,7 проценти на годишната инфлација. Овој пат, според прогнозите на Дмитриј Полевој, ефектот би можел да биде помеѓу 0,6 и 0,7 проценти во последниот квартал од 2025 година (бизнисот ќе почне однапред да ги зголемува цените) и од 0,1 до 0,2 проценти во првиот квартал од 2026 година.
Растечката инфлација би можела да ја спречи Централната банка да продолжи да ја намалува основната каматна стапка. Ова значи дека граѓаните ќе се соочат не само со зголемување на цените, туку и со подолг период на релативно високи каматни стапки на кредитите. Сепак, овој пат властите барем поотворено зборуваат за целите на даночната реформа.
Претходното зголемување на ДДВ беше објаснето со потребата од финансирање на декретите на Владимир Путин, кои предвидуваа зголемени трошоци за образование, здравствена заштита и инфраструктура. Но, всушност, трошоците за образование се зголемија само номинално, а зголемување на трошоците за здравствена заштита беше забележано само за време на пандемијата.
Сега министерот за финансии Антон Силуанов зборува директно: парите се потребни за одбрана и безбедност, односно за продолжување на војната против Украина.
