ЕВГЕНИЈ ДАЈНОВ
Ниту еден претходен диктатор на Кремљ не успеал да го одлепи тенкиот слој на руската култура на таков начин што на негово место ќе остане вистинска пустина. Ова прв го постигна Владимир Путин. Такаго убил дуихот на Русија
Познатата руска новинарка (се разбира во егзил) Јулија Латинина ги намислила точните зборови: „Путин го лупи телото на Русија и многу тенката кожа на културата“.
Вистината е дека ниту еден претходен диктатор на Кремљ не успеал да го одлепи тенкиот слој на руската култура на таков начин што на нејзино место ќе остави вистинска пустина. Тоа најпрво го постигна Владимир Путин. Од Сталин до Андропов, креаторите и креациите цветаа, но како во денешна Русија, тие со незамисливи.
ПУТИН НЕ БИ ДОЗВОЛИЛ НИКОЈ ДА НЕ БИДЕ ПОДОБЕН Можеби денес Путин би дозволил „12 маси“; но не смеел да се појави на „Златното теле“. Зошто? Затоа што во второто дело на Илф и Петров, целиот заплет се врти околу еден силно корумпиран државен службеник.
За време на сатрапот Сталин, беа објавени романи со сочувство со најзлобните непријатели на болшевиците уште од времето на Граѓанската војна – „Црвената коњица“ „Тивкиот Дон“ од Михаил Шолохов, „Белата гарда“ од Михаил Булгаков , како и првите два тома на „Одење по маките“ од Алексеј Толстој. Денес, нешто слично – Путин да дозволува романи, сочувствувајќи со своите непријатели, како што се Навални или Немцов – е апсолутно неприфатливо. Појавувањето на „Кучешко срце“ од споменатиот Булгаков би било апсолутно незамисливо. Нема шанси Путин да го реши објавувањето на роман во кој неврохирург ги претвора уличните кучиња во човек, кој го става најверниот поддржувач на власт.
Дозволата на Сталин се појави во „Конармија“ („Црвената коњица“) на Исак Бабел, каде што го гледаме описот на нечовечката жестокост, спроведена на рутински и секојдневен начин од „црвената“ коњаница. Путин не би дозволил никој да се појави на телевизија, во која читам за злосторствата на денешната руска армија во Украина.
ХРУШЧОВ И БРЕЖЊЕВ НЕ ЈА ПОПРЕЧИЈА ТЕЗАТА НА ТВОРЕЦОТ
За возврат, наследникот на Сталин, Никита Хрушчов, и покрај тоа што го гледа животот низ очите на едноставен човек, дозволи објавување на приказната на Александар Солженицин „Еден ден на Иван Денисович“. Нема шанси денешниот руски диктатор да дозволи книга во која неговиот затвореник, затворен во сибирски концентрационен логор, е детално опишан.
Хрушчов не го спречи појавувањето на сатиричните научно-фантастични дела на браќата Стругатски, од кои секоја го искривува разбирањето на тогашната државна машинерија (на чело со него). Тој ја отвори вратата на „магичниот реализам“ со објавувањето (иако во скусена верзија) на романот на Булгаков „Мајсторот и Маргарита“. По Хрушчов, Леонид Брежњев не го изми волшебниот роман на Владимир Орлов „Алтист Данилов“. Сите руски творци, сепак, денес живеат со бегалци од режимот на Путин и не живеат во Русија.
Поезијата на Евтушенко, Ахмадулина и Рождественски, музиката на Висоцки и Окуџава, филмовите на Тарковски – ништо слично на овие дела не постои во денешна Русија, бидејќи нема шанси Путин да дозволи да се појават такви изливи.
Во времето на Брежњев и по него Јуриј Андропов, Советскиот Сојуз имаше големи секуларни интелектуалци и мислители како Алексеј Лосев, Дмитриј Лихачев, Алексеј Салмин, Јуриј Пивоваров, Андреј Зубов. Путинова Русија не дозволува да се појави таков рефрен, а последните двајца од оваа листа – Пивоваров и Зубов се бегалци кои живеат во егзил.
Во областа на музиката, Сталин дозволил присуство на композитори како Шостакович, Прокофјев и Хачатурјан, а Хрушчов и Брежњев – Родион Шчедрин и Шнитке. Каде се денешните руски композитори? Попзвездите – од Ала Пугачев до Андреј Макаревич и Семјон Слепаков – се во емиграција. На другите во Путинова Русија, како на пример Филип Киркоров, им е забрането да зборуваат.
За разлика од Сталин, Хрушчов, Брежњев и Андропов, Владимир Путин смета дека моќта е единственото лепило што ја чува неговата власт од распаѓање и уништување. Затоа ништо друго во моментов не го интересира, освен што гледа во власта: има влада – има партија. Неговите претходници, сепак, беа паметни, макар не и милосрдни:
Тие знаеа дека културата е лепилото – дека голото владеење не е доволно..
Путин успешно ја уби руската култура и ја оневозможи да постои. Така беше убиена Русија.
