Андриј Наумов, поранешен генерал на Службата за безбедност на Украина (СБУ) нема да биде екстрадиран во таа земја поради можен политички прогон, но е осуден за перење пари во Србија, се епилозите од судската постапка пред Вишиот суд во Ниш. Наумов ја напушти Украина непосредно пред руската инвазија во февруари 2022 година
ОКСАНА ТОРОП
Еден од аргументите за одбивањето на екстрадицијата беше изјавата на украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој го нарече Наумов „предавник“ и му го одзеде чинот без образложение, според одлуката до која пристап имаа новинарите на Би-Би-Си.
Наумов ја напушти Украина непосредно пред руската инвазија во февруари 2022 година.
Еден месец подоцна, украинските власти го прогласија за предавник, покренаа неколку истраги, му го одземаа чинот бригаден генерал и распишаа меѓународна потерница по него. Во јуни истата година бил приведен на границата меѓу Србија и Северна Македонија со поголема сума непријавени пари.
Повеќе од една година, против Наумов се водеа два паралелни судски процеси – едниот во кое беше обвинет за перење пари во Србија, а другиот за неговата екстрадиција во Украина.
На 29 септември 2023 година, Апелациониот суд во Ниш ја потврди одлуката на Вишиот суд за одбивање на екстрадиција, а истиот ден овој првостепен суд го осудува Наумов на една година затвор за перење пари. Бидејќи Наумов е во притвор од јуни 2022 година, тој практично ја отслужил казната и наскоро би можел да биде ослободен!.
Како беше судењето на Наумов, што се зборуваше за време на судењето за неговото заминување од Украина и парите пронајдени при апсењето и како му помогна една изјава на Владимир Зеленски? Еве ги деталите.
Кој е Андриј Наумов? Не се знае многу за него.
Според јавно достапните податоци, тој пред Службата за безбедност долго време работел во државното обвинителство. Во 2018 година е именуван за директор на Центарот за организациска, техничка и информативна поддршка на управувањето со зоната на исклучување. Центарот е дел од Државната агенција за управување со зоната на исклучување, областа каде што се случи катастрофата во нуклеарната централа Чернобил. Истражните органи на Украина подоцна ќе ги испитаат неговите активности во овој период.
Во летото 2019 година, новиот шеф на Службата за безбедност на Украина, Иван Баканов, го повикува Наумов во својот тим и го става на чело на Главниот оддел за внатрешна безбедност на специјалните служби.
Овој оддел ги надгледува вработените во SBU и е одговорен за спречување на нивните незаконски и коруптивни активности.
Информациите за работата на оваа единица се доверливи.
Во октомври 2020 година, Зеленски на Наумов му додели воен чин бригаден генерал, кој подоцна му го одзеде на почетокот на руската инвазија.
Наумов беше контроверзна личност во Украина – освен што беше именуван на одговорни раководни позиции, медиумите постојано го поврзуваа со наводна корупција на царината и нејасни податоци при пријавувањето на имотот.
Напишано е за неговата наводна вмешаност во нелегални активности, како што е шверц на стока во Украина, скриена во пакети со курирски услуги, со цел да избегне плаќање данок.
Новинарите на порталот „Шема“ напишаа дека семејството Наумов поседува елитен имот во Киев и во Киевската област, што не е во согласност со службените примања на државниот службеник.
Според BBC Украина, специјалната служба истражувала се што објавиле новинарите, но не нашла ништо сомнително. Неговиот имот бил проверен од Националната агенција за спречување корупција
„Од почетокот на војната, не е пронајдено ниту едно прекршување“, изјавија од агенцијата за Би-Би-Си.
Андриј Наумов беше приведен на границата меѓу Србија и Северна Македонија во јуни 2022 година и обвинет за перење пари. Судењето во оваа постапка траеше повеќе од една година.
Името на Наумов се споменува и во друг случај кој ја одбележа неговата работа во СБУ.
Во јануари 2021 година, полицијата спречи обид за негово убиство.
Вработениот во СБУ Јуриј Расјук е уапсен под сомнение дека го организирал атентатот, а според истрагата, тој бил нареден од Дмитро Нескоромни, поранешен заменик-шеф на службата за безбедност.
Разузнавачката служба како мотив ја наведе внатрешната борба за влијание и конфликтот околу кадровските одлуки и назначувања.
Нескомни продолжува да се крие од истрагата, но чудно во исто време дава интервјуа за украинските медиуми.
Рашјук се договорил со обвинителството – ја признал вината и сведочел против наводниот нарачател. Судот го прогласи за виновен во јули 2021 година, но и покрај сериозноста на делото, го ослободи, со условна казна од три години.
Расјук подоцна изјавил дека признанието му било принудено со тортура.
На последниот ден од март 2022 година, војната во Украина влезе во вториот месец, а Зеленски снимил уште едно обраќање до нацијата во речиси празниот Киев. Во полутемнината на улицата Банкова пред камера го изговара името на Андрија Наумов, го нарекува „предавник“ и му го одзема чинот бригаден генерал.
Парадоксално, токму оваа реченица подоцна му помогна на Наумов пред судот во Србија.
Војната во Украина земаше замав, а името на Наумов се појави во случајот со поранешниот шеф на безбедносната служба на Крим, Олег Кулинич. (Крим е југоисточен украински полуостров кој беше анектиран од Русија во 2014 година). Кулинич беше приведен во јули 2022 година под обвинение за создавање криминална организација, предавство, дезертерство, киднапирање и нелегално ракување со оружје.
Според истрагата, Кулинич, по налог на руските специјални служби, лобирал за назначување на Наумов на висока позиција во СБУ на почетокот на 2020 година.
Државното истражно биро (ДИБ) тогаш објави дека Наумов имал тајно име „Ловец“ и дека и тој можеби е поврзан со руските специјални служби.
Наумов во јавноста го доби епитетот „предавник“, иако, како што дознава Би-Би-Си, сè уште нема случаи против него за делото предавство.
Според одговорот на ДИБ на истрагата на БиБиСи во јули 2023 година, Наумов воопшто не се споменува во случајот Кулинич, а одредени учесници во истрагата под услов да останат анонимни ни рекоа дека приказната за „Ловецот“ на Наумов била избрзана. Но, против Наумов беа отворени и други истраги поврзани со економски прекршоци.
Според ДИБ, првиот случај се однесува на истовремено примање плата во СБУ и во државното претпријатие каде што работел Наумов пред да премине во специјалните служби.
Инспекторите тврдат дека за три години тој добил корист од 3,3 милиони украински гривни (околу 85.000 евра) преку измама. За овој случај осомничениот е обвинет во отсуство и по него е распишана меѓународна потерница. Вториот случај се однесува на периодот кога раководел со „Центарот за организациско-техничка и ИТ поддршка за управување со зоната на исклучување“. Според истрагата, Наумов склучил неповолен договор со фиктивна фирма и неоправдано си наплатил бонуси.
Тој е осомничен за проневера и присвојување имот и злоупотреба на службената положба.
И во овој случај судот одлучил да му одреди мерка притвор во отсуство.
Кога се дозна дека Наумов е во Србија, Украина поднесе барање за негова екстрадиција.
Во барањето за екстрадиција на Наумов, украинските власти конкретно споменуваат истраги за економски криминал и злоупотреба на службената положба, без да го спомнат чинот на предавство.
Но, судот го зел предвид и писмото од украинската амбасада, од кое произлегува дека во Украина се води истрага против Наумов за наводно велепредавство. Државното истражно биро истражувало поранешен функционер на СБУ за наводно предавство, но тоа не продолжило понатаму, дознава Би-Би-Си на украински јазик.
„Проверката на фактите за можното собирање доверливи информации од страна на Наумов во врска со работата на безбедносниот систем на државното претпријатие на централата во Чернобил и пренесувањето на наведените информации на претставник на разузнавачките единици на странска држава. со цел да се изврши субверзија и агресија против Украина“, се наведува во одговорот на бирото на истрагата на новинарот на Би-Би-Си.
Нашите извори тврдат дека Бирото го истражува Наумов повеќе од една година и дека сомнежот за предавство не е официјално објавен поради недостиг на докази. Според документите во предметот за екстрадиција, Наумов на судските рочишта изјавил дека обвинувањата против него во Украина се неосновани и политички мотивирани и дека се плаши за својот живот доколку се врати во татковината.
„Во тој мандат неговото семејство и тој имаа 24-часовно обезбедување бидејќи имаше информации за наводното киднапирање. Тој смета и дека обидот за атентат врз него е поврзан со таа работа и тој треба да биде вратен во Украина“, се наведува во одлуката на Вишиот суд во Ниш.
Во јули 2023 година, судот одбива да го екстрадира Наумов во Украина поради тамошната истрага за неговото можно предавство, бидејќи тоа може да се смета за политички прогон, се вели во одлуката.
Во одлуката на српскиот суд се споменува и обид за убиство, што укажува на опасност по неговиот живот, како и тоа што претседателот на Украина му го одзеде чинот бригаден генерал, без да ги објасни конкретните причини.
Во него се споменува истото видео обраќање на Зеленски на почетокот на војната и се оценува дека тоа е кршење на презумпцијата на невиност. Изјавата на Зеленски беше пристрасна и ја наведе јавноста да верува дека Наумов уште пред одлуката на судот бил предавник, а тоа ја „загрозува неговата безбедност во случај на екстрадиција“, се вели во одлуката.
Во друг случај, за перење пари, Наумов на суд тврдеше дека тој и неговиот пријател биле на пат кон главниот град на Грција, Атина, на саем на јахти кога бил приведен на границата меѓу Србија и Северна Македонија на 7 јуни 2022 година. Полицијата потоа во нивниот автомобил пронашла скриени и непријавени пари, околу 600.000 евра, 120.000 долари, како и два смарагди.
Од судската пресуда произлегува дека Наумов и неговото семејство од 23 февруари 2022 година живееле меѓу две држави – Германија и Турција.
Тој пред судот изјави дека размислувал да ја напушти Украина и за тоа разговарал со семејството уште во 2021 година. Во тоа време тој веќе беше отпуштен од СБУ, а земјата официјално ја напушти невработен.
Наумов рече дека парите му припаѓаат нему, на неговата сопруга и на неговите родители, а тие ги сокриле бидејќи се плашеле од грабеж.
Семејството, објасни тој, планира да ги искористи овие заштеди за да започне нов живот во странство по избувнувањето на војната во Украина.
Сведочеа и членови на семејството кои потврдија дека дел од парите се нивни.
Таткото на Наумов изјави дека најголемиот дел од пронајдените пари се негови и дека наводно ги позајмил од деловен партнер за да отвори кабловска телевизија во Украина.
По избувнувањето на војната, како сопственик на неколку компании, од кои едната забележала голема добивка во Лондон, морал парите да ги префрли во странство.
Подоцна го позајмил на семејството на неговиот син за да купи куќа во Турција.
Во првостепената пресуда е наведено дека има противречности во изјавите на Наумов и сведоците и дека финансиските извештаи за потеклото на парите се неверодостојни, па затоа е сомнителна законитоста на потеклото на парите.
Се споменува и дека Наумов како поранешен директор на јавно претпријатие се гони во Украина.намерно ги сокрил парите на граница, иако знаел дека треба да ја пријави таа сума, се вели во пресудата.
Тој е осуден на една година затвор за перење пари.
Неговата одбрана поднесе жалба на оваа пресуда.
Со оглед на времето поминато во притвор, Наумов веќе ја одлежа оваа казна и наскоро би можел да биде пуштен на слобода.
Наумов му се одземени парите, накитот и БМВ-то што го управувал.
Што е следно?
Судот му забрани и враќање на Наум во Србија во следните пет години, што значи дека тој мора да ја напушти земјата по излегувањето од затвор. Наумов најверојатно нема да се врати во Украина, бидејќи против него се водат две истраги и на сила е наредбата за притвор.
Тој пред судот изјави и дека стравува за животот и безбедноста на своето семејство. Можеби ќе оди во Турција, каде што живее неговото семејство, во изнајмен стан во Аланија, кој имал намера да го купи.
Сепак, сè уште постои меѓународна потерница за поранешниот генерал на СБУ, па ризикот од можна екстрадиција сè уште постои.
