Александар Вучиќ и СНС, за разлика од Слободан Милошевиќ, не сакаа постизборен ризик и прибегнаа кон предизборен инженеринг преку фиктивни миграции на населението
БОЈАН ТОНЧИЌ.
Во правниот тим на Коалицијата Заедно беше и Весна Ракиќ Водинелиќ, пензионирана професорка по право, која во 1997 година успеа во голема мера да ги искористи расположливите правни средства, со решеност на украдените граѓани и меѓународната заедница, да ги поништи последиците. на флагрантната изборна кражба што ја изврши режимот на Слободан Милошевиќ. Таа во интервју за Ал Џезира зборува за суштината на манипулацијата на декемвриските избори во Србија, правните процедури кои треба да следат, комуникацијата со експерти од странство.
„Во моментов опозициските листи имаат на располагање две правни средства. Прво, против одлуката на градската изборна комисија во Белград, која го отфрли приговорот поднесен од списокот „Србија против насилството“ против колективната конечна одлука на ГИК, со која беа објавени изборните резултати. Приговорот беше поднесен главно поради промена на изборните резултати преку масовно пријавување на фиктивни живеалишта, што МУП го прифати и преку внесување на запишаните во избирачкиот список. За оваа листа надлежно е Министерството за државна управа и локална самоуправа. Изборниот список е најавено дека ќе поднесе жалба на решението за отфрлање на овој приговор, а по жалбата надлежен е Вишиот суд во Белград.
Друг правен лек што може да се поднесе во овој момент е барањето за поништување на изборите во целина. За ова барање е одговорен Уставниот суд на Србија, а листата „Србија против насилство“ најави дека ќе го достави овој правен лек и дека ќе бара поништување и на парламентарните и на белградските избори. Рокот е 15 дена и се смета од објавувањето на конечните изборни резултати“, вели нашата соговорничка.
Што е точно одбивањето да се разговара за документирана кражба?
– Приговорот поднесен од листата „Србија против насилството“ до ГИК против одлуката за објавување на збирните конечни резултати е ОТФРЛЕН а не ОДБИЕН. Поради тоа, содржината на претставката воопшто не била разгледана. Одбивањето дошло затоа што ГИК смета дека претставката е поднесена од неовластени лица. Ова одбивање е јасно спротивно на законот, без сомнение и никакви дилеми, бидејќи е поднесена од Владимир Обрадовиќ, кандидатот за градоначалник и Добрица Веселиновиќ, носител на листа. Против оваа одлука беше најавено дека ќе биде поднесена жалба до Вишиот суд во Белград, поради што не се разговараше за содржината на приговорот и приложените докази. ГИК го отфрли приговорот како недозволен од очигледно невалидни причини. Со закон е можно да се одбие правниот лек, ако, на пример, е поднесен по истекот на рокот, или од неовластено лице, или ако жалбата е нецелосна. Но, овде беше одбиено затоа што наводно не е пријавено од овластени лица, иако очигледно и конкретни лица се овластени со закон да го користат овој правен лек. Тоа значи дека ГИК незаконски одбил да разговара за работата за која е надлежен. Причината за оваа постапка очигледно лежи во напорите на ГИК да го спречи официјалното разгледување, презентирањето на доказите и со тоа да ја утврди одговорноста на Комисијата за тоа.
Се соочите со голем број фантомски гласачи?
– Важна карактеристика на изминатите избори е масовноста и нескриеното намерно и свесно предизборно дизајнирање на „неуредноста“ на избирачкиот список. Бидејќи правото на глас на поединецот зависи од државјанството, живеалиштето (домицил) и полнолетството, владата имаше можност да манипулира со државјанството и престојот. И го манипулираше на начин што е невозможно да се спроведе без учество на голем број полициски управи кои се надлежни за стекнување државјанство и за регистрација на живеалиште, како и без учество на Министерството за јавна администрација и локална самоуправа, кое е одговорно за единствениот избирачки список. Учеството на овие државни органи претпоставува план, добра организација, намера да се дизајнира електоратот за да се постигне посакуваниот резултат, доверливост и ресурси.
Спроведувањето на планот очигледно некаде пропадна?
– Она што беше неуспешно во овој потфат беше пред се лошата организација. Фантомски гласачи биле регистрирани и на адреси на јавни претпријатија, научни установи, градинки, недовршени објекти. Потоа, немаше доверливост. Новите гласачи немаа поим каде се нивните избирачки места, па мораше да се организираат прифатни центри во кои се распределуваше гласачкото тело, а работата стана јавна веќе на денот на изборите.
Се слушнаа контрадикторни изјави и од врвот на власта?
– Да, имаше неконзистентни изјави од можните мајстори на ова организирано претпријатие. Претседателот на Републиката го пофали учеството на гласачите од соседната земја како чин на чист патриотизам, зајакнат со идејата дека може да се има повеќе резиденции, додека премиерката, која ја предводи дигитализираната администрација на Србија, го повтори „непопуларното“ законско решение – дека физичко лице сепак може да има само едно живеалиште. Зачудени од патриотското поттикнување на претседателот, некои функционери на соседната држава се пофалија со својот глас на парламентарните и локалните избори. Еден од нив гордо тврдеше дека гласал на локалните избори, иако гласал на покраинските избори. Па што? И покраината е локална.
И така потфатот почна да распукува. Се појавија и податоците за изборните миграции, во ред, тие ја обиколуваат Србија од места каде што немаше локални избори до места каде што имаше, најмногу до Белград, каде владејачката класа се чувствуваше најзагрозено.
Имаше гласно излагање на тезата дека не е нелегално да се има две или повеќе живеалишта?
– Има една школа на мислење која ја застапува тезата дека миграцијата организирана од државата не е морална, но дека не е ниту илегална. Па, брзаме кон Европската Унија, има слобода на движење и престој, што да правиме. Иако европскиот концепт на домицил не се разликува од нашиот. Иако слободата на престој е човеково право на поединецот, а не распоред организиран од државата. Но, добро, и политичките партии имаат свои легитимни интереси, кои имаат право да ги остварат. А тоа што државата учествува во тоа, а и го прави, е само неморално и незаконски.
Теоријата за злоупотреба на правата, која ја признавам, ја застапувам, бидејќи сметам дека правото мора да има општествена вредност, почива на ставот дека организираната миграција за да се добијат изборите е всушност злоупотреба на правата. А злоупотребата на правата е забранета. Избирачкото право се злоупотребува доколку државата им го додели на оние кои го немаат според Устав и закон, доколку им дозволи тоа право да го стекнат и остварат на незаконски начин и ако го штити таквото неправедно, наместо да го казни. Затоа, убеден сум дека овој тип на дизајнирање на електоратот не е само организиран, туку и криминален потфат.
До денес надлежните јавни обвинителства немаат „оформено предмети“, или седат по фиоки додека не им дојде време.
Дали исходот од изборите во Белград укажува дека целиот изборен процес е компромитиран?
– Градската изборна комисија на Белград (ГИК) и Републичката изборна комисија (РИК) се прогласија за ненадлежни за поништување на изборите. Списокот „Србија против насилството“ подготви барање до Уставниот суд на Србија, а тој суд е единствениот со закон изрично овластен да ги поништи изборите во целина. Патем, тој е одговорен и за решавање на судирот на надлежност меѓу РИК и ГИК, кои одбиваат јурисдикција, со што се предизвикува таканаречениот негативен судир на јурисдикција.
Размерите на стореното зборуваат за тешки кривични дела?
– Во однос на евентуалната кривична одговорност, со оглед на досега изнесените докази и индиции, може да се земат во предвид сите кривични дела против изборните права содржани во едно поглавје од Кривичниот законик, на пример, нередовно водење на избирачкиот список, фалсификување резултати од гласањето. сметка.злоупотреба на гласање, давање или ветување подароци за гласање, но и некои кривични дела од други поглавја на Кривичниот законик, како злоупотреба на службената положба, кривични дела на јавни обвинители и судии.
Дали може да се споредат изборните кражби од 1996 и 2023 година?
– Има значителни разлики меѓу изборната кражба на локалните избори во 1996 година и последните избори. Според тогашните прописи, локалните избори се одвиваа со мнозински, а не со пропорционален систем и беа одржани два круга на гласање. Вториот круг донесе победа на тогашната опозиција во повеќе од 100 општини и градови и беше изненадување и за владата на Социјалистичката партија на Србија (СПС) и за тогашната опозиција. Изборниот фалсификат беше постизборен.
Александар Вучиќ и СНС, пак, не сакаа да ризикуваат и прибегнаа кон предизборен инженеринг преку фиктивни миграции на населението. Затоа, постизборната кражба во 1996 година им беше појасна на повеќето луѓе. Во Ниш го спроведе Општинската изборна комисија, од рака на извесен Бат Банет, менувајќи ги гласовите на опозицијата и власта, намалувајќи го бројот на еден и зголемувајќи го бројот на другите гласови. Тогаш нишката телевизија Бел ами беше независна и го следеше пребројувањето на гласовите, па измамата беше лесно откриена. Во Ниш започнаа масовни демонстрации.
Во Белград, СЈО поднесе претставки, прво до ГИК и не беше особено успешна, а потоа беа поднесени претставки до судот, кој преку претседателот на судот очигледно подлежи на овластување на Слободан Милошевиќ. Судот ги поништи изборите на голем број избирачки места, па се одлучи за повторување на изборите, а опозицијата одби да учествува на тие избори. Подоцна ова беше наречено судска изборна кражба.
Дали поради примитивниот начин на фалсификување на изборите или поради различниот карактер на тогашното гласачко тело и помасовното разбирање на оваа измама – бунтот на граѓаните во тоа време беше пожесток и далеку побројен од денешниот.
Што треба да им се претстави на странските експерти, а што на домашната јавност, за да биде несоборлива и јасна суштината на предизборната кражба?
– Странската јавност треба да има јасна претстава за тоа кои се нормите во кои изборните комисии и судовите намерно отстапувале од тие норми, па затоа е доволно да им се преведат комисиските и судските одлуки. Исто така, важно е да се изведат сите докази што беа приложени во сите правни средства – и во овој најнов и во сите претходни.
Домашната јавност треба да биде информирана преку медиумите за сите докази за изборна измама и нејзиниот обем и на разбирлив начин да објасни кои државни органи одбиле, експлицитно или премолчено, да ги испитаат доказите во постапки кои не биле ни поведени, иако тоа била должност на државните органи. Како и за тоа какви дејствија покрена опозицијата и кои доведоа до одбивање на надлежните органи да ги спроведат тие дејствија.
Конечно, која е вашата прва асоцијација, што најмногу ги одбележа изборите на крајот на 2023 година?
– Масовната миграција на гласачите доживеа неколку различни теоретски третмани во српската јавност. Теоријата на релативизација вели дека овој феномен, од една страна, не е единствен за оваа клима. Тој „gerrymandering“, како што кажува неговото име, е измислен во омразената Америка. Па што? Од друга страна, тоа е традиција на српскиот електорат, со осврт на радикалите Никола Пашиќ и веќе митскиот Мита наречен Врашче, кој, според легендата, на почетокот на 20 век „донел три вагони легални гласачи“ со воз од Белград до Врање, кога било потребно. Додуша, на последните избори гласачкото тело се мери со автобуси, а не со вагони. Но, тоа се само детали.
Овие избори ги имаат сите карактеристики на претходните во последните десет години. Од доминацијата на една партија, всушност Вучиќ во медиумите, злоупотреба на буџетски пари, официјални кампањи, преку поткуп на гласачи – општи и посебни, т.е. зголемување на пензиите и предизборната парична помош за пензионерите, претпоставените гласачи и подароци за безбеден глас, директни плаќања на гласачите во близина на избирачките места („бугарски воз“), до неизговорено пребројување гласови, неуреден избирачки список и пристрасност на изборните органи.
