КОНСТАНТИН ЕГЕРТ
Руското образовано општество е поразено од режимот. Кремљ успеа да ги втурне Русите во политички сон. Ништо не може да го разбуди општеството кое не сака да ја знае вистината. И ако дознае, не ја пушта да му се доближи
Во мојот стан во Вилнус, разгледувам архивски фотографии. На екранот на мојот компјутер се појавува една од моите први годишнини во радиото Комерсант ФМ, каде што работев неколку години. Поминаа 10 години од тогаш, но се чувствува како веќе еден век. Светот во кој живееше интелигенцијата и средната класа во големите градови на Русија беше изграден на илузии.
Овие илузии се засноваа на верувањето дека режимот на Путин ќе им дозволи на „привилегираните граѓани“ да задржат барем мал приватен простор во кој ќе дејствуваат како опозиционери, да создаваат и развиваат критички медиуми, дури и понекогаш да избираат опозициски политичари на функции. Кои и нема да имаат вистинска моќ.
Во замена за овие илузии, ние- и јас – бев дел од овој свет и ја сносам мојата одговорност: моравме да се преправаме дека Владислав Сурков (поранешен специјален претставник на претседателот Путин за прашањата за Украина – уред.) или новинарите од државните медиуми се само луѓе со други ставови, со кои не е грев да се ракуваш, па дури и понекогаш да работиш на некој заеднички проект. Сега гледам фотографија од една данешна вечер во замок во центарот на Москва и се проколнувам зошто сум се ракувал со оние од кои и тогаш требало да избегам?
Колапсот на овој свет започна уште со враќањето на Путин во Кремљ во 2012 година и стана неповратна реалност по анексијата на Крим во 2014 година. На 24 февруари 2022 година, Путин ја замени привремената надгробна плоча на овој свет со постојана.
ВОЈНАТА Е СПАС ЗА ПУТИН Некои се прашуваат каде се сите оние луѓе кои излегоа на улиците на руските градови во 2014 година, кога започна оваа војна? Или во 2015 година кога беше убиен Борис Немцов? Литванците, на пример, често ме прашуваат каде се тие 400.000 луѓе кои во јануари 1991 година дојдоа во Кремљ да го бранат правото на Литванија на независност? Одговорот е едноставен – ниту оваа земја, ниту овој народ не постојат повеќе. Доцниот Советски Сојуз загина во годините на приватизација, неисплата на платите и првата војна во Чеченија. Кремљ почна да убива веднаш по „Зимата на протести“ во 2011-2012 година, кога сфати дека не може да прави компромиси со опозицијата – дури ни со добронамерните и нерадикалните. Затоа што тие претставуваат и фатална опасност за режимот.
Војната против Украина е главната последица од претворањето на Русија во структура на КГБ од доцниот советски период. И мораме да признаеме – ова е најуспешната специјална операција на Кремљ досега. Можете да пишувате колку сакате дека оваа војна е на Путин, а не на народот, како што тоа го прави Илја Јашин. Тоа некако е точно – нема редици пред воените пунктови. Но, може да се каже и спротивното. Русите сносат целосна одговорност за она што нивната армија го прави во Украина. И уште нешто – бројот и размерите на антивоените протести се незначителни за 140-милионска земја. Дури и со оглед на заканата од полицијата.
РУСКАТА РАВНОДУШНОСТ СЕ ЗАСНОВА НА ЦИНИЗАМ Претпоставувам дека на повеќето Руси не им е грижа што се случува. Тие не толку многу ја поддржуваат војната на Путин, колку што прават свесен избор да не го спречат режимот да прави што сака. Стравот игра улога, се разбира. Но, не треба да се лажете – во основата на оваа позиција е цинизмот развиен во последните 20-25 години.
„Што ни е гајле? Сите политичари се исти! Се е до париѕе!“ – овие едноставни пораки на пропагандата на Кремљ станаа принцип за мнозинството. Русија денес е земја во која граѓаните, во политичка смисла на зборот, се малцинство. Ниту филмовите за злите соработници на НКВД, ниту борбата против корупцијата, ниту независните медиуми, ниту непрестајните убиства на опозиционери нема да го разбудат општеството кое не сака да ја знае вистината. И да ја научи, немаше да ја пушти да се доближи.
Без сомнение, генезата на ова општество е дело на Путин и неговиот народ. Но, дел од одговорноста е и кај „нашиот народ“. Кај руските интелектуалци, претприемачи, активисти – сите тие, и покрај нивните лични достигнувања, беа поразени од режимот. Дали овој пад ќе биде привремен?
БЕЗ НОСТАЛГИЈА Според мене, време е да престанеме да жалиме за нашата „сиромаштија и немаштија“. Згора на тоа, во споредба со она на што се подложени Украинците, судбината на руските емигранти и на оние што останаа во земјата, па дури и на политичките затвореници, е полесна. Ефикасната и максимална поддршка за Украина е единственото нешто што може да го направи емиграцијата за да има шанса за одредена почит и самопочит.
Паралелно, можеби ќе се обидеме да му поставиме нов предизвик на Кремљ од странство. Сепак, ова би имало смисла само ако се разделиме со нашите илузии за руското општество. За да се разбуди, потребен е нов јазик, нови теми, нова храброст и напори кои траат повеќе од една година. Создавањето нови образовни проекти сè уште се чини дека е најперспективниот начин за создавање „алтернативна Русија“.
Некои емигранти се обидуваат да заборават на Русија, и тоа е нормално. Оние кои останаа – не сите, туку многумина – ќе се кријат и ќе чекаат подобри времиња. Овие времиња, ако воопшто дојдат, можат да создадат нови херои и да ги остават денешните моќи во минатото.
Но, најважно е да престанете да ги гледате старите фотографии. Копирајте ги на хард диск или ставете ги во некоја далечна фиока.
