ДАНИЦА ПОПОВИЌ
Интелектуалците во Русија најмногу се против Путин, во Србија против Вучиќ, но кој ги прашува? Затоа главниот извозен производ во Путинова Русија е фосилното гориво, а Вучиќ ни отвора перспектива да ископаме литиум и да ги наполниме Германците со батерии за електрични автомобили
Минатиот петок, среде војна, пристигнаа чудни вести. Според медиумите, Русија навреме го подмирила меѓународниот долг и – избегнала банкрот!
Многу работи не се јасни овде. Како прво, зошто Русија се согласи на понижување да плаќа пари во американската Ситибанк преку посредници, надевајќи се дека Америка ќе и дозволи да ги плати тие пари? Се разбира, помалку чудно беше тоа што Американците ја одобрија исплатата. Што рекол римскиот император кога го вовел данокот за употреба на писоари, па се правдал со зборовите: „Нон олет“, што значи – „Не смрди“.
„Не е дека Русија нема пари“, им објасни генералниот директор на ММФ на исплашените доверители, кои нервозно чекаа Русија да плати 117 милиони долари камата на еврообврзниците. И директорот на ММФ е во право, Русија има пари. Девизните резерви на Русија се околу 630 милијарди долари, а Русија позајмила само четвртина од таа сума и може да го исплати целиот долг „од џеб“. Така стоеја работите, до воведувањето на санкциите.
Проблемот сега е на другата страна: најмалку половина од девизните резерви на Русија се во западните банки, кои ги замрзнаа сите руски депозити. Каква шлаканица за Русија! Замислете дека сте руски министер за финансии и на народот му се обраќате со овие зборови: „Имаме пари, ја извршивме исплатата, сега топката е на американско тло“. Во превод: веќе ништо не контролираме. Прашањето за рускиот банкрот сега е – во рацете на Америка.
Штом Америка воведува санкции, ми објасни дипломат одамна, тие мерки траат долго. Американската администрација, како што рече, е како голем прекуокеански брод, кој не може да направи брзи и ненадејни промени на курсот. Во тоа време ми изгледаше како чиста глупост: ако Америка може да воведе санкции во рок од два дена – претпоставувам дека може да ги укине во истиот период! Но, тоа не може. Тоа е моќна алатка кога државите не се откажуваат лесно, напротив: укинувањето на санкциите е прашање на преговори, условувања и нови понижувања… Затоа нивното отстранување трае долго – им требаше на сите, па на крајот и на Русија.
А новите обврски доспеваат на 31 март и 4 април, а отплатата ќе им биде лесна, бидејќи сè уште ќе важи привремената дозвола на OFAC (Агенција за контрола на странски средства на САД), која дозволува руски пари да влезат во Америка… Во тоа начин, Русите без проблем ќе им платат на своите доверители речиси 2,5 милијарди долари, но за следната исплата, која доспева на 27 мај, лесно можат да ја одбијат дозволата и да ја направат Русија банкрот!
Што ќе се случи ако Русија банкротира? Веројатно ништо. Едноставно нема да ги отплати долговите и ќе има повеќе девизи, што е неопходно некако да се намали наглиот пад на рубљата. И секако, треба да се каже дека рускиот девизен прилив од продажбата на гориво во земјите од Европската Унија нема да исчезне преку ноќ! Само САД и Британија можеа лесно да го забранат увозот на руски гас и нафта, бидејќи нивниот увоз беше мал и многу лесно се заменуваше. Освен тоа, Америка со години произведува повеќе гас и нафта од Русија! Но, Германија, на пример, тоа не може да го направи ни на сон – ниту брзо, ниту лесно! Германија увезува 55 отсто од својот природен гас, 52 отсто од јагленот и 34 отсто од нафтата, за што плаќа стотици милиони евра дневно, што, според „Гардијан“, „финансиски ја поддржува воената машина што ја уништува Украина.” Реториката на Илија Чворовиќ, но овој пат, далеку позлобна и помоќна …
Затоа Европската унија одлучи да го прекине увозот на руски фосилни горива дури во 2027 година, а судејќи според медиумската и политичката хистерија против Русија, сосема е можно тоа да го стори, но постепено, за пет години, за да не си наштети.
Што ќе се случи со Русија тогаш? Таму, интелектуалците најмногу се против Путин – како во Србија кои се против Вучиќ – но кој ги прашува? Од доаѓањето на Путин на власт, Русија нема развиено никаква нова технологија, а со текот на годините таа земја богата со човечки капитал се трансформира во своевидна Саудиска Арабија во која главен извозен производ е фосилното гориво! Исто како кај нас, каде што Вучиќ заедно со Меркел ни отвора перспектива да ископаме литиум и да ги полниме Германците со батерии за електрични автомобили.
И Путин реши да оди во војна. Рубљата загуби 40 отсто од својата вредност за три недели. И што правиме сега?
(авторката е професорка по економија на белградскиот универзитет)
