И пред и после Видовден се чини дека ситуацијата за власта во Србија не стои најповолно. Бруталноста на полицијата самодополнително го иритира граѓанството, барем оној дел кој во тие моменти не се сонча на грчките плажи
Доколку на следните избори партиите и движењата излезат во две колони, 33,5 проценти од граѓаните би гласале за коалицијата околу СНС, а 43,6 проценти од граѓаните би гласале за обединетата листа на опозицијата и студентите, според анкетата спроведена од Нова српска политичка мисла. Нејзиниот шеф – Ѓорѓе Вукадиновиќ, ианку поранешен професор на Филозофскиот и колумниста на белградска Политика, ветеран, изјави за Н1 дека, според истата анкета, ректорот Владан Ѓокиќ „има подобри оценки“ од Вучиќ.
Ова беше истакнато четири дена пред големиот студентски митинг на Видовден.
ОЦЕНКИТЕ НА УВИД Дали претседателот Александар Вучиќ ја заведе јавноста кога рече дека студентската листа има 5,8 проценти поддршка од граѓаните?
„Можам да зборувам за истражување на јавното мислење со моите колеги, а не со политичарите. Резултатите од истражувањето понекогаш се разликуваат од методологијата, понекогаш од гледна точка, понекогаш од прашањето, но не постои таква гледна точка и прашање што може да резултира со бројка од 5,8 проценти“, рече Вукадиновиќ.
Според него, станува збор за „намерно, повеќекратно намалување на резултатите на некој кого Вучиќ го доживува како политички конкурент“.
Како дел од истражувањето, беше поставено прашањето како граѓаните би ги оцениле претседателот Вучиќ и ректорот Ѓокиќ со оценките од училиштето.
„Откритието е очекувано, особено во однос на резултатот за Вучиќ, тој е солиден, но не толку фасцинантен како што самиот тој или неговите дворски медиуми велат. Вучиќ има 20 проценти од најдобрите оценки и 10 проценти четворки, значи многу добар и заедно 30,3 проценти. Но, Вучиќ има и 43 проценти единици, 13 проценти повеќе единици од четворки и петки“, рече Вукадиновиќ.
Како што вели Вукадиновиќ, Вучиќ ќе каже – „ајде да видиме какви се рејтинзите на членовите на опозицијата“, но…
„Секако дека се лоши, бидејќи биле подложени на години тортура и медиумски линч. Не само членовите на опозицијата, туку и секоја јавна личност што би можела да му се закани да се повлече. Поентата е дека Вучиќ има повеќе од двојно повеќе единици од петки, според оценките на граѓаните на Србија“, додаде Вукадиновиќ (http://www.nspm.rs/istrazivanja-javnog-mnjenja/)
Кога го прашале за ректорот Ѓокиќ, кој не е политички лидер, но неговото име се споменува дека би можел да се најде на некоја политичка позиција, Вукадиновиќ вели:
„Не го познавам тој човек, но во последните месеци многу е во јавноста и дел од медиумитер е мета на разни напади. Излегува дека има 1 процент повеќе петки од Вучиќ, 6,7 проценти повеќе четворки и двојно повеќе еденки, 22 проценти. Но, има и 29,4 проценти од оние кои не можат да го оценат.“
Вукадиновиќ верува дека и Вучиќ ги знае овие информации и прави сопствено истражување.
„Мора да измерил и сфатил дека таква личност може да се појави како опасен конкурент во следната „трка“. И тоа е одговорот на прашањето зошто Ѓокиќ бил подложен на такви критики од режимот, како што многу други кои се нашле на патот на претседателот и неговиот рејтинг биле подложени на слична тортура“, рече Вукадиновиќ.
Тој го нарекува процентот од 29,4 проценти од оние кои сè уште не можат да го оценат Ѓокиќ „политички капитал“.
„Кога ќе му дадете на некого 1 или 2, сигурно нема да гласате за него. Ако немате став кон некого, можеби подоцна ќе му дадете 1 или 5, но шансата да го поддржите не е изгубена“, објаснува тој.
ЗА ВУЧИЌ ФИКТИВНО ИСТРАЖУВАЊЕ Претседателот Вучиќ, сепак, го оцени ова истражување на Новата српска политичка мисла како неважечко, бидејќи како што рече, „Вукадиновиќ не истражува, туку само седнува и го измислува“.
„Таа изјава е смешна на едно ниво, а ужасна на друго, но е индикативна на едно ниво – а тоа е дека ја изгубил надежта за добивање поширока општествена поддршка, бидејќи ,се обраќа на која било тема само на својата целна група. Најапсурдното е што според нашите наоди, тој воопшто не е во лоша позиција, неговиот рејтинг паднал, но не се распаднал, го задржал своето јадро“, објасни Вукадиновиќ.
Но, според истражувањето, доколку Вучиќ и неговата партија имаа единствена опозициска и студентска листа како противник на следните избори, тие би добиле околу 10 проценти помалку гласови – СНС би имала 33,5, а обединетата опозициска и студентска листа 43,6 проценти од гласовите.
„Таа информација не беше изненадувачка, бидејќи беше слична и во анкетата од почетокот на март, но беше изненадувачки што овој резултат сè уште важи дури и по неколку месеци. Бидејќи, имаше материјален замор на страната на протестите, но ситуацијата е сè уште иста. Ова значи дека јасно мнозинство граѓани се против Вучиќ“, рече Вукадиновиќ.
И затоа, вели тој, изборите не му одговараат на Вучиќ.
„Тој не сака избори и се обидува да ја избегне таа изборна конфронтација. Овој сооднос од 10 проценти помалку негови поддржувачи во споредба со неговите противници му дава шанса на изборите, но тој е во малцинство“, заклучи Вукадиновиќ.
ИНТЕРВЈУ ЗА ШПИГЕЛ „Ситуацијата е многу тешка. Секојдневно има апсења. Студентите се плашат да ги напуштат своите факултети – од страв“, предупредува рекрторот Ѓокиќ во интервју за Шпигел, додавајќи дека полицијата неодамна се појавила пред Правниот факултет и дека влегувањето во кампусот е дозволено само во исклучителни случаи. Ректорот потсетува дека во својот говор во тоа време им понудил јавна поддршка на студентите.
Според него, полицијата реагира сè поостро бидејќи протестите во Србија, и покрај летниот распуст, не го губат својот интензитет. „Студентите и граѓаните го интензивираат притисокот, вклучително и блокадите на патиштата. Избувнуваат немири“, вели Ѓокиќ и нагласува дека владата поради ова применува сè построги мерки.
Причината за протестите беше трагедијата во Нови Сад, кога се урна натрешницата на железничката станица, при што загинаа 16 лица. Потоа студентите побараа разјаснување на случајот и борба против корупцијата, но по неколку месеци мирни собири, барањата станаа радикализирани.
„Тие сфатија дека владата не е подготвена да одговори на нивните барања. Сега дојдоа до заклучок дека ова може да се постигне само преку нови избори“, вели Ѓокиќ.
БАРАЊАТА СТАНАА РАДИКАЛИЗИРАНИ Иако студентите претходно веруваа дека фер избори не се можни во сегашните услови, сега планираат да формираат свој список, кој, според ректорот, би вклучил луѓе кои никогаш не биле во политиката – „професори, музичари, спортисти и други претставници на граѓанското општество“. Таквиот список, како што истакнува тој, не е наменет како партија, туку како обид за реформирање на системот и обезбедување услови за слободни и фер избори.
Ѓокиќ отворено ги поддржува студентите, бидејќи, како што вели, тие се борат за основните демократски принципи и за иднината на земјата. „Многу од моите колеги и јас ги поддржуваме, бидејќи тие не бараат ништо помалку од функционални институции и сакаат да живеат во вистинска демократија. Тие се иднината на нашата земја.“
ЗОШТО ПРЕГОВАРА СО ПРЕМИЕРОТ? Поради неговата поддршка на протестите, ректорот се најде на мета на владата и провладините медиуми. Против него се водат неколку кривични постапки, а тој е обвинет за злоупотреба на положбата и дискриминација врз студентите поради прекинот на наставата за време на блокадите.
„Секој ден сме нападнати од провладиниот печат, а и од самата влада. Нè нарекуваат анархисти, непријатели на државата и терористи“, изјави Ѓокиќ за „Шпигел“, нагласувајќи дека постои и финансиски притисок преку намалување на платите и казни.
И покрај ова, ректорот во неколку наврати разговарал со премиерот Ѓуро Мацута, близок соработник на претседателот Вучиќ. „Како ректор, моја должност е да се сретнам со премиерот“, објаснува тој, додавајќи дека тие преговарале за упис за следната година и организирање онлајн часови за да можат студентите да ја завршат учебната година.
Ректорот Владан Ѓокиќ, во обраќање до толпата пред Правниот факултет во Белград, рече дека синоќа на тоа место студентите добиле тешки удари од припадниците на јавниот ред и мир. Тие удари, додаде тој, не беа тешки само за студентите, туку и за нивните родители, колеги, професори…
„Ударите беа насочени против универзитетот, против академската заедница – тука на прагот на Правниот факултет, при влегувањето во зградата. Ова не е само напад врз автономијата на универзитетот, туку и напад врз животите на оние што беа тука. Затоа, ги молиме членовите на јавните власти да се воздржат од брутални напади врз студентите и граѓаните на нашата земја“, рече Ѓокиќ.
Тој додаде дека ги осудува ваквите постапки и дека автономијата на универзитетот мора да биде заштитена.
„Редот и мирот не се спроведуваат со тепање, туку со стекнување доверба во институциите. А тоа може да се постигне само со мирен, академски, гандиев, студентски настап“, заклучи Владан Ѓокиќ.
РЕКТОРОТ ДОАЃА ОД АРХИТЕКТОНСКИОТ ФАКУЛТЕТ Актуелниот декан на Архитектонскиот факултет во Белград, проф. д-р Владан Ѓокиќ во време на пандемијата стана нов ректор на Универзитетот во Белград, со што ја замени претходната ректорка, Иванка Поповиќ, редовна професорка на Технолошко-металуршкиот факултет во Белград ( и таа инаку целосно ги подржува студентите и настапува во многу политички дебати).
Ѓокиќ тогаш освои 23 од вкупно 41 гласови на делегатите на тоа гласање, што беше доволно за да ја преземе функцијата.
Владан Ѓокиќ (1963), по завршувањето на студиите на Универзитетот во Белград – Архитектонски факултет (1988), магистрирал на Универзитетот во Јужна Калифорнија, Архитектонски факултет во Лос Анџелес (1991) и докторирал на Архитектонскиот факултет при Универзитетот во Белград (1998). Тој е гостин-професор на Архитектонскиот и градежниот факултет во Бања Лука и на Архитектонскиот факултет во Подгорица.
Неговиот професионален ангажман е фокусиран на урбанистичко дизајнирање и планирање и урбана морфологија.
Кандидати на Ѓокиќ за проректор беа деканот на Економскиот факултет, проф. д-р Бранислав Боричиќ, деканот на Шумарскиот факултет Ратко Ристиќ, деканот на Географскиот факултет Дејан Филиповиќ и поранешниот декан на Фармацевтскиот факултет Зорица Вујиќ.
„Образованието е ‘рбетот на секое општество и темел на нашиот културен идентитет. Студентите нè обединија за да ги зачуваме институциите и правото на различност, и затоа чувствуваме одговорност да истраеме. Горд сум што сум дел од оваа заедница – вели Ѓокиќ.
Тој додаде дека „секој од нас може да види во каква криза тоне една земја, која ги отфрла овие вредности, која ги потценува знаењето и културата и ги урива сопствените институции“.
– Студентите ги поврзаа сите во заедничка мисија, да ги зачуваат институциите, правдата, правото на различност – изјави тој.
„Сите овде гледаат во каква криза тоне земјата, која ги отфрла тие вредности, ги потценува знаењето и културата и ги урива институциите“, рече Ѓокиќ. „Тие ја започнаа промената храбро, непоколебливо, посветено. Универзитетот застана покрај нив, а истото го сторија и бунтовните граѓани. Покажавме дека на насилството, навредите и лагите се одговара упорно, достоинствено, солидарно и мирно. Исто како што тивката вода потонува планина, така и нашата тивка борба носи голема и трајна победа во општеството“, истакна Ѓокиќ во говорот на Видовден.
Тој рече дека е горд што е во академска заедница која застана покрај студентите во еден историски момент.
Во изминатите месеци, потсети тој, тие беа изложени на притворања, апсења, испрашувања и напади, но, како што рече, постигнаа најмалку три невозможни достигнувања.
„Единството не е илузија, туку сила што ги надминува поделбите и манипулациите. Тие се обидоа да нè поделат на различни начини, но не успеаја, ние се спротивставивме. Знаењето и вистината победија. Довербата во Универзитетот е вратена и нема да им ја оставиме на оние кои сакаат да го понижат“, нагласи ректорот на БУ.
(Љ.К.)
