Колку земји од Западен Балкан напредуваа од пред четири години, Германија започна дипломатска иницијатива за регионот? Договорот меѓу Македонија и Грција сите го подвлекуваат како голем успех на преговарањето
ВЕДРАНА МАГЛАЈЛИЈА
Главна тема на Самитот на земјите од Западен Балкан во Лондон, што ќе се одржува неделава ја има безбедноста и за прв пат ќе учествуваат во процесот на состанок во Берлин и министрите за внатрешни работи на шест земји од регионот. Исто така, новина е дека за првпат претставниците на граѓанското општество ќе учествуваат на состанокот со министрите за надворешни работи, истакнуваат соговорниците.
Исто така на самитот во Лондон, премиерно ќе присуствува и Грција, односно премиерот Алексис Ципрас, откако земјата постигна договор со Македонија во спорот за името.
„На самитот ќе се разговара за три теми. Првиот е безбедноста, бидејќи тоа е од голема важност за Британците, каде што тие одлучија да ја поддржуваат борбата против тероризмот, шверцот со оружје, корупцијата и организираниот криминал, особено во однос на шверцот со луѓе и организираниот имиграција”, објаснува Марика Џолаи од Институтот за развојни студии од Брајтон и членка на Балканската советодавна група во Европа – БиЕПАГ
КЛУЧНА ГОДИНА ЗА ЗАПАДЕН БАЛКАН Таа додава дека стратегијата предложена од страна на Велика Британија има посебен фокус на соработка и размена на информации во врска со организираниот криминал, нелегалната финансии и готовински текови, перењето пари и тероризмот. Таа, исто така, вели дека ќе разговара и за некогашните војни, особено за проблемите во потрагата по исчезнати лица и судењата за воени злосторства.
„Новина е што ќе го имаме и прашањето на родовата еднаквост. Тоа е нешто што не беше присутно на претходните самити, па дури и родовата еднаквост никогаш не се споменува во рамките на Берлинскиот процес. Третата цел на самитот е економска стабилност, што е многу важно за домаќините, а планот е да се направи многу поголема солидна поддршка во однос на економското зајакнување на земјите во регионот. Сепак, домаќините се одлучиле оваа година на т.н. бизнис форум, кој постоеше во претходните години, да не се одржува самитот во Лондон, туку на состанокот на министрите за економија и нивните соработници, одржан порано во Виена “, вели Џолај.
Таа укажува дека ова е клучна година за Западен Балкан, како што претходно најавјаи европските официјални лица, како што може да се види во напредокот на земјите кон европска интеграција. Придонесот на Берлинскиот процес, како дипломатска иницијатива на германската канцеларка Ангела Меркел, чија шеел да се промовира регионалната соработка и европската интеграција на Западен Балкан. Таа започна во 2014 година, и од тогаш, балканските лидери се состанаа во Берлин, Виена, Париз, Трст и оваа година – во Лондон.
Оваа иницијатива е одговорна за напредокот на земјите од Западен Балкан, се согласува и Зоран Нечев, шеф на Центарот за европска интеграција на Институтот за демократија Социетас цивилис и член на советничката група на Балканот во Европа – BiEPAG.
Важно е балканските лидери да се сретнат.
„Берлинскиот процес донесе многу успешни приказни, некои повеќе видливи, како, на пример, во билатералните односи, каде што имавме три билатерални договори, две од решавањето на прекугранични спорови меѓу Црна Гора и Босна и Херцеговина и Црна Гора и Косово. Третиот е договорот за македонско-грчки спор за името, што може да се нарече најголем успех на Берлинскиот процес. Се уште имаме спор меѓу Косово и Србија, а тоа е еден од двате најголеми проблеми “.
Како големите достигнувања на овој процес Начев го гледа минатогодишниот план за регионален економски простор, како и основање на Транспортна заедница на самитот на земјите од Западен Балкан во Трст, како дел од планот на поврзување во регионот. Сепак, соговорниците истакнуваат дека посебен успех на германската дипломатска иницијатива е да создаде позитивна атмосфера во која лидерот ќе се состане и разговара.
„Значи, на иста маса седеа Александар Вучиќ и Хашим Тачи, Зоран Заев и другите политичари, и зборува за било која тема и помогнаа да се разбере дека на крајот на денот мора да седат и другите претставници од регионот и постигнуваат согласност. Може да се каже дека лидерите немаат меѓусебна љубов, но тие имаат изградено односи. атмосферата во Берлинскиот процес е постигната и дека, по 68 години, за прв пат ќе се сретнаа премиерите на Албанија и Србија и зборуваа. Лидерите можат да се расправаат преку медиумите, но тие разговор, и за какво било решение, видовме во случајот со Грција, треба да разговараш со другата страна, мора да создадеш атмосфера каде што мораш се Да организираш и предвидиш”, објаснува Нечев.
Соговорниците се согласуваат дека земјите од регионот напреднаа на европскиот пат, особено во случајот со Македонија, со решавање на спорот со Грција. Постои многу јасна намера за поддршка на отворањето на преговорите за членство на ЕУ со Македонија и Албанија, Србија, се отвори ново поглавје во преговорите, и одржа серија средби на лидерите на регионот и постигнато многу на договор. Кој ќе биде фокусот на ЕУ, додавајќи ги соговорниците, исто така е да се постигне договор меѓу Косово и Србија.
“Значи, на иста маса седеше Александар Вучиќ и Хашим Тачи, Зоран Заев и другите политичари, и зборува за било која тема дека тие се разбере дека на крајот на денот мора да седат претставници од регионот и се согласувам. Може да се каже дека лидерите немаат љубов, но тие имаат изградено односи. атмосферата во процесот Берлин е постигнат и дека, по 68 години, за прв пат ќе се сретнат премиерите на Албанија и Србија и зборување. без процес имаше таква атмосфера. лидерите можат да се расправаат околу тоа преку медиумите, но тие разговор, и за какво било решение, видовме дека со Грција, треба да разговараш со другата страна, мора да создадеш атмосфера каде што може да се организираш “, објаснува Нечев.
Соговорниците се согласуваат дека земјите од регионот напреднаа на европскиот пат, особено во Македонија со решавање на спорот со Грција. Постои многу јасна намера за поддршка на отворањето на преговорите за членство на ЕУ со Македонија и Албанија, Србија отвори ново поглавје во преговорите, и одржа серија средби на лидерите на регионот и постигнато е многу во преговорите со Унијата. Кој ќе биде фокусот на ЕУ, сега? Веројатно – да се постигне договор меѓу Косово и Србија.
Џолаи и Нечев укажуваат дека успехот на Берлинскиот процес, меѓу другото, значел и формирање на два регионални организации, Регионална канцеларија за младинска соработка – RYCO и Фондот за Западен Балкан, со седиште во Тирана. Тие додаваат дека веќе овие потези даваат резултати.
ВКУПНИ ИНВЕСТИЦИИ – ОКОЛУ ЕДНА МИЛИЈАРДА ЕВРА „RYCO на крајот на годината има одобрени 34 проекти со 85 партнери, што е одличен резултат. Што се однесува до тој Фонд, во шест земји од регионот се извлечени директно од буџетот за финансирање на оваа организација, и тие се доделуваат на 18 проекти со вкупно 75 партнери. Овде зборуваме за регионалните проекти, каде што, на пример, има здружени организации, па и покрај сите спорови меѓу Србија и Косово, се премина преку тоа дали Косово е држава или не, имаше согласност за добри проекти без политички вмешувања”, објаснува Нечев.
Џолаи кажува дека од 2015 година, Инвестициски фонд за Балкан инвестирала 246,5 милиони евра во 11 грантови, а се очекува дека вкупната инвестиција ќе биде околу една милијарда евра, што е многу важно за целиот регион и за неговата инфраструктура.
Во прилог на потребите на премиерите на Албанија, Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Македонија и Косово, Обединетото Кралство, како домаќин на самитот покани партнери од Европската унија, вклучително и Австрија, Хрватска, Франција, Германија, Италија и Словенија. Повикот исто така беше упатен до Бугарија, која беше домаќин на самитот на ЕУ – Западен Балкан во мај во Софија, како и Полска, кој ќе биде домаќин на самитот на земјите од Западен Балкан следната година.
