Економскиот раст на земјите од Западен Балкан – Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Северна Македонија, Србија и Црна Гора – ќе достигне 3,7 проценти во 2025 година, пред се поради зголемувањето на потрошувачката и инвестициите, поттикнати од растот на куповната моќ, – се вели во економскиот извештај за Западен Балкан кој денеска го објави Светска банка.
Во Србија за 2024 година се предвидува раст со годишна стапка од 3,8 отсто, што е повисоко од претходно проектираните 3,5 отсто, благодарение на неочекувано добрите резултати на градежниот и услужниот сектор во првата половина од годината, а четири отсто во на долг рок.
„Сериозната суша што ја погоди Србија ова лето имаше значително негативно влијание врз земјоделството, што може да доведе до намалување на проектираниот бруто домашен производ (БДП) за 2024 година“, се наведува во извештајот.
Се додава дека потрошувачката и инвестициите биле главни двигатели на растот во Србија во првата половина на 2024 година, додека нето-извозот имал негативен придонес.
Според Светска банка, со цел да се намали забележливата варијабилност на резултатите во земјоделството и поврзаната прехранбена индустрија во Србија, мора да се донесат јавни политики и инвестициски мерки за да се ублажат негативното влијание од се посериозните климатски шокови и да се поттикне учеството на приватните сектор.
„Со ограничен простор за идни пакети стимулативни мерки, потребни се структурни реформи за да се забрза растот во кој водечка улога ќе има приватниот сектор“, оценуваат експертите на банката.
Се додава дека српската економија се очекува да оствари раст со стапка од околу четири проценти на среден рок, пред се благодарение на потрошувачката, но делумно и на инвестициите.
Извозот, како што се посочува, може да има поповолно влијание врз растот, особено во врска со неодамнешните инвестиции на приватниот сектор во автомобилската индустрија.
„Инфлацијата постепено ќе опаѓа и ќе остане во опсегот што го таргетира Народната банка на Србија. Во моментов, се предвидува повисоко ниво на фискален дефицит од претходно, бидејќи државата одлучи ефикасно да ја суспендира примената на фискалните правила до 2029 година во контекст на обемна планирана јавна потрошувачка за изградба на инфраструктура.“ наведе таа банка.
Беше истакнато дека во Србија е неопходно да се намали стапката на сиромаштија.
Стапката на раст во 2024 година во земјите од Западен Балкан ќе изнесува 3,3 отсто, односно 0,1 процентен поен повеќе од првично проценетото.
„Домашните фактори продолжуваат да фаворизираат умерено забрзување на растот на Западен Балкан. Покрај тоа, на среден рок, се очекува постепеното закрепнување на економската активност во Европската унија да има клучна улога во поттикнувањето на извозот од овој регион“, се вели главниот автор на извештајот Изолина Роси.
И покрај позитивните изгледи, рече таа, регионот останува ранлив на повеќе ризици, вклучувајќи забавување на глобалниот раст, повторна инфлација, политичка несигурност и екстремни временски настани.
Директорот на Светска банка за овој регион Шаокинг Ју изјави дека за да се промовира економскиот раст, земјите треба да ја подобрат трговската размена во регионот и со Европската унија, да го скратат времето на чекање на граничните премини и да ги интегрираат своите платежни системи.
Покрај тоа, изјави Ју, потребен е фокус на развојот на човечкиот капитал.
Според неа, унапредувањето на образовниот и здравствениот систем е од клучно значење за преминот од средно на повисоко ниво на приходи.
Бидејќи речиси четвртина од граѓаните на земјите од Западен Балкан моментално живеат во странство, подоброто управување со глобалната работна сила од Западен Балкан може да биде клучен двигател на економскиот развој во овој регион, се наведува во извештајот.
„Иако емиграцијата може да доведе до предизвици како што е недостигот на работна сила, постојат и јасни можности за искористување на миграцијата за економски придобивки. “ се наведува во извештајот.
Дознаките може, според извештајот, да ја подобрат финансиската состојба на домаќинствата мигранти, а од друга страна, враќањето на мигрантите кои стекнале напредни вештини во странство може да доведе до „одлив на мозоци“ во нивните земји на потекло, додека привлечноста на високите плати во странски земји можат да ги мотивираат оние што остануваат да се образуваат и да ги подобрат своите вештини.
