Како што Абазовиќ знаеше дека со 5,5 отсто поддршка нема легитимитет да биде на чело на владата на длабоко поделена земја на долг рок, знаеше и дека ќе остане на таа позиција до понатамошно известување токму поради длабоки општествени поделби
СТЕФАН СЛАВКОВИЌ
Црногорскиот премиер и лидер на Обединетата реформска акција, Дритан Абазовиќ, веројатно доживеал повеќе жолчка и мед за кои зборувал Његош за три дена, од 11 до 14 јули, отколку во трите месеци кога тој претседаваше со Владата на Црна Гора. Прво, веројатно сакајќи универзално да ги олесни страдањата на 8.372 несрпски жртви убиени во Поточари, тој изјави дека „геноцидот не бил извршен врз Бошњаците, туку врз луѓето“ и дека „не бил извршен од армијата, туку од политичарите.“ што како мислење во голем дел од регионалната јавност. Е протолкувано како обид за деконтекстуализација на злосторството во Сребреница, за кое дежурните шалтери за бриење на крвни зрнца сè уште не можат да се договорат дали се работи за геноцид или не. Извинувањето на Абазовиќ што следеше не ги смири страстите, напротив.
Три дена подоцна, тој учествуваше на состанокот на Советот за стабилизација и асоцијација меѓу Европската унија и Црна Гора, каде што беше домаќин на високиот претставник за надворешна политика и безбедност на ЕУ, Џузепе Борел, и на комесарот за соседство и проширување, Оливер Вархеи. Ниту сите знаци на охрабрување, ниту фактот дека ваква средба се одржа за прв пат на територијата на земја – кандидат, не можеа да го прикријат очигледниот факт дека ЕУ нема да се прошири во блиска иднина.
Потоа, истиот ден, во интервју за телевизијата Вијести, тој очигледно мудро ја прифатил поканата на Демократска Црна Гора – истата партија со која го собори долгогодишното владеење на Демократската партија на социјалистите Мило Ѓукановиќ на изборите во август 2020 година. а потоа ги истера во опозиција – да си поднесат оставки, но само по претстојното деблокирање на судството, односно откако парламентот ќе избере четворица членови на Судскиот совет и најмалку еден судија на Уставниот суд со двотретинско мнозинство .
Дали и под кои услови ќе поднесат оставки е друго прашање. Како што Абазовиќ знае дека со 5,5 отсто поддршка нема легитимитет долгорочно да ја води владата на длабоко поделената земја, знае и дека сигурно ќе остане на важна позиција засега, токму поради прелевањето на општествените поделби на политичкото поле на Црна Гора. Како што надежите од август 2020 година за лесно премостување на долгорочната политичка криза брзо се покажаа како наивни, исто така наивно е да се мисли дека самото прегрупирање на политичките актери ќе може да неутрализира некои од горливите проблеми.
Веројатно најголемо е прашањето за Основниот договор со Српската православна црква. Оваа формулација е промовирана на различни начини од Бар до Бољар повеќе од десет години. Така беше барем до 8 јули, кога по жестоки дебати во парламентот, Владата го усвои Предлог-основниот договор, кој потоа беше усвоен од Синодот на Српската православна црква. Неговиот потпис се очекува наскоро. Некои ја припишуваат спорната изјава на Абазовиќ во Поточари на подготовката на дискурзивниот терен за парафирање на, како што се чини, подеднакво спорниот договор.
Меѓутоа, пратениците на ДПС на Ѓукановиќ ги превенираа процедурите и не ја дадоа парламентарната поддршка на владата на Абазовиќ, која на тој начин стана третата влада на Црна Гора која ги загуби или изборите или поддршката поради комплицираните односи со СПЦ. Сепак, гласањето за недоверба на владата нема да биде возможно без гласовите на најголемите непријатели на ДПС од просрпскиот Демократски фронт или од Демократите. Како што се очекуваше, овие две организации попрво би го зачувале овој вид влада отколку да ја донесат ДПС на власт, дури и преку задната врата. Оттука и иницијативата на демократите за смена на премиерот, под наведените услови.
Накратко, кога членовите на ДПС во усвојувањето на Нацрт-основниот договор видоа оддалечување од европската интеграција, Абазовиќ препозна неопходен чекор кон воспоставување на двотретинско мнозинство во парламентот, неопходно за избор на судии и последователно деблокирање на судството. Засега проблем е фактот што двотретинското мнозинство не може да се постигне без поддршката на ДПС (затоа веќе се тврди дека Основниот договор може да претрпи некои поприфатливи, главно козметички промени, со неверојатен благослов на Српската православна црква) или Демократскиот фронт.чии врски со режимот во Белград досега го оддалечуваа од мнозинството внатрешнополитички комбинаторики во Црна Гора.
Деблокирањето на судството стана горлив проблем, особено по апсењето на претседателот на Стопанскиот суд, Блаж Јованиќ, кој беше обвинет дека со уште единаесет лица оштетил десет фирми за 661.496 евра, и поранешната врховна државна обвинителка и поранешна претседателка на Врховниот суд, Весна Меденица, која, како што се вели, во времето на ДПС била вклучена во црногорското правосудство, од изрекување кадровски решенија до олеснување коруптивни дејствија, а била обвинета за создавање криминална организација и злоупотреба на официјална позиција. Јованиќ беше уапсен на 9 мај, а Меденица на 17 април. Полицијата потврди дека таа се обидела да се самоубие додека била во притвор.
Актуелниот министер за правда Мирко Ковач од Социјалистичката народна партија – чиј влез во владата беше предуслов за потпишување на Основниот договор – своевремено ги опиша овие инциденти како „конечна деградација на судскиот систем во очите на граѓаните и европските партнери“. Чудно, таа изјава се совпадна со назначувањето на Владимир Нововиќ за главен специјален обвинител во март.
Црна Гора пред десетина дена беше изненадена од апсењата кои дојдоа од друга, слична адреса – Вукас Радоњиќ, кој распиша потерница за шест поранешни членови на Управниот одбор на државната компанија Плантаже, поради злоупотреба на службената положба во деловното работење. Поранешниот претседател на Надзорниот одбор Веселин Вукотиќ, кого Ѓукановиќ го смета за пријател, беше министер за приватизација во Сојузната влада на Анте Марковиќ од 1989 до 1992 година, а потоа долги години ја извршуваше функцијата потпретседател на Советот за приватизација. на Црна Гора.
Во меѓувреме, поддржувачите на ДПС на Ѓукановиќ ги спречија процедурите и не и дадоа парламентарна поддршка на владата на Абазовиќ, која со тоа стана трета влада во Црна Гора која или загуби или победи или беше поддржана поради комплицираните односи со СПЦ. Сепак, гласањето за падот на владата нема да биде возможно без гласање за најголемите непријатели на ДПС од просрпскиот Демократски фронт или од Демократијата. Очекувано, овие две организации попрво би го зачувале за ваков тип на влада отколку да го доведат ДПС на власт, дури и преку задната врата. Оттука и иницијативата на демократите за смена на премиерот, под наведените услови.
Накратко, кога членовите на ДПС во усвојувањето на Нацрт-основниот договор видоа отстапување од евроинтеграциите, Абазовиќ препозна неопходен чекор кон воспоставување на двотретинско мнозинство во парламентот, неопходно за избор на судии и последователно деблокирање на судството. Засега проблем е фактот што двотретинското мнозинство не може да се постигне без поддршката на ДПС (затоа се тврди дека Основниот договор може да претрпи некои прифатливи, главно козметички промени, со неверојатен благослов на СПЦ ) или Демократски фронт.во Белград досегот на внатрешната политичка комбинаторика во Црна Гора го оддалечи од мнозинството.
Деблокирањето на судството стана горлив проблем, особено по апсењето на претседателот на Стопанскиот суд, Блаж Јованиќ, кој беше обвинет дека со помош на единаесет лица оштетил десет фирми за 661.496 евра, и поранешниот врховен државен обвинител и поранешната претседателка на Врховниот суд, Весна Меденица, која, како што велат, во времето на ДПС била инволвирана во црногорското правосудство, од издавање кадровски решенија до давање на олеснителни околчности.
„Тргнувајќи од презумпцијата на невиност, сепак сум голем оптимист дека сомнежите што постојат не се точни, бидејќи, моето знаење за овие луѓе ми кажува дека моето искуство со нив е многу позитивно, дека тоа се луѓе кои секогаш го почитувале правниот систем. на Црна Гора, дека се работи за луѓе кои се грижеле за интересите на субјектот што го застапувале – во случајов фирмата Плантажа“, изјави Ѓукановиќ по овие апсења.
Додека многумина во овие апсења ја гледаат долго ветената борба против корупцијата, која не може да не стигне и до ДПС и која според најавите ќе се прошири и на поодговорни лица, медиумите блиски до оваа партија ги идентификуваат со помпезните и политички пригодните апсење на Мирослав Мишковиќ на крајот на 2012 година, од што на крајот не резултираше ништо, освен зголемување на рејтингот на СНС, бидејќи Мишковиќ беше ослободен од сите обвиненија, иако една деценија подоцна.
Згора на сè, црногорскиот парламент ќе треба да избере нов врховен државен обвинител, кој претставува посебен пар проблематични ракави – ДПС сигурно нема да поддржи некој што ќе ги истражува неправилностите на поранешниот режим, а ДФ сигурно нема поддржи некој што ќе биде по волја на ДПС.
Во моментов, единственото нешто што може да се каже со сигурност е дека првиот чекор од новата фаза на политичката криза нема да повлекува нови избори – делумно поради тоа што општествата зафатени од конфликти, по правило, не сакаат да излезат на гласање. станици, а делумно и затоа што на 27 јуни се појави нова на политичкиот пејсаж на Црна Гора, организација наречена Европа сега, која според некои предвидувања би можела да собере околу 10 отсто од гласовите на разочараните гласачи. На чело е Јаков Милатовиќ и Милојко Спајиќ, кои како непартиски експерти беа министри за економски развој и финансии и социјална заштита во владата на Здравко Кривокапиќ. Иако конгресот на новата партија ќе се одржи дури на транзицијата од август во септември – кога, меѓу другото, ќе се знае кој друг е во нејзините редови, меѓу кои и поранешниот премиер Кривокапиќ – Милатовиќ и Спајиќ веќе ги објавија своите учество на локалните избори закажани за 23 октомври. Освен во 13 општини, тие ќе се одржат и во Подгорица, што ќе биде валиден тест за нивната политичка сила.
Затоа, меѓу преостанатите опции, една од најверојатните е реконструкција на постојната влада, со можно вклучување на кадри од редовите на незадоволните, пред се демократите и Фронтот. Ваквото расплетување би ги вратило меѓупартиските односи со одредени огради во периодот по изборите во 2020 година. вешт политичар – или како добар кормилар на брод во невреме или како добар прогнозер на претстојните политички настани, практично ќе биде така.
