Напад врз медиумите: Што ќе се случи со телевизиите Н1 и Нова С? „Зад аголот“ се појави една заинтересирана компанија за спас
„Се чувствуваме како да сме во американската амбасада во Сајгон во 1975 година. Чекаме да видиме што ќе се случи и дали ќе мора да се евакуираме на подобро место“, ја опишува Драгољуб Петровиќ, главен уредник на „Данас“, атмосферата меѓу медиумските новинари кои работат во рамките на Обединетата група, во која се вклучени телевизиските станици Н1 и Нова С и неделникот „Радар“
Уредниците и новинарите во медиумите на Обединетата група не знаат дали и колку долго ќе можат слободно да работат. Големи пари и задкулисни договори се во прашање. И верувањето на режимот дека полесно ќе се остане на власт ако нема критички медиуми.
Во сагата околу медиумите на United group во Србија, само две работи се гарантирано во прашање – голема неизвесност и големи пари.
Во последната епизода, малцинскиот сопственик и поранешен раководител на групата, Драган Шолак, доби 250 милиони евра од компанија во сопственост на BC Partners како бонус за „успешната продажба“ на голем дел од бизнисот во Србија.
Таа „успешна продажба“, признавам, започна како мал пекол за стотици новинари во Србија кои работат во медиуми како што се N1, Nova S, Danas, Radar и други под покровителство на United Group.
Откако Шолак беше отстранет од раководството на корпорацијата, новите лидери наводно не гарантирале финансирање и уредничка слобода на овие медиуми.
Покрај големите пари и стотиците работни места, иднината на информациите во Србија е исто така во прашање. Бидејќи телевизиите Н1 и Нова С, исклучително критични кон властите на Александар Вучиќ, имаат најголем капацитет, најмногу работна сила и пари за известување за политички настани.
Што е преплатено?
Неколку медиумски вработени во United group со кои разговараше новинарот на ДВ, велат дека не знаат ништо повеќе од она што е напишано во медиумите. И таму нема многу напишано, иако се чувствува неизвесност.
Претседателот Вучиќ еднаш рече дека сè ќе биде завршено до ноември, а потоа дека нема да ги затвори Н1 и Нова С, туку дека нивната компанија ќе го стори тоа.
„Немаме поим што ќе се случи. Работиме нормално, но колку долго – никој не знае“, вели еден новинар. Друг извор изјави за ДВ: „Мислам дека е завршена работа. Ги зедоа парите и сега нема враќање назад“.
Тој алудира на фактот дека мнозинскиот сопственик на „Јунајтед груп“, инвестицискиот фонд „БЦ партнерс“, на почетокот на годината почнал да прави она што обично го прават инвестициските фондови – да продава поскапо она што го купиле поевтино.
Во спектакуларен трансфер, беше продаден кабелскиот оператор „СББ“ – кој беше безбедно пристаниште за емитување на „Н1“ и „Нова С“. Исто така, „Нет ТВ плус“ и правата за сите спортски преноси беа продадени на државниот „Телеком“ – вчерашниот конкурент.
Ова го претвори Телеком во монопол на спортски содржини и донесе една и пол милијарда евра на БЦ Партнерс и делумно на Шолак, кој сè уште е малцински сопственик.
Дали е тоа дел од договорот за замолчување на критичките медиуми во средината на студентските протести и пред изборите, каде што за прв пат постои реална шанса СНС да изгуби?
Многумина се сомневаа во тоа поради претерана цена што ја плати Српскиот Телеком. Сомнежите беа поттикнати само кога се појави телефонски разговор меѓу лидерите на Јунајтед Груп и Телеком, во кој тие разговараа како да ги ослабат Јунајтед медиумите.
Ако сè уште чекаме на исходот, нешто веќе се случи – на двата главни кабелски оператори, СББ и Телеком, сега се присутни сите режимски и таблоидни телевизиски станици.
Уредничките одделенија за медиуми на Јунајтед Груп постојано апелираа до своите сопственици да им дадат гаранции за опстанок. Сумата беше спомената и за прв пат – за Н1 и Нова С, велат тие, им требаат дванаесет милиони евра годишно за правилно да работат.
Што ќе се случи потоа? Дури ни Драгољуб Петровиќ, главен уредник на весникот „Данас“, не го знае тоа. „Се наоѓаме во ситуација која е целосно глупава. Чекаме исход од конфликтот во корпорацијата, а преку снимката од телефонскиот разговор што беше објавена гледаме дека и претседателот Вучиќ е вмешан.“
Ова нè загрижи уште повеќе бидејќи Вучиќ нема добри намери кон медиумите, што се критични“, изјави Петровиќ за ДВ. „Сега се чувствуваме како да сме во американската амбасада во Сајгон во 1975 година. Чекаме да видиме што ќе се случи и дали ќе мора да се евакуираме на подобро место“.
Но, кое е подобро место? Во Србија, се чини дека има големо исчезнување на независните медиуми. Само од почетокот на годината, со одлуките на американскиот претседател Доналд Трамп, Гласот на Америка е згаснат, а Слободна Европа е доведена до работ. Сите финансирања на проекти, кои беа особено добредојдени за малите и локалните медиуми во Србија, беа запрени.
Балканската служба на Ал Џезира беше затворена, додека во Јуронујуз, која е финансирана од српскиот Телеком, имаше бунт на новинарите против водечките жени на таа телевизија и бран отпуштања и заминувања.
Затоа Петровиќ вели дека затворањето или замолчувањето на медиумите на Јунајтед Груп би било „драматично“. „Денес, тоа е мал медиум кој можеби ќе може сам да се извлече, бидејќи претходно беше независен и некако работеа со мускули и мали плати. Но, овие телевизии не можат да работат со стап и конец, тоа е скапа продукција.“
Тука влегува во приказната Ненад Милановиќ, основачот на софтверската компанија Cake, која наводно вреди над милијарда долари во Америка. Овој ИТ човек е отворен противник на српскиот режим, а е и обожавател на Доналд Трамп. Тој им помагаше финансиски на студентите, а пред неколку дена ја регистрираше медиумската платформа vazd.com.
На медиумскиот фестивал во Ровињ минатиот викенд, тој откри дел од планот – на таа платформа да се сместат новинари кои на крајот ќе ги изгубат своите работни места на телевизиите N1 и Nova S.
Според информациите на DW, Милановиќ работи на наоѓање простор за студио и опрема. Но, меѓу оние што се запознаени, малкумина се убедени дека Милановиќ официјално би можел да купи две телевизии или да ги плати споменатите дванаесет милиони евра годишно, за целосната програма и персоналот.
Во исто време, удар врз помалку независните медиуми дојде од Кремљ. Руската служба SVR наводно утврдила дека неделникот Време, агенцијата ФоНет, локалните медиуми Јужне вести, Бум 93, Подринске и други учествуваат во подготовката на „Мајдан“ во Србија, платени со пари од Брисел.
Кулминацијата наводно ќе биде на 1 ноември, годишнината од падот на крошната што одзеде шеснаесет животи на железничката станица во Нови Сад минатата година. Претседателот Вучиќ им се заблагодари на Русите за оваа „информација“ и рече дека сè ќе биде истражено.
Дали поминаа годините кога режимот во Белград сè уште толерираше критички медиуми?
„На Вучиќ секогаш му се потребни медиумите со кои ќе војува, за да ги обвини дека работат против него. Но, сега е многу блиску до пад од власта, протестите не се смируваат, а сега претпоставувам дека смета дека ќе биде полесно да владее без овие големи критички телевизиски станици“, вели Драгољуб Петровиќ.
Уредниците и вработените во медиумите на „Јунајтед груп“ имаат само уште една надеж – дека прашината што се кренала сепак ќе ги принуди сопствениците од инвестицискиот фонд да ја спуштат рачната сопирачка. Расплетот на сагата може да биде зад аголот.
