Метеоролозите предвидуваат потопла зима од просечната. Ноември нема шокови, малку постудено кога му е време – во декември
Европа се соочува со поголема од вообичаената шанса за студено време пред крајот на годината, но зимата севкупно веројатно ќе биде потопла од просекот, објавија во четвртокот европските метеоролози.
Температурите оваа зима ќе бидат клучни за сопствениците на куќи кои се загрижени за рекордните трошоци за затоплување на нивните домови, како и за европските креатори на политики кои сакаат да избегнат рационализирање на енергијата поради намалувањето на испораките на руски гас.
„Гледаме потопла зима од вообичаеното“, рече Карло Буонтемпо, директор на Службата за климатски промени Коперник, која произведува сезонски прогнози за Европскиот центар за временски прогнози со среден опсег (ECMVF).
„Сепак, сè уште постои значителна шанса за „блок“, што би можело да донесе ниски температури и слаб ветер над Европа“, рече тој за АФП додека службата го објави своето месечно ажурирање на прогнозата.
Таканаречениот „блок“ или блокирачки модел во зима може да донесе стабилно, често без ветровито време придружено со ниски температури.
„Ова изгледаше поверојатно во ноември, но сега се чини дека постои посебна веројатност за појава на студ во декември“, додаде Буонтемпо.
ECMVF произведува временски моделирање со податоци од голем број национални метеоролошки служби низ Европа.
Нивните прогнози се засноваат на индикатори како што се температурите на океаните и атмосферата, како и брзината на стратосферскиот ветер, но ја немаат точноста на пократкорочните извештаи.
Моделите обезбедуваат „најдобри можни информации, даваат навестување за да ги водат нашите одлуки“, рече Буонтемпо.
Зимата во Европа се очекуваше да биде потопла од вообичаено поради глобалниот временски феномен Ла Ниња, кој е поврзан со заладување на температурите на површината во централниот и источниот екваторијален Тихи Океан.
„Знаеме дека во годината Ла Ниња, вториот дел од европската зима има тенденција да ги фаворизира западните ветрови, толку топли и влажни“, рече Буонтемпо.
Агенцијата ќе ја ажурира својата прогноза за зимската сезона следниот месец кога ќе има поголема доверба, бидејќи „сите параметри за зимата ќе бидат поактивни“, рече тој.
Независните енергетски експерти очекуваат Европа да може да ги издржи намалувањата на рускиот гас оваа зима, под услов температурите да останат во согласност со или над долгорочниот просек.
Владите во Европа речиси ги наполнија своите стратешки резерви на гас, а од потрошувачите се бара да ја намалат потрошувачката.
Меѓународната агенција за енергетика, енергетска консултантска компанија со седиште во Париз, верува дека температурите околу 10 отсто под просекот во текот на зимата ќе го оптоварат европскиот гасен систем.
Исто така, се вели дека доцниот студ, кога се очекува залихите на гас да бидат ниски, може да биде „Ахиловата пета на европската безбедност на гасот“.
Како што се приближува зимата во Европа во енергетската криза, канцелариите стануваат се поладни. Спомениците и историските градби остануваат темни ноќе. Пекарите кои не можат да си дозволат да работат со своите рерни размислуваат да ги затворат продавниците, додека одгледувачите на овошје и зеленчук не ги загреваат оранжериите.
Во посиромашната Источна Европа луѓето складираат дрва, додека во побогатата Германија луѓето можат да чекаат и до шест месеци за да купат топлински пумпи за заштеда на електрична енергија. Компаниите се прашуваат на што друго би можеле да заштедат.
„Не можеме да ги исклучиме светлата и да ги оставиме нашите гости да седат во мракот“, вели Ричард Ковач, менаџер за развој на бизнисот во унгарскиот синџир ресторани „Зинг Бургер“. Рестораните веќе се обидуваат да не ги вклучуваат скарите повеќе од потребното и инсталираат сензори за детекција на движење за исклучување на светлата во магацините.На некои локации, сметката за струја скокна за 750% од почетокот на годината.
Со високи цени на горивото и ниски резерви на гориво, Европа почнува да спроведува програми за помош и планови за реформирање на пазарите на електрична енергија и природен гас додека се подготвува за зголемена зимска потрошувачка. Прашањето е дали овие мерки ќе бидат доволни за да се избегнат ограничувањата, откако Русија го прекина снабдувањето со природен гас, кој е неопходен за загревање домови, работа на фабрики и производство на електрична енергија – на ниво од десет проценти во споредба со времето пред инвазијата на Украина.
Европската зависност од руската енергија ја претвори војната во Украина во енергетска и економска криза. Цените достигнаа рекордно високи нивоа во последните месеци и се многу нестабилни.
Европските влади работат напорно за да најдат нови залихи и да заштедат енергија, а капацитетите за складирање гас сега се полни 86% пред почетокот на зимската грејна сезона – додека целта беше 80% до ноември. Одлуката е донесена да се намали потрошувачката на гас за 15%, што значи дека Ајфеловата кула ќе се стемни еден час порано од вообичаеното, додека продавниците и зградите ќе ги исклучуваат светлата навечер и ќе ја намалат температурата во термостатите.
Колку добро Европа ќе може да ја издржи оваа зима, во голема мера ќе зависи од тоа колку ќе биде студено, како и од тоа што ќе се случува во Кина. Карантините воведени за да се спречи ширењето на Ковид-19 значително забавија големи делови од кинеската економија, што значи дека има помала конкуренција на енергетскиот пазар.
Германскиот канцелар Олаф Шолц рече овој месец дека раните подготовки значат дека најголемата европска економија сега е „во позиција каде што можеме храбро да одиме во зима, каде што нашата земја ќе ги надмине овие проблеми“.
„Никој не можеше да го каже тоа пред три, четири, пет месеци или на почетокот на оваа година“, додаде тој.
И да има гас оваа зима, повисоките цени натераа многу граѓани и бизниси да трошат помалку гориво, поради што некои енергетски интензивни фабрики, како што се фабриките за стакло, принудија да затворат.
Производителите на овошје и зеленчук во Холандија, кои се клучни за зимското снабдување со храна во Европа, се соочуваат со слична одлука – да ги затворат своите оранжерии или да претрпат финансиски загуби поради астрономското поскапување на бензинот за парно и електрична енергија за осветлување.
Пекарите, како Андреас Шмит во Франкфурт, Германија, сфаќаат дека заштедата на електрична енергија не е доволна. Шмит загрева помалку печки во својот синџир од 25 пекари Кафе Ернст, ги одржува подолго за да заштеди на енергијата што се користи за загревање на рерните, го намалува снабдувањето со колачи за да ги одржува рерните полни и складира помалку тесто за да ги намали трошоците за работа на фрижидерот. Ова ќе му помогне да заштеди 5-10 отсто од сметките за струја, кои од 300.000 евра годишно би можеле да пораснат на 1,1 милион евра следната година.
Шмит, кој е претседател на локалниот еснаф на пекари, вели дека помалите пекари размислуваат да ги затворат своите врати. Помошта од Владата ќе биде клучна на краток рок, посочува тој, додека долгорочното решение вклучува реформа на самиот енергетски пазар.
Европа планира и за двете, иако вклучените трошоци можеби не се одржливи. Европските земји издвоија 500 милијарди евра за олеснување на високите сметки за енергија од септември 2021 година, според анализата на тинк-тенк „Бројгел“ во Брисел, и им помагаат на комуналните претпријатија кои не можат да си дозволат да купат гас да ги исполнат своите договори.
Владите, исто така, обезбедија дополнителни извори на гас од цевководи кои стигнуваат до Норвешка и Азербејџан, и го зголемија купувањето на скап течен природен гас што пристигнува со брод, главно од САД.
Во исто време, ЕУ размислува за драстични интервенции како оданочување на енергетските компании кои остварија огромни профити за време на кризата и реформи на пазарот на електрична енергија, така што трошоците за природниот гас имаат помала улога во одредувањето на цените.
Сепак, додека земјите се обидуваат да најдат замена за руските фосилни горива, па дури и да ги оживеат електраните на јаглен, кои ја загадуваат животната средина, еколозите и самата Европска унија велат дека на долг рок, обновливите извори на енергија се излез.
Некои граѓани на Мадрид, во обид да ги намалат трошоците за електрична енергија и да помогнат во енергетската транзиција, овој месец ги здружија силите со своите соседи за да инсталираат соларни панели.
Владите ја отфрлија Русија како снабдувач со енергија, но претседателот Владимир Путин сè уште го држи адутот, велат аналитичарите. Дел од рускиот гас сè уште тече и тешката зима може да ја намали јавната поддршка за Украина во некои земји. Веќе се одржаа протести на места како Белгија и Чешка.
„Пазарот е многу тесен и секоја молекула е важна“, вели Агата Лоскот-Страхота, соработник во Центарот за источни студии во Варшава. „Тоа е моќта што Путин сè уште ја има – дека Европа ќе мора да се справи со разочарани или осиромашени општества. “
