Што ги чека гледачите, откако сфатија дека Дачиќ, кога помалку го потценуваа, ама тој порасна во политичарот кој во пресртни моменти ја донесува одлуката по кој пат ќе оди Србија? А кој не сака да биде во опозиција, ниту некој авторитет од власта го сакаше таму
Се чини дека Ивица Дачиќ и неговите социјалисти, по кратка ерупција на незадоволство од Александар Вучиќ, добија привремена амнестија, со умерено зголемен надзор. „Го почитуваме СПО, нема да слушнете груб говор. Ние направивме многу за нив во минатото, веруваме дека ќе бидеме тука шест месеци, година дена и многу важна работа што треба да се направи.“ Така гласеше „пресудата“ на Вучиќ по „помирувачката“. средба.Тие се коалициски партнер, но одболуваа неколку дена и престанаа да раскинуваат.
Сепак, ништо не е готово. Од друга страна, не може да се тврди дека е завршена 11-годишната коалициона соработка меѓу СНС и СПО, што го потврди и Вучиќ, кој рече дека спомнувајќи го периодот од „шест месеци, една година“ не значи дека после тоа не можам да „седнам да разговарам“.
Тешко дека „дисциплинирањето“ на мојот партнер е завршено, па дури и прекинато за споменатиот период – она што, освен стравовите на претседателот, е и здодевното искуство, богато илустрирано со влечењето низ „топлиот зајак“.
Во времето кога прогресивците на СПС не беа потребни за формирање парламентарно мнозинство, дури постоеше теорија дека тоа е причина партијата на власт да има потреба од некој што може да служи како жртвено јагне, кога вината за проблеми може да влијае на рехтингот на власта. Но, постојано водеше сметка дека партијата не израсне над идеалната мерка: малку по малку ќе се појави случајот „кофер“, сомнителна поврзаност со наводниот контакт на Бранко Лазаревиќ, поранешниот шеф на офисот на Дачиќ. со криминална група на Дарко Шариќ, познанствата на Дачиќ се соработникот на Шариќ, Родољуб Радуловиќ, познат како Миша Банана (објавена е снимка, ама не и тонот ама не е исклулчено и тој да се опојави кога треба)…
Не ретко наидуваа на високи напредњачки функционери кои знаеја и отворено се спротивставуваа на владејачката коалиција со СПС. Од денешна перспектива, особено убав е фактот што Зорана Михајловиќ и Небојша Стефановиќ беа фаворити, кои – за разлика од Дачиќ и неговите социјалисти – испаднаа од комбинација при формирањето на актуелната влада.
Ако сметката не беше сведена на сплаќање од српскиот државјанин, би можеле, според тоа, да зборуваме за почетокот на еден исклучително забавен период на мерење на силата на најсилниот човек во Србија, со еден и највешт „политички сурвајвер“.(спасител, тој што не се предава, заб.наша). Точно е дека се напредњаците на последните парламентарни избори освоија 49,27 отсто од гласовите, неспоредливо посилни од социјалистите (11,5 отсто), па ако се суди по повремени гласини, лесно може да бидат заменети со нов партнер. Но, приказната не е толку едноставна и не е Дачиќ без адутите што му ги знаеме како партнер, што е важно за поставување на граница до која може да се заниша во дисциплинирањето.
Згора на тоа, зборуваме само за познатиот „руски фактор“, односно уверувањето дека Дачиќ има силна поддршка од Москва, аргументирано, на пример, со тоа што поранешната министерка Зорана Михајловиќ, иако беше на врвот. со нејзината игра, таа не успеа јавно да го исфрли социјалистот Душана Бајатовића од фотелјата на генералнен директор на Србијагас. Дури се чини дека ако е неопходно оддалечувањето од Москва и за тоа Дачиќе ќе виде способен за тоа.
Минатогодишните априлски избори покажаа, имено, дека напредњачката популарност е во опаѓање. На републичко ниво тоа за нив е сè уште мал проблем во однос на Белград, а особено во однос на друга локална самоуправа. Да, доколку одлучат да го сменат партнерот на државно ниво и сепак да имаат мнозинство – под услов да има одговорна партија што е подготвена да го стори тоа – во многу српски општини, би можеле да се соочат со фактот дека дотичната партија што го прави тоа веќе не постои. Но, затоа секаде има живи социјалисти, прекорувани и злоупотребувани уште од времето на Слободан Милошевиќ – и еве убав простор за преговарање, па дури и намалување на евентуалната СНС, кои нема да дозволат да ја изгуби моќта на неекое ниво. Да, уништувањето на митот за непобедливост може да ја разниша напредњачката урбана, аголна пропаганда.
Во исто време, постојат сериозни причини за стравот на Дачиќ од се помалку контролираното лудило на Вучиќ. Дека „газдата“ е незадоволен веќе се виде во април 2022 година, кога Дачиќ се пофали дека СПС освоила околу 100.000 гласови повеќе од него на претходните избори.
Непропорционалноста во корист на (ослабените) напредњаци сепак е одличен, но истовремено и неповолен тренд, а Вучиќ многу добро знае што им вели на сите истражувачи на јавното мислење – дека СНС и СПС претставуваат „споени садови“. така што рејтингот на едната партија се зголемува, што обично ја намалува вредноста на другата. И е во лоша позиција во време кога се наближува непопуларната одлука за Косово, што може да го објасни гневот на Вучиќ поради пасивноста на социјалитет за време на собраниската седница, кога требаше да се подготви граѓанството за евентуално прифаќање на француско-германскиот план. Кога ќе се додадат обидите на Вучиќ да ја префрли одговорноста за потпишувањето на Бриселскиот договор на Дачиќ, но имаше притисок само врз претседателот на Србија, можеби тој помисли на она што го рече поранешниот амбасадор Небојша Вујовиќ: „социјалистите чувствуваат дека Вучиќ многу брзо би ја изгубил власта и тие не би сакале да се во опозиција, бидејќи тие воопшто не би се снашле во таква позиција“.
Ако Вучиќ сериозно размислувал за импликациите од растот на СПС, вклучително и за можноста друг да лета во позицијата број два, би можело да се заклучи од неговите приказни за наводниот план на „некоја амбасада“ да влијае на исходот во идните избори, така што, меѓу останатите, социјалистите „би се подигнале од 11 на 15 проценти“ од гласовите.
Во етарот Вучиќ исфрли и една навидум бизарен и тешко разбирлив аспект – најпрвин спомна формирање партија која треба да им ги одземе гласовите на прогресивците кај жените, а од нападот можеше да се разбере дека мисли на кампања која Раде Баста ја започна „од ведро небо“, министерот кој е член на Јединствена Србије на Драгана Марковиќ Палма, коалиционен партнер СПС. Инстаграм страницата на Баста беше преполна со објави кои ги величеа жените и нивната улога во општеството, но тие не се појавија повторно, откако дознав дека слоганот на кампањата „Жените се закон“ за прв пат е сменет во неприфатлив контекст. Објаснувањето на параболата за „новиот странец“ сепак е застарено.
За да се одржи гледаноста на реалити програмата, неопходно е да се додадат нови, неочекувани пресврти – особено ако „Сурвајвл“ со Дачиќ во клучната улози влезе во третата деценија на емитовањато. Само навидум најнеизвесна беше првата сезона – онаа во која изборите се водеа со силна струја на Милошевиќ, партијата беше преземена и стабилизирана по тешкиот изборен пораз во 2000 година (на парламентарните избори на 23 декември победија социјалистите 13,76 отсто од гласовите, да, три години подоцна, тој тогаш ја уби премиерската позиција на Зорана Гингиќ, која падна на 7,61 отсто). Сè видовме таму – тоа беше генерален бегалец од СПС, па дури и самиот Милошевиќ покажа дека ништо од неговата партија веќе не е безнадежно – на претседателските избори во 2002 година, наместо социјалистот Велимир Бата Живојиновиќ, го поддржа „саканиот опозициски лидер“ Воислав Шешељ.
Следната сезона, која започна по изборите во 2003 година, беше обележана со обновено скалило кон вратата на властите, заедно со фундаментално отстранување на дамката од биографијата: неподготвеноста на поранешните членови на ДОС да се договорат за формирање на владата, социјалистите ја користеа ДСС за да обезбедат парламентарна поддршка на малцинската влада ДСС, Г 17 плус, СЈО и НС, кои траеја речиси три и пол години. Несебично, згора на тоа, извршуваа бројни директорски места во јавни претпријатија и значајни функции во државните институции. Тогаш Дачиќ и формално стана претседател на СПС, а „куферот“ му беше спакуван, па му беше наложено да се појави и во наредните сезони.
Почетокот на третата сезона го одбележа гневот на гледачите кај традиционалниот електорат на СПС, што се виде и од резултатите на изборите во јануари 2007 година, кога партијата едвај го помина цензусот, освојувајќи 5,64 отсто од гласовите. Немаше потреба од нивни услуги во власта, па нешто повеќе од еден час ја вежбаа улогата на опозицијата. И сфатија дека тоа е лошо за нив, дека е непријатност што мора да ја издржат за да излезат од неа.
Клучно за четвртата сезона беше сознанието дека поранешниот партиски портпарол, познат по имитирањето на лидерот Слободан Милошевиќ, е човек кој малку се смалил, но скриен политичар кој во клучните три минути одлучува по кој пат. Србија ќе земе. Според потребите, тие се во договор со Западот, иако секогаш испраќаат проруски имиџ.
Таа приказна е повторена безброј пати – иако Српската радикална партија и ДСС на Воислава Коштунице, која дотогаш ја поддржуваа, потпишаа договор за формирање на влада во Белград (градоначалник требало да стане Вучиќ, тогаш генерал секретар на радикалите), но социјалисти го погазија тој говор. Предавството го оправдуваа со повисока цел – потребата да се овозможи формирање на проевропска влада во која доминираат демократите под водство на Борис Тадић.
Петтата сезона, која започна во 2012 година, ветуваше повеќе чуда отколку, на пример, потпишувањето на декларацијата за помирување на ДС и СПС и приказна за „две зла“, кои за многу симпатизери на ДС се непростливо убиството на премиерот Ѓинѓиќ и смртта на Слободан Милошевиќ во притвор на Трибуналот Хашког. Социјалистите, на чело со Дачиќ, повторно, наместо продолжување на соработката, дотогаш тие беа партнери, овозможија да се оддаде чест на напредњаците и најацви нивната ера. Дачиќ во првата фаза беш премиер и морашер да го потпише бриселскиот договор, па Вучиќ сега го потсетува на тоа. Тогаш за починаа функциите на министер за внатрешни работи, па за надворешни работи и претседателот на Собранието. Доби налчин да ги скроти и своите од персоналот, меѓу кои и на Бранко Ружиќ, кој долго време „му дишеше во врат“, а страната порасна до споменатата поддршка од 11,5 проценти.
Изгледа само што се подготвуваат за новата, шеста сезона, но има уште некои претпоставки – кога точно треба да почне да се емитува нивното шоу и кои се главните заплети. Дали преобликувањето на социјалистот како опозициски насилник би им се допаднало на гледачите? Или, пак, ефикасноста би била уште една голема улога во овозможувањето промена на власта, што би барало сериозна подготовка? А можеби во тешки времиња ќе се применуваат само површни ефекти, со задржување на стариот амбиент и правење драма за нивните носители. Сценаристот, може да се каже, размислувал повеќе за ова..
