Судија за Санадер: ‘Тој имаше голема моќ и привилегии и неговите потреби беа незаситни’. Поранешниот премиер беше осуден од Загребскиот окружен суд на осум години затвор во аферата Фими-Медија
ДУШАН МИЉУШ
Поранешниот хрватски премиер Иво Санадер беше осуден на осум години затвор во корупцискиот скандал „Фими-Медија“ во Окружниот суд во Загреб. Заедно со него, поранешниот благајник на ХДЗ, Младен Баришиќ и благајничката Бранка Павошевиќ, исто така, добија затворски казни во случајот „Фими“, додека ХДЗ мора да плати 3,5 милиони куни казни и да врати 14,6 милиони во буџетот.
Баришиќ беше осуден на две години и 10 месеци, додека Павошевиќ на една година и четири месеци затвор. Владата на Санадер и портпаролот на партијата Ратко Мачек, кој единствено доби условна казна на првото судење, сега е ослободен од обвинението.
Околискиот суд во Загреб утврди дека Санадер незаконски стекнал 275 000 куни, а доколку неговата пресуда стане правосилна, на неговото семејство со судска одлука ќе му бидат одземени над 15,8 милиони куни, за што не е докажано неговото потекло.
СЛУЧАЈ НА ПОЛИТИЧКА КОРУПЦИЈА На Фими медиумите ќе им бидат одземени 11,9 милиони куни во случај на конечност, додека за неговиот сопственик, кој оттогаш починал, е откриено дека добил нелегални бенефиции од нешто повеќе од 2,5 милиони куни. Делот од парите што ќе треба да се вратат на ХДЗ како прва партија осудена за корупција доколку пресудата стане правосилна е веќе блокиран.
Судијката Ирена Кватерник детално ја објасни пресудата и на самиот почеток рече дека станува збор за „случај на политичка корупција“.
– Судот смета дека е докажано дека Иво Санадер ги поврзал и организирал во заеднички активности Младен Баришиќ, Невенка Јурак, Бранка Павошевиќ … Секој член имал одредена улога што им ја доделил Иво Санадер и сите постапувале по негови наредби. Тие се согласија партијата да се финансира од профитот остварен од „Фими медиа“, а станува збор за т.н. „црн фонд“. Сето ова се случило најрано од 2004 година. Судот смета дека донациите не докажале материјална корист, па затоа дел од обвинението е отфрлен – рече судијата Кватерник.
Таа понатаму рече дека е докажана злоупотребата на службената положба од страна на Санадер и Павошевиќ, и дека на Баришиќ му била помогната во злоупотреба на својата позиција.
– Делумно е докажано тврдењето дека Баришиќ му предал вкупно 15 милиони куни на Санадер во два наврати, а единствениот доказ е изјавата на Баришиќ. Не беше можно, почитувајќи ги стандардите на Европскиот суд за човекови права, да се утврди одговорноста на Иво Санадер за ова дело само врз основа на таа изјава – рече судијата. Отфрлен е дел од обвинението дека донациите резултирале во противправна имотна корист за партијата, бидејќи тоа е легален начин за финансирање на политичките партии. Можно е да се зборува за прекршочна одговорност при собирање донации, а тоа беше износ од повеќе од 9 милиони куни, додаде судијата.
ОД ТИЕ ПАРИ Е ФИНАНСИРАН ТОМСОН Утврдено е дека со парите се финансирала и набавка на опрема за Телевизијата Осијек, за Хрватски лист, за финансирање на пејачот Марко Перковиќ Томпсон.
Не е докажано дека биле купени две БМВ од „црниот фонд“, дека од тој фонд биле платени и пејачите Мишо Ковач и Нина Бадриќ. Ова го тврди само Баришиќ, а судската пресуда не може да се заснова само на тоа. Можно е Баришиќ да ги извршил тие исплати, но тие не морале да бидат средства од „Фими медија“, рече судијата Кватерник во образложението на пресудата.
Средствата исплатени од „Фими медиа“ не можат да се сметаат за донации на партијата затоа што се набавени на незаконски начин, рече судијката, образложувајќи ја пресудата. Санадер од профитот на „Фими медија“ добил околу 250 000 куни, додека ХДЗ добила над 14 милиони куни, а исто така профитираа и Невенка Јурак и другите.
КОРИСТЕНО ПРЕМИЕРСКО ОВЛАСТУВАЊЕ Судијата објасни дека Санадер имал големо влијание и моќ, како во партијата, така и во државата.
– Санадер имаше капацитет на одговорно лице како претседател на партијата и владата. За овој суд воопшто не е спорно дека тој постапувал од таа позиција
Премиерот ги искористи овластувањата на позицијата која ја имал и слушнавме како изгледаа состаноците во Владата кога не се почитуваат одлуките на премиерот, рече судијата, додавајќи дека Санадер всушност е одговорна личност во партијата. Прво ја искористи својата позиција на премиер за да им обезбеди на странците пари од нелегален извор. Тој одлучи како ќе се користат парите во партијата, иако требаше да одлучува Претседателството, рече судијата и додаде:
Како правно лице, ХДЗ е одговорна за сторено кривично дело од неговиот претседател и благајник. Откако го објасни овој дел од пресудата, судијата започна да објаснува зошто одземал незаконски стекнат имот од Санадер и членовите на неговото семејство. Беа оспорени некои квалификации за вредноста на уметничкото дело, во кои тој не се согласуваше со обвинителството. Бидејќи судот прифати дека Санадер создава колекција на уметнички дела повеќе од 30 години. Санадер ја проценил куповната вредност на два милиони куни, но диспропорционалноста на неговиот имот сè уште е, според судот, повеќе од 16 милиони куни. Санадер се согласи со таа проценка затоа што тврдеше дека по враќањето во Хрватска имал заштеда поголема од два милиони евра. Сепак, судот смета дека обвинувањата на Санадер не се убедливи, рече судијата Кватерник.
– Санадер не платил данок во Австрија и тоа е главната причина зошто судот не ги прифати неговите обвинувања – рече судијата Кватерник.
На ХДЗ и беа одземени 14,6 милиони имотни придобивки бидејќи во постапката било утврдено дека партијата има стекнато толкав имот. Одземена е и имотната корист на Невенка Јурак и Фими медиа.
Застареноста на Ратко Мажек стана статут на застареност за членство во злосторничкото здружение на 1 јануари 2020 година, а судот мораше да го отфрли обвинението, рече судијата Кватерник. Понатаму, таа рече дека судот смета дека Мажек помогнал во кривичното дело.
Најавени се жалби.
