Немаше многу време да се испитуваат последиците, пред се негативните од вакцините против ковидот, но епидемиолозите едноставно велат – сите загрозени, пред се постарите пациенти, особено оние со коморбитети, како и оние професии кои се изложени преку контактите со веќе заболените лица нема што да му ја мислат. Кај нив ризиците од болеста не се споредуваат со ризиците од реакции на вакцината. Но клучниот проблем засега е – дали ќе има вакцини, особено дали ќе ги има за сите?
РЕДАКЦИЈА ГЛОБУС
Се сеќавам како бдеевме над бебешките креветчиња кога наште деца ќе примеа некоја од многубројните задолжителни вакцини. Најпрво се будиме со отшорот кон одењето на леркар, потоа тука е стравот од иглата кај најмладите пациенти а дури потоа нашиот трепет од можните последици на вакцината. Благата температура и лошото расположение се секогаш тука… А имаше често и неколку вакцини годишно!
Ова мора да се каже во мигот кога и возрасни луѓе, тука покрај нас едноставно јавно говорат за својата скепса кон идните вакцини кои ќе стигнат до нас, што во мигот се подалеку и од Месечината. Вио основа траумите од вакцини кај нас останале и како деца, продолжиле во родителството а сега ги имаме одново кај голем број сограѓани. Тоа, тие хипотетички апстиненти барем велат, не се должи отпорот нас на некаков факт дека се антиваксери, далеку било, туку дека имаат некаков повод да се плашат од иглата! Некои податоци (странски) говореа дека во Македонија дури 51 отсто од населението може да се најде во таа скептична група.
Паралелно со таа неволја ние имаме и своја неповолна позиција во глобалната војна за добивање на дел од колачот на имунизатори.
Во однос на фактот што се уште немаме вакцини во нашиот двор, мора да признаеме дека не сме осамени, иако како организирана држава не можеме да не си пишеме еден голем минус,:до сега требаа да бидат вакцинирани барем медицинарите.
Како што може да се прочита во релевантните извори, според податоците до 31 декември (па тие и може да се релевантни, нели) до крајот на минатата година, 2020 година, обемот на вакцинација против ковид-19 во светот беше занемарлив.. Во Кина, импозатни 4,5 милиони луѓе биле вакцинирани до 31 декември 2020 година, но ова е занемарлив удел (1,4 проценти) од нивните 1,4 милијарди жители. Само малку подобри, со 2,8 милиони вакцинирани до крајот на минатата година, се САД (0,8 проценти) и Велика Британија, со околу 950 илјади вакцинирани (1,4 проценти). Многу е нејасно колку граѓани биле вакцинирани од Русија, која прва се пофали со ефективна вакцина. До крајот на мрачната 2020 година, Израел отиде најдалеку со вакцинацијата. Тие вакцинирале 794 илјади граѓани или околу 9 проценти од населението. (Според последните сознанија тие се веќе на над 20 отсто вакцинирани граѓани, со значитечна опструкција кај палестинскиот дел на населението). Ова, велат познавачите на приликите во овој глобален пазарлак со имунизаторите, се должи на еврејската традиција за трговија – премиерот Нетанјаху, се познава лично со главните менаџери во Фајзер и Модерна и навреме си испазарил доволно вакцини за населението. Едноставно на нивната цена доплатил и нешто приде само да биде првиот што ќе биде услужен. Нему му следуваат избори во март, па тој не сака нерасположени гласачи!
Ама во вакв наметната и добиена привилегија се нарушува веќе воспоставениот ред на услужување на земјите-муштерии. Бараем кај клучните западни производители. Источните компании за производство, ги тргаме настарана – за дел од светот тие и не се така привлечни и доверливи!
Затоа и никој друг во ЕУ, на пример, во тоа време не беше ни близу до вакцинирање. Иако е сосема јасно дека трката за вакцинација драстично ќе се забрза оваа година, многу големо прашање е до кој степен вакцинацијата ќе придонесе за забавување на пандемијата. Посебно се издвојува ситуацијата кога бројот на новозаболените е далеку поголем од оние кои се вакцинирани, па Британците воведоа вакцинирање 24/7. Кај нив болниците се постојано пред „пукање“, бидејќи, бројот на заболените се зголемува, згора кај нив има и многу пациенти со мутиран вирус во себе, што го отежнува лекувањето.
Кога станува збор за влијанието на вакцинацијата врз забавување и крајно запирање на инфекцијата, потребно е да се земат предвид неколку варијабли.
Првата е нивото на природна инфекција која варира од средина до средина, но во секој случај треба да се земе предвид дека многу значаен дел од населениетио со природно стекнат имунитет.
Втората варијабла што исто така треба да се земе предвид е процентот на граѓани кои сакаат да се вакцинираат. Со оглед на тоа што во многу земји процентот на жители кои веруваат во ефикасноста и безбедноста на вакцините е релативно низок, не е јасно дали самата програма за вакцинација воопшто ќе понуди долгорочна безбедност. И тука е идејата за т.н.н специјални пасоши за оние кои се вакцинирани за да се спречи прекумерната подвижност на можни асимптоматски распрснувачи на инфекцијата.Засега Брисел ја орфрли таа идеја а ние нема да ја искористиме моженоста преку она „нема вакцина, нема Халкидики“ што секако ќе беше значителна предност за пропагандата во корист на имунизацијата на населението.
Наблдуувачите инаку се шокирани пред фактот дека татковината на Луј Пастер, Франција е на чело на скептицизмот. Во време кога имало вакцинирано од 230.000 до 240.000 во Велика Британија и Германија, Французите вакцинирале 350 лица, иако тие во магазиниците држат дури 500.000 дози вакцина Фајзер. Инаку, Франција имаше скептично население во однос на вакцинацијата, но никој не очекуваше дека бројот на дневно починатите (во просек околу 300 луѓе) од ковид нема да влијае на апстинентите во анкетите (50% од населението).
Како за старт Франција се фокусираше на вакцинирање на лекари постари од 50 години и на вакцинирање на стари лица во домовите каде се ссместени. Овој втор дел од стратегијата се покажа како проблематичен, бидејќи, голем број институции за згрижување не можеа да обезбедат складирање на вакцини против МРН на температури под -70 степени Целзиусови.
Новинарите во светот сега се повикуваат масовно на неодамнешно интервју за „Тајмс“, на Нил Фергусон, кој пушти во оптек низа црни прогнози, кога рече дека смета дека стапките на раст на заразата ќе престане „затоа што навистина имаме (стекнато) имунитет на стада“. . Да го тргнеме настрана фактот дека наводната блокада во голем број земји не се покажа како ефективна политика за запирање на бројот на смртни случаи на милион жители (Белгија, Словенија, Велика Британија, Италија, Шпанија … сите поминаа многу лошо) и да се запрашаме колку има смисла идејата за специјални пасоши за вакцинација ако има значително поголем процент на оние кои стекнале имунитет природно во голем број земји.
Анализата „Имунолошка меморија за САРС-CoV-2 проценета до 8 месеци по инфекцијата“, објавена во списанието „Сајанс“, вели дека природниот имунитет по инфекцијата може да трае најмалку осум месеци. Ако е така, би било крајно дискриминирачко да се издаваат пасоши само на оние кои биле вакцинирани, но не и на оние кои природно стекнале имунитет.! Ова го имаше во предвид и ЕУ кога ја отфрли оваа идеја,
Може да се претпостави и дека во секое општество има многу значителен број на оние кои биле заразени со вирусот САРС-КоВ-2 без да го знаат тоа. Дали се имуни? Дали тие можат да бидат предаватели? Науката е само јасен начин на кој клеточниот имунитет, кој не го препознава PCR-тестот како доказ дека сте биле позитивни, го штити човечкото тело без да ги зголеми нивоата на антитела. Оттука, имаме сериозна етичка и, следствено, правна дилема: За што всушност треба да се издаде потврда? За клеточен имунитет или онојс стекнат со антитела? Која е научната основа на пасошот?
Во Хрватска, одговорните досега одлучија дека вакцинацијата против ковид не е задолжителна, што е логичен пристап. Иако неколку компании имаат развиено високо ефективни вакцини, досега е спроведено истражување кое може само да утврди колку овие вакцини се ефикасни на краток рок (до една година). Со оглед на тоа што истражувањето е направено многу брзо (трае само неколку месеци), не е можно да се утврди колку долго вакцините се безбедни или дали можат да имаат некои неочекувани здравствени последици што може да се видат само по подолг период од шест или неколку месеци Иако ова е многу сериозно прашање, дури и многу научници со неверојатна леснотија во моментов ги прогласуваат оние кои предупредуваат на вакви проблеми за антиваксери, иако тоа е далеку од вистината. Предупредувањето за здрав разум никогаш не е на одмет, дури и кога станува збор за вакцинација што може да ја контролира најопасната пандемија во модерната човечка историја.
Според Ројтерс, американскиот Центар за контрола и превенција на болести открил алергиски реакции на нови вакцини против МРН во 11,1 случаи на милион вакцини, додека инциденцата на вакцини против грип е само 1,3 реакции на милион. На ова треба да се додадат и други несакани ефекти на вакцините против МРН за ковиди, како што е значително зголемување на срцевиот ритам или температурата. Со други зборови, новите вакцини не се целосно безгрижно решение, како што некои сакаат да им покажат, но најодговорните регулаторни институции во светот утврдија дека придобивките ги надминуваат ризиците од болеста, што е особено изразено кај постарите лица и кај лицата со т.н. коморбидитети.
Но овие размислувања се за нас некако се подалеку од дилемата од каде ќе набавиме вакцини. Очекуваме договор со Фајфер за количество од 850 илјади вакцини. Директно за нас, но не ги знаеме условите. Пред се кога би стигнале кај нас и може да се смета на сигурен тајминг? Од Србија ни се отстапени 8.000 вакцини на Фајзер околу кои се дигна голем (административен) прав. Не толку значаен колку и опфатот со вакцините – доволно количество за 4.000 здравствени работници!
