Очигледно, големите формации на тенкови кои ја минуваат границата на Украина или масовниот налет на ракети или воздушните напади врз украинските позиции ќе означат драматична ескалација на кризата и транзиција во нова фаза на конфликтот
Сите се обидуваат да ги предвидат намерите на рускиот претседател Владимир Путин во Украина. Соединетите Американски Држави и Велика Британија го повлекуваат персоналот на амбасадата бидејќи расте стравот од неизбежен конфликт. Но, можеби веќе започна, пишува експертот за безбедност и одбрана Џонатан Маркус.
Во насловите доминираат стравувањата од целосна војна меѓу Русија и Украина.
Се поставуваат сите очигледни прашања. Дали Русија навистина ќе нападне? Дали Путин веќе одлучил за војна, што и да се случи? Или дипломатијата сепак може да обезбеди мир?
Но, не можеме да ѕирнеме во главата на Путин. Па сега се поставува ново прашање – како ќе знаеме кога ќе започнат непријателствата?
Очигледно, големите формации на тенкови кои ја минуваат границата на Украина или масовниот налет на ракети или воздушните напади врз украинските позиции ќе означат драматична ескалација на кризата и транзиција во нова фаза на конфликтот.
Првите знаци на тревога ќе дојдат од самата украинска армија, но западните сателити и авионите за собирање разузнавачки информации пред тоа би можеле да забележат подготовки за претстојната офанзива.
Веројатно ќе има јасни знаци за неодамнешни напади, вели Мајкл Кофман, руски воен експерт во Американскиот поморски аналитички центар.
Меѓу нив се „опремување формации со луѓе“, вели тој, бидејќи најголем дел од она што е распоредено досега е тешка машинерија, а не самите војници.
Други знаци би биле „распоредување сили, испорака на логистички и потпорни елементи и промени во авијацијата со фиксирани крила и пропелери“.
Но на тоа прашање може да се одговори на друг начин, а за тоа мораме да направиме чекор назад и повнимателно да ја проучиме руската кампања против Украина во целина.
Треба да го погледнеме целосниот арсенал на средства со кои располага Москва и да оцениме како се користи. И во таа светлина, кога ќе го поставите тоа прашање – како ќе знаеме дали конфликтот започнал – одговорот е дека можеби веќе е.
Русија веќе го окупираше Крим – дел од Украина – и им дава практична помош на бунтовниците против Киев во регионот на Донбас. Навистина, интервенцијата на руските оклопни и механизирани единици против украинските сили во 2014 година го спречи поразот на проруските бунтовници. Оттогаш беснеат спорадични борби.
Сите страни, наводно, ги поддржуваат меѓународните мировни напори, но постигнат е многу мал напредок. Надвор од овој притисок, постои и закана од ангажирање масовна воена сила. Акумулацијата на руски борбени формации околу украинската граница е исклучителна.
Тоа вклучува значителен трансфер на сили во Белорусија – која исто така ја дели границата со Украина – што би можело да обезбеди поблиска почетна позиција за напад на украинскиот главен град Киев.
Рускиот портпарол ја нарече акумулацијата вежба и рече дека тоа не е закана на кој било начин.
Но, неговата масовност, природата на распоредените единици и постепената испорака на залихи и други „помагања“ сугерираат дека ова е многу повеќе од рутински маневри. Аналитичарите го следеа акумулацијата на силите со помош на цивилни сателитски снимки.
Бројни видеа од телефонот се објавени на Интернет и прикажуваат возови со опрема кои заминуваат за Украина и Белорусија.
А оценката на објавите на социјалните мрежи, во однос на единиците забележани во движењето, даваат исклучителен увид во она што се случува.
Без разлика што вели Москва, Украина и нејзините пријатели на Запад имаат добра причина да бидат загрижени. Од една страна, Русија тврди дека не се подготвува за војна, иако во секој поглед се чини дека токму тоа го прави. Но, подеднакво важно, таа мора да раскаже приказна – наратив – во која, далеку од тоа дека е жртва на Украина, Русија всушност се чувствува загрозена.
Ова е суштината на документите доставени до САД, во кои се бара запирање на проширувањето на НАТО и на некој начин ефектуирање на неговото повлекување, за да се создаде нова сфера на влијание на Москва.
Иако некои аспекти од загриженоста на Русија, како што се преговорите за стратегиски и други системи за оружје, нашироко се сметаат за добра идеја, кога проширувањето на НАТО веројатно нема да се промени – и Русија веројатно знае.
Но, овој наратив има друга цел.
Ова е приказна што Русија ја раскажува за да се обиде да го обликува начинот на кој се дискутира за целата криза во Украина, не само меѓу западните влади и нејзините граѓани, туку и како вие, кои го читате ова, и јас, кој го пишувам ова, прават. Според сите правични и строги независни анализи, Русија се подготвува за војна со Украина, што и да тврдат нејзините официјални портпароли.
Меѓу средствата со кои располага Русија се и други можности. Сајбер-напади и субверзии, на пример. Украина секако беше цел на првата.
Пред нешто повеќе од една недела беа нападнати голем број владини веб-страници, иако во никој случај не беше јасно од каде доаѓаа нападите.
Британската влада неодамна тврдеше дека има докази дека Москва веќе избрала поединци за формирање нова влада во Киев – но без оглед на сомнежите, немаше дефинитивен јавен доказ кој потврдува дека Москва навистина била ангажирана во такви активности.
Мајкл Кофман вели дека сајбер елементот може да биде важен дел од секој руски напад, бидејќи може да ја оштети клучната инфраструктура и да ја попречи способноста на Украина да ги координира воените дејствија.
Кога Русија го окупираше Крим, често слушавме за „хибридната“ и „сивата зона на војна“, како и за наводната можност да се негира постоењето на операцијата, чии учесници, иако беа униформирани, не носеа никакви воени ознаки.
Но, немаше сомнеж чии војници се тие.
А Крим е окупиран со помош на старомодна воена сила, а не повеќе езотерична измама.
Она што моментално се случува е суштината на „воените акции на сивата зона“ – замаглување на границите меѓу мирот и војната.
Ние на Запад немаме навика така да гледаме на работите.
Но, руската војска артикулираше софистицирана доктрина која ги гледа војната и мирот како континуум во кој се применуваат различни алатки во различни фази, понекогаш со ред, понекогаш во исто време, но секогаш со иста стратешка цел.
И поради тоа, кога се ќе се додаде и одземе, тој конфликт веќе започна.
Прашање е само до каде е подготвен Путин да оди на континуумот на „сивата зона“.
(Автор на текстот е Џонатан Маркус, поранершен дописник на Би-Би-Си за добрана и дипломатија, професор на Институтот за стратегија и безбедност на Универзитетот во Егзетер. Ова е трет напис во рамки на серијата – ќе има ли војна)
