Некои шуми никогаш не закрепнуваат од ураган. Дали да се преерираат само оние видови кои се пожилави? Тоа пак значи дека имаме типови на дрвја кои складираат помалку јаглерод
Кога ураганот Марија во септември го погоди Порторико, расфрла покриви, поплави предградијата и речиси целосно го уништи системот за снабдување со електрична енергија на островот. Но, тоа остави свој белеги на природата, опустоишувајќи ја Националната шума Ел Џунко со над 11,300 хектари тропска шума, источно од главниот град Сан Хуан. За група истражувачи кои неодамна одеа по стрмниот планински пат до Ел-Спринг, знаците на уништување беа видливи насекаде.
Предводена од Марија Уриарте, еколог на Универзитетот Колумбија во Њујорк, експерти се дојдени да се процени штетата и да се обидат да се разбере подобро како се очекува зголемување на екстремните временски услови може да ја намали способноста на шумите за да и се помогне на климата. Пред Марија, планините тука беа исполнети со сенки, бидејќи крошните го блокираа поголемиот дел од сончевата светлина. Но ветерот скршил многу листопадни дрвја, ги скршил гранките и целосно ги уништил пофлексибилните палми. Наклонот на планината сега е отворен за небото. „Сите глобални климатски модели предвидуваат дека ќе имаме потешки урагани”, вели д-р Уријарте, после една деценија и пол проучување на шумата на Порторико. “Што значи тоа за составот на шумата”, се прашува таа.
Дрвјата го отстрануваат атмосферскиот јаглероден диоксид. За светот, шумите се јаглеродни складишта или тие секоја година отстрануваат ети 2.000.000.000 тони од атмосферата. Ова е значителен дел од 10 милијарди тони на јаглерод, што доаѓа во воздухот со согорување на фосилни горива и други човекови активности.
Кога шумите се оштетени, мртвата вегетација се распаѓа и го враќа јаглеродот во атмосферата. Студијата за штетата по ураганот Катрина во 2005 година покажа дека бурата уништила или сериозно оштила 320 милиони дрвја со околу 100 милиони тони јагленороден диоксид во нив. Додека шумите се почнуваат да се опоравуваат, забележливи се промени – кај дождовни шуми како Ел Џанки, на пример, каде имаме крошни кои не ја сопираат светлината да дојде до тлото, некаде дрвата се помлади и помали, а дрвото што се опоравува кладира помалку јаглерод Но имаме се посилни и подолготраечки луњи и еколозите алармираат дека постои природен режим на малтретирање – се случува често, по бурите некои шуми никогаш да не може целосно да се опорават.
Со текот на децениите, намалувањето на складирањето на јаглерод ќе стане постојано. „Во случај на затоплување на климата што ние ја очекуваме, ќе има зголемување на нарушување на режимитњ”, констатира прашува Џефри Чемберс од Беркли. „Тоа може да влијае на способноста на овие системи да го отстранат CO2 од атмосферата”.
Пребројувањето на оштетените дрвја дури и во мала шума е практично невозможно. Затоа експертите се потпираат на сателитски слики или ласерски мерења од воздухот. Чемберс проценува дека ураганот Марија во Порторико уништил помеѓу 23 и 31 милиони дрвца.
Денешниот план е да се користи високо прецизен GPS за да се спореди теренот со Landsat сателитски слики од шумата. Со прецизно лоцирање на едно од овие области во шумата, експертите можат да ја проценат фактичката состојба на дрвјата и да ја споредат со бојата на сликата. Кога центарот на плоштадот се наоѓа по намерата на ГПС, експертите ја делат областа во четвртини и одат на секоја од нив, оценувајќи ја состојбата на секое дрво. Во близина на Ел Верде, осум доброволци работеа на 16 хектари шума, поделени на 400 парцели. Штетата беше уште полоша тука. Повеќето од палмите останаа стоејќи со две или три помали „чупи” кои растат на врвот. Но, ураганот Марија само ги фрли другите дрвја и остави зад себе една група што се искорнати.
Додека многу области се целосно уништени, други се чини дека се практично недопрени, во зависност од тоа каде се наоѓаат, височините и другите фактори, изјави д-р Уријарте. „Една од работите што ги гледаме во шумите кои се повеќе погодени е дека таму остануваат само помали дрвја кои Зачат складирање на помалку јаглерод”, вели Уријарте. Што ќе се случи тука во Порторико е едно од големите дилеми.
“Дали ќе изгубиме некој видови? Ќе останат ли некои од присутни те позачестени”, објаснува таа. „Ние се обидуваме да ја разбереме оваа варијанта, а дел од тоа е препознавање на тоа какви виови треба да се преферираат.”
