По кризата со бегалците во 2015 година, Фронтекс има сè поголема и поважна улога. Така, стотици нејзини членови сега ќе учествуваат во заштитата на грчко-турската граница. Што е Фронтекс и зошто добива критики?
КРИСТОФ ХАЗЕЛБАХ
Фронтекс – оа е организација за која се зборува секогаш кога ситуацијата во надворешните граници на ЕУ е влошена. Ова е повторно слуќчај: грчката влада побара помош, а Европската агенција за гранична и крајбрежна стража (Фронтекс) одговори потврдно. Таа е веќе присутна на грчко-турската граница, но сега ќе го засили тоа присуство
Кога се гасне пожар некаде, Фронтекс може да реагира со најмногу 1.500 гранични чувари кои ќе ги стават на располагање земјите-членки на ЕУ во рок од пет дена.Според клучот, Германија испраќа 15 проценти од Фронтекс – најмногу од сите земји.
Теренските граничари не дејствуваат сами, туку, како што објаснува Агенцијата, „по инструкции и во присуство на ЕУ за давање на гранична помош“, во случајов на Грција.
Така, грчката страна, заедно со Фронтекс, ќе развијат план за мисија со кој се регулираат детали, како што е тоа кое оружје ќе се носи и како да се корисит. Фронтекс исто така има возила, бродови и технологија за надгледување на границите.
Ова не е само за заштита на границите – мисиите најчесто ги наоѓаат експерти за откривање фалсификувани документи, како и службени лица кои регистрираат баратели на азил.
Фронтекс се здоби со драматично значење уште од основањето во 2004 година, со седиште во Варшава. Според основачкиот акт целта е „да се задржат границите на Европа отворени и безбедни“. Шефот на Фронтекс
Фабрис Лежер вели: „Ако сакаме да се движим без граници во шенгенскиот простор, ни треба заедничко управување со надворешните граници.” Во екот на бегалската криза кон крајот на 2015 и почетокот на 2016 година, брзо стана јасно дека поединечните држави не можат да се справат со огромниот број на луѓе што минуваат граници. Ова е причината зошто отворените внатрешни граници, една од основните идеи на ЕУ се доведени во прашање. Досега не е пронајден компромис во Унијата за дистрибуција на бегалци.
Хуманитарните организации ги обвинуваат членовите на Фронтекс за кршење на меѓународното право за бегалци или за толерирање на ваквите прекршувања од нивните колеги во одделни земји-членки на ЕУ.
До 2014 година, бродовите „Фронтекс“ блокираа бегалски чамци во Средоземното море, спречувајќи ги луѓето да бараат азил. Тогашниот директор на агенцијата, Илка Лајтинен, призна дека имало вакви случаи и од тогаш се заострија правилата.
Со години, Фронтекс има советодавно тело што претставува хуманитарни организации, како Црвениот крст и Обединетите нации. Штефан Кеслер, раководител на телото, во интервју за ДВ рече: „Контролата над Фронтекс им е доделена на земјите-членки кои се наоѓаат на Управниот совет и двајцата официјални претставници на Европската комисија кои се на тој Совет. Нема ефективна надворешна контрола на Фронтекс “.
Критиките сè уште се слушаат денес. Себастијан Кох, портпарол на иницијативата за човекови права „Мост мост“, рече: „Не можеме само да ги гледаме грчката армија и„ Фронтекс “ како со солзавец, заслепувачки гранати и водени топови на турската граница стрелаат кон децата, жените и мажите“.
Но, овој пат, Европската унија се чини решена да го спречи неконтролираното влегување на мигрантите. Шефот на Европската комисија Урсула фон дер Лејен во вторникот во Грција изјави: „Нашиот апсолутен приоритет е да ги заштитиме надворешните граници“. Фронтекс, вели таа, е подготвена и ќе испрати повеќе бродови, еден авион и стотици граничари на грчката граница.
