Коментаторот на ултрадесничарската телевизија Ерик Земур го темпираше објавувањето на претседателската кандидатура за неделата во која Деголистите го избраа својот кандидат, флертувајќи и со десничарскиот радикализам; политичкиот фокус толку многу се префрли на дес
но што Марин Ле Пен сега се смета за мејнстрим политичар
ВЛАДАН МАРЈАНОВИЌ
Ако француската политичка сцена беше брод, тој моментално би бил толку наведнат надесно што би бил во опасност да се преврти.
Во ситуација кога тамошната левица – без разлика дали е либерална, центристичка или радикална – е фрагментирана, деморализирана и ирелевантна од изборна гледна точка, речиси целиот политички живот на земјата се одвива на десниот политички пол, каде што, според некои клучни прашања за Французите денес, разликата меѓу позициите на номинално умерените и отворено екстремните сили.
Многумина беа изненадени претходно оваа година од степенот до кој ставовите на администрацијата се испреплетени кога станува збор за законот и редот, имиграциската политика или зачувувањето на социо-културниот идентитет на земјата – во срцето на кампањата за претседателските избори следната пролет. Претседателот Емануел Макрон и Собирот за Републиката (РН), преименуван во Национален фронт (ФН), некогаш се сметаше за голема закана за структурата на Петтата република. Се дојде до точка што во една телевизиска дебата, министерот за внатрешни работи на Макрон, Џералд Дарманен, со репутација на тврдокорен, ја прекори претседателката на Република Хрватска,, дека не била доволно груба кон исламот; потоа беше искористен од ултрадесничарскиот ТВ коментатор и професионален провокатор Ерик Земур за да укаже на тоа како е помеѓу администрацијата на Макрон и Р.Н. , основачот на ФН, Жан Мари ле Пен – и нема никаква разлика. „Ле Пен зборува како Макрон, Макрон зборува како Ле Пен“, рече тој тогаш.
Земур – 63-годишникот од паганскиот јазик на Гебелс во форма на бездушниот тајкун Мистер Барнс од ТВ серијата Симпсонови – е тој што предизвика најголема врева на француската политичка сцена во последниве месеци и во голема мера се промени динамиката на претстојната изборна трка. Долго време присутен во јавноста како коментатор на весници и телевизија, публицист и полемичар, речиси карикатуриран ултрареакционер Земур – двапати осуден за поттикнување расна нетрпеливост; Во тек е третото судење во кое е обвинет за слично дело – само оваа година ги дочека тие 15 минути слава во Ворхол, постојано движејќи се и редовно надминувајќи ги границите на дозволеното и општествено прифатливото, притоа предизвикувајќи опсесивно внимание.медиуми, големи и мали, спомнати 4.167 пати или во просек 139 пати на ден: речиси како овде Александар Вучиќ, така да се каже) и така систематски загадувачки јавен дискурс, во кој сега доминираат ставови кои во некои подобри времиња би се сметале за недостојни и срамно.
Земур со месеци – освен по расизмот, познат по своите мизогинистички и хомофобични ставови и бранењето на колаборационистичкиот режим на Виши од нацистичката окупација на Франција – го одложуваше одлучувањето дали ќе се кандидира на претседателските избори, откако анкетите покажуваат дека ако го направи тоа, тој би можеле да освојат повеќе гласови во првиот круг на гласање следниот април од сите други кандидати кои се веќе објавени или потенцијални, со исклучок на Макрон. Таа „волја-волја“, пак, по природата на нештата само поттикна интерес за него, кој во меѓувреме се прошири и надвор од границите на Франција, правејќи го меѓународна „ѕвезда“; како човек од медиумите, искуството во градењето имиџ на некој што се преправа дека е нарушувачки фактор добро ни дојде како замена за политичкото, кога го нема. И тогаш Земур – не случајно, неколку дена пред водечката политичка сила на десниот центар, Републиканците (ЛР), да го избере својот претседателски кандидат – минатата недела конечно објави дека ќе се кандидира. Некако, во време кога неговиот рејтинг во анкетите на јавното мислење паѓа, спуштајќи го на третото место, зад Макрон и Ле Пен.
Едно нешто, сепак, е да се постават ефективно формулирани алармантни слогани од безбедно растојание на телевизиско студио или вграден кабинет (како онаа од која ја објави својата кандидатура, зборувајќи на старомоден микрофон кој ги потсети Французите на познатото воено обраќање до нацијата на генералот, а подоцна и претседател Шарл де Гол). сè што ја сочинува француската традиција и култура ќе биде осудено на изумирање. Сосема друго е да се спушти на обичниот свет и да излезе пред гласачите со конкретни предлози за мерки кои би промениле едно или друго нешто во Франција, која тој би ја водел – а сепак има доволно густа кожа за да ги издржи секојдневните предизвици на активните политика.
Дека на Земур во пракса не му оди толку добро како во ТВ студиото, покажаа последните недели, кога истовремено со губењето на неколку процентни поени во однос на она што претходно го предвидуваа анкетите, некои познати политички личности кои го напуштија почнаа да си заминуваат. Дотогаш, на крајот на ноември, неговата посета на Марсеј, вториот по големина град во земјата, се претвори во дебакл. Не само што се соочи со гневот на активистите и насобраните граѓани, кои го принудија него и неговата придружба нагло да ја скратат и променат програмата, туку успеа да го навреди и целиот град алудирајќи на шарената расна и етичка структура на локалното население. „Марсеј е иднината на Франција ако не направиме ништо. Негативната кулминација на посетата беше неговата неконтролирана реакција на средниот прст што му го покажа жена во минување: видно иритиран – сцената ја забележа фоторепортерот на АФП – Земур со истиот гест го врати прозорецот, придружен со викање Српскиот сленг би можел да се преведе отприлика како „на балчак“.
Никој навистина не верува дека Земур има шанса да се пробие до Елисејската палата – како што стојат работите, дури ни како новинар, а камоли како политичар – но тоа не значи дека неговиот подем нема важни политички импликации.
Оваа важност не се рефлектира толку многу во околностите што, ако случајно неговата среќа се смени и неговиот рејтинг повторно почне да расте, Земур би можел да ги прекине конците, пред сè на Ле Пен, која долго време се сметаше за сигурен учесник во вториот круг а потоа и за претседателскиот кандидат, како потенцијално посериозна закана за Макрон во тој одлучувачки круг: ако ништо друго, евентуалното пласирање на Земур во вториот круг само би одело во корист на Макрон, со што актуелниот претседател ќе се приближи до неговиот втор мандат.
Поважно е уште нешто што Земур го постигна, без разлика како ќе продолжи неговиот политички ангажман: со неуморно промовирање екстремни ставови, тој директно придонесе за нормализирање и легитимирање на таквите ставови, кои се префрлија од маргините во мејнстримот. Ова беше видливо и за време на минатонеделното онлајн гласање во два круга на околу 140.000 регистрирани членови на републиканците (ЛР) со право на глас, кои го избраа својот претседателски кандидат: Ерик Скоти. Овој републикански пратеник од југот на земјата претходно се залагаше за затворање на родители на деликвентни деца кои ги прекршуваат одредбите за условни казни; а сега, меѓу другото, им се препорача на своите сопартијци заговарајќи формирање на „француски Гвантанамо“, по примерот на злогласниот американски оригинал, во кој би завршиле сите домашни исламски екстремисти.
Во вториот круг на гласање, мнозинството членови на ЛР ги повлекоа кочниците и гласаа за поумерен кандидат – жена за прв пат во историјата на партијата: Валери Пекрес, двапати министерка во администрацијата на претседателот Никола Саркози (прв пат за високо образование , потоа за буџетот). ), денес претседател на најнаселениот француски регион Ил де Франс, во кој спаѓа и Париз.
И, би се рекло дека деголистите на крајот направија добар избор, без разлика на моменталното заостанување на Пекресова во однос на другите кандидати. Поранешна студентка на елитното Национално училиште за администрација (ЕНА), со докажани менаџерски способности, економски вештини и кариера без дамки (барем оние што би се знаеле), таа од една страна го исполнува критериумот за компетентност за вршење високи функции; додека, од друга страна, ги исполнува очекувањата на десничарските гласачи (републиканците, но и оние на Ле Пен и Земур) кои сега ги ставаат прашањата за јавната и државната безбедност и заострувањето на имиграциската политика, над сите други. Според нејзиниот сопствен опис на „две третини од Ангела Меркел, една третина од Маргарет Тачер“ – но и не сакајќи да се дистанцира од отстапувањата на Сиоти, бидејќи и треба поддршка од партиските радикали – Пекрес е некој кој идеолошки е способна да работи во исто време. Тоа значи дека (настрана сегашниот рејтинг) кандидатката е објективно најдобро позиционирана да го отплетка идеолошки исто така флуидниот Макрон, чие соборување од власт таа го прогласи за своја „мисија“.
