Националниот идентитет стана многу поважно прашање и никогаш не било прашање на левицата, туку на десното. Исто така, мислам дека социјалдемократите се оддалечија толку далеку од економскиот прагматизам што се губи од вид дека нудат каква било економска алтернатива на постојниот капиталистички систем. Комбинацијата на сите овие фактори ја ослабна левата страна.
МАЈА ПИШЧЕВИЌ – МАРКО ПРЕЛЕВИЌ
Кога зборувате за предизвиците на демократијата, непочитувањето на владеењето на правото, вие зборувате за десничарски и популистички идеи. А што е со левичарските алтернативи?
– Интересно е што левата алтернатива не постои. Социјалдемократијата, која процвета во повоениот период, е многу слаба, а социјалдемократските партии се заменети со десничари и популисти. На пример, Француската комунистичка партија редовно примаше меѓу 20 и 25 проценти од гласовите во таа земја. Сега тоа е практично нема, а добар дел од неговите гласачи сега го опкружуваат Националниот фронт. Нешто слично се случува во повеќето европски земји, каде што левата исчезна. Постојат многу сложени причини зошто е тоа така. Националниот идентитет стана многу поважно прашање и никогаш не било прашање на левицата, туку на десното. Исто така, мислам дека социјалдемократите се оддалечија толку далеку од економскиот прагматизам што се губи од вид дека нудат каква било економска алтернатива на постојниот капиталистички систем. Комбинацијата на сите овие фактори ја ослабна левата страна. Ова не е ситуација што ќе мора да трае вечно: со добри лидери и добри идеи, може да дојде до заживување на левичарските идеи.
Дали е тоа нешто што се случува во Америка, со Берни Сандерс?
– Да, и никој не очекуваше Берни Сандерс да биде толку популарен што ќе претставува таква закана за кандидатурата на Хилари Клинтон.
Сандерс секогаш зборува за социјална нееднаквост, како да успеа да го наметне како тема. Дали е ова нешто на што се навикнаа Американците?
– Америка историски ја водеше дискусијата за нееднаквоста. Договорот од Рузвелт со нови беше поттикнат од ова, и тоа започна кога американскиот концепт за „државата на благосостојба“, кога Америка тргна да ја разгледува Европа преку владината политика што требаше да ги распредели приходите. Сето ова беше надминато во осумдесеттите години на минатиот век, со подемот на Роналд Реган и либертаријанската десница, кои се спротивставија на владините мерки. Затоа, тоа е стара традиција во Соединетите Држави, а не нешто претерано ново. Но, проблемот со американската левица е малку поразличен денес. Сега зборуваме за економска политика, но во Америка, кога станува збор за лево, буквално е проголтана од идентитетски прашања. Права на жените, на расата – афроамериканци, латино-американци – па дури и животна средина, сите овие работи се далеку поважни за американската левица отколку економијата или класното прашање. Затоа демократите не успеаја да го стават ова во центарот на својата политика. Само во последната година, како во јавните, така и во американските колеџи, две прашања што ги опфаќаат целосно младите луѓе се „Благи животи“ и сексуален напад. И ова не се прашања за нееднаквост. Тие се поврзани со нееднаквоста, но многу повеќе се поврзани со расата и полот отколку со економијата. Затоа, мислам дека напорите на левицата се некако невидливи, заменети со прашањата за идентитетот.
Факт е дека народот на Балканот повеќе не сакаа да живеат во таков вид на Југославија, исто како што луѓето во земјите од поранешниот Советски Сојуз и нејзините сателити не сакаа да живеат во такви држави повеќе. Ова движење на уништување на Југославија потекнува одвнатре, од народот на Балканот. Соединетите држави, НАТО и Европската унија не помогнаа, освен да се залагаат за одржување на вештачката структура жива со сила. Ова беше политички незамисливо за сите странски лидери
Додека зборуваме, Доналд Трамп сè уште ја слави својата голема победа во ујорк. Дали тој човек претставува закана, или за домашната или надворешната политика на Вашингтон?
– Одговорот е очигледен, особено за Трамп. Тешко е да се замисли дека може да се појави некој помалку квалификуван за претседател. Тој е споредуван со Хитлер, но ми се чини дека не е во ред. Тој е многу поблизок со некој како Силвио Берлускони: многу умен манипулатор кој ги држи медиумите, кој не е премногу фер и кој е подготвен да крши какви било правила кога тие не се совпаѓаат со неговиот интерес. Вистината е дека тој претставува значајна сила во американската политика и тоа е нешто што се нарекува економски национализам кој лесно се преведува во странски национализам. И обајцата би биле многу лоши за политиката во Вашингтон. Морам да кажам една работа, иако: Доналд Трамп успеа да ја освои републиканската номинација, сметав дека тој нема да стане претседател на Соединетите Држави. Можеше да се замисли сценарио каде тоа би се случило, но ако требаше да се обложам, ќе се обложев на Хилари Клинтон. Бев убеден дека не само што таа ќе победи, таа дека ќе победи многу убедливо.
(продолжува)
