СЕРГЕЈ ТРИФУНОВИЌ
Нејзиниот голем грев: убавината, талентот, духовитоста. Таквите треба да се отстранат за да се отворат простор за потпросечните кои сè уште владеат во сите сегменти на општеството
„Нема земја за луѓето … и потоа оди она за тоа колку беше убава, уникатна, така што насмевката, тие очи, духовитоста, нежноста, Боже каква актерка, аризма и харизма, моќта на трансформацијата, воодушевувањето, длабоките поклонувања, жал, солзи, и така натаму, сè до рип легендата … Никогаш без крај, во ништо.
Вистина е дека, бидејќи беше протерана од оваа област, како и другите артефакти за тоа колку беше помоќна Југославија од сите месни заедници што се појавија од неа, ретко кој ја повикуваше со нејзиниот талент, харизма, оние очи, таа насмевка, таа моќна актерска трансформација, да ја зголеми вредноста на филмската или театарската претстава. И таа секогаш прифаѓаше. Во самракот на мозоците и зората на лудилото во 91 година, седев во мракот на Југословенскиот драмски театар како осумнаесетгодишен студент од прва година и го гледав Битеф, најдобрата претстава некогаш одиграна на овие простори, Корнеевите „Театарски улузии“ во режија на Слободан Унковски. Земјата беше изорана тенкови напојувани од резервоарите на братската љубов, подготвувајќи плодна почва за просекот, потоа за дното и самиот талог, кои ќе ‘ртат во нешто што се нарекува граѓанска војна во написи во весниците, во тужбите, историските книги ма ние како сведоци ќе знаеме, секако.дека стануваше збор за селански бунт. Дваесет дена пред стоечките овации на најмагичниот театарски чин на кој присуствував, рамо до рамо со Жарко Лаушевиќ, Милош Чутиќ, Војо Брајовиќ, публиката на нозе, пуштија солзи во аплауз што претходно беше спазам пред амбисот, кој зјапаше во нас. Мира Фурлан ја доби наградата на Вјесник – Дубравко Дујшин, за најдобро уметничко достигнување во театарската уметност во Хрватска.
Дубравко Душин бил познат хрватски актер, историчар на Хрватскиот народен театар, пред Втората светска војна. Кога дојде НДХ, како личност со тој пакет кој секогаш и секаде го нарекувал интегритет, тој одби да се поклони и да се склони кон лудило. „Од тој момент, тој помина повеќе време во затворите отколку на сцената“, пишува Сњежана Бановиќ во одличната книга „Државата и нејзиниот театар“. Обично го ваделе од затвор за да игра претстава, а потоа го враќалет во затвор. Не отишол кај партизаните како некои негови колеги, па комунистите не хо мирисале премногу кога дошле.. Починал неколку години по војната, само два дена откако маестрално го играше Игњат Глембај на сцената на неговиот Хрватски народен театар. Неговиот погреб беше еден од најпосетуваните во историјата на Загреб.
Ниту еден месец по добивањето на најголемата хрватска театарска награда, шампионката на Хрватскиот народен театар во Загреб, југословенската театарска и филмска ѕвезда од сите сцени на СФРЈ, која беше секс симбол, дива, муза, примадона, Мира Фурлан, беше повикана од хрватската јавност да се изјасни, да застане на нечија страна, да придонесе кон растечкото лудило: да не оди во Мордор на сливот на Сава во Дунав и да ја откаже претставата во Битеф, која славеше театарски илузии.
Како и да е, оваа паметна, нежна, убава жена, со овие убави очи и оној примамлив талент, ќерка на научник со висока работна етика, оној кој секогаш бараше повеќе од себе, муза, дива, секс симбол на сите младоста од тоа време, има во овој бесценет човечки пакет и она што никогаш не е простено на никого, и секогаш и секаде се нарекува интегритет (опуштете се: зборот интегритет може да звучи застрашувачки, но тешко дека ќе го сретнете во околината во која живеете, така што сте сигурни).
Дваесет дена откако и ја доделија наградата, и го одзедоа станот во центарот на Загреб.
Отпуштањето од Хрватскиот народен театар го потпиша режисерот на драмата со застрашувачко усташко име – Драган Миливојевиќ, реинкарнација на интендантот на Павелиќ за Хрватскиот народен театар, извесен Жанко, со уште поморбидно усташко име – Душан. Слободан Шнајдер го овековечи целиот овој мрачен сегмент од историјата, во големиот хрватски Фауст. Премиерата на оваа претстава на сцената на ЈДП, онаа на која Мира Фурлан го бранеше правото да го слави животот, ја режираше режисерот на Театарски илузии, Слободан Унковски.
Точно половина век подоцна, Хрватска беше подготвена за својот нов Фауст.
„Нејзиниот голем грев: убавината, талентот, духовитоста. Таквите треба да се отстранат за да се отворат простор за потпросечните кои сè уште владеат во сите сегменти на општеството”, напиша пред неколку дена хрватската актерка, студентка на белградскиот ФДУ, Аријана Кулина од Сплит.
(Од Фејсбук профилот на актерот)
.
.
