Во Полска сите ја забораваат 1989 година и тогашниот лидер Мазовјецки. За актуелната власт во Варшава про ената започнува во 2015 година! Чешката револуција започнува со трик – младината се обира да одбележи убиство на студент од нацистите, но собирот се претвора во бунт против системот. Во Софија се случува дворски удар
ТВРТКО ЈАКОВИНА
Вториот ден, 10 ноември 1989 г., Тодор Живков, бугарскиот лидер, беше принуден да си даде оставка. Него го замени поранешниот министер за надворешни работи Петар Младенов. Тоа беше дворски удар. Бугарите најмногу се плашеа од промените во Кремљ. Тие се граничија со три непријателски држави, две членки на НАТО и Југославија, од кои и трите имаа воени сили неколку пати помоќни од бугарските. Без СССР, Бугарите не можеа да одолеат, а сега Москва правеше потези што ја оставија Софија на чистина. Ако Грците, Турците и Југословените би можеле да се заканат непречено, тогаш Бугарите требаше да бидат хомогенизирани внатрешно. Тодор Живков од 1984 година па натаму бараше од турското малцинство да ги смени своите имиња, да се воздржува од употреба на својот јазик, да не се обрежува, а потоа во 1989 година им понуди на Турците од Бугарија да одат во Турција, ако веќе сметаа дека ќе им биде подобро во капиталистичка држава. Заминале 344 илјади и само го зголемија одиумот кон Бугарија, при што економскиот колапс на Бугарија се продлабочи со драматичен одлив на населението. Национализмот никогаш не беше далеку од моќниците во сите источноевропски земји, а во некои беше целосно опфатен со наводниот марксизам.
Тодор Живков бил на чело на државата 34 години и тогаш имал 78 години. Бугарија се сметаше за најврен сојузник на Москва, дури и дека е нејзина „16-та република“. Горбачов во 1986 година не му дозволи да користи бенифицирани цени за оруќје и нафта. Тоа ба добитоци за Бугарија, претходно од неколку милијард долари годишно. Ова се одрази врз економската ситуација во Бугарија, во продавниците недостсуваа производи, дел од нароот живееше од продажба на бофл производи н пазарите во Југославија, се јавија првите дисиденти. „Татко“ како го викаа сограѓаните уште тогаш наводно рекол – „комунизмот очевидно се распаѓа на сите страни и … кој е за тоа крив“, мислејќи на Горбачов!
Живков е инаку сменет на ненадејно свикана седница на ЦК на КПБ, свикана од Ѓорѓи Атанасов, тогашен премиер. Власта во почетокот ја презеле милениците на Горбачов, со надеж дека се ќе бид постаро… само него нема да го има.
На самиот крај, работите се распаднаа и во Чехословачка и во Романија. Во Прага, студентите организирани во Унијата на социјалистичка младина добија дозвола за митинг, протест по повод 50-годишнината од смртта на студентот Јан Оплетал, кој беше ликвидиран од нацистите. Причината беше неоспорна, на собирот требаше да зборува студент по математика Мартин Клима, кој не беше еден од „официјалните“ студенти. Така, на 17 ноември 1989 година, сето тоа започна во Прага. Студентите се судрија со полицијата и до крајот на годината, Граѓанскиот форум го посочија Вачлав Хавел како прв човек на новата Чехословачка. На крајот на годината, во канцеларијата на Густав Хушек, кој беше претседател на земјата од 1975 до 1989 година, мебелот беше стар, фотографиите и сликите на sидовите без вкус, избледени, но претседателот што влезе таму беше втор. Вацлав Хавел му понуди кафе на Јан Будај, еден од пионерите на Сомотската револуција во Братислава.
Хавел се шегувал, но не сакал да му даде на Будај кафе во шољи кои на себе има симболи на државата, што сега исчезнува. Клима и Будај беа на форум во Загреб кон средината на ноември 2019 година, каде ги донесоа амбасадите на две земји. Сите беа потсетени од нив на зборовите што Хавел ги испрати по веста за оставката на Хусак: Вистината и љубовта мора да ги надминат лагите и омразата … Причината, понизноста и одговорноста мора да триумфираат над незнаењето, ароганцијата и самоволието.
Таква промена немало во Романија. Романија беше единствената источноевропска земја во која се истури крв, во која режимот се спротивстави на оружјето, во кое промената, во исто време, беше најдлабока. Така, Источна Европа целосно се промени во текот на 1989 година. Полска и Унгарија, меѓутоа, први се променија, каде сè беше скоро неколку месеци пред падот на Ѕидот во Германија, за што обично се зборува многу. Проблемот за Унгарците е во тоа што промените ги донесоа самите комунисти, кои се реформираа одвнатре, брзо се демократизираа, го погребаа Имре Наѓ, лидерот на револуцијата во 1956 година, ја сруши железната завеса, им овозможија на Источните Германци да избегаат кон Запад.
Унгарците отидоа подалеку, и кога требаше симболично да ја исечат железната завеса, тие ја изградија одново, така што Австриецот Алоиз Мок и Џула Хорн, министрите за надворешни работи, веројатно ќе го пресечат, иако не беше за многу години. Полјаците дојдоа први. Премиерот на Полска, првиот некомунист, Тадеуш Мазовиески беше домаќин на германскиот канцелар Хелмут Кол кога ѕидот падна во Берлин. Сето ова е претежно замолчено денес во Полска, па затоа не се потенцира и надвор од земјата. Полска беше прва, но новите власти во Варшава сметаат дека договорот во тоа време е аранжман на „розевите“ и „црвени“, а не е доволно патриотски, па оттука и не е полски.
Затоа почетокот на новата историја на Полска беше префрлена во 2015 година, кога дојде на власт Партијата на правото и правдата
(продолжува)
