Видливите и невидливи непријатели на нашето поврзување со Унијата треба да признаат дека со нивното антиевропско дејствување ја !„саката“ Македонија а тоа го појкажува и хрватскиот пример – на оваа земја вонаередните години и стојат на располагање 25 милијарди евра!
БОБАН ВАЛЕЧИЌ
И покрај негативните трендови на глобално ниво, хрватската влада го заснова својот буџет за оваа година на прогноза за благ економски раст од 0,7 отсто, најмногу преку големи инфраструктурни инвестиции кои треба да се финансираат од фондовите и механизмите на ЕУ.
Планот е оваа година да се искористат речиси третина повеќе пари од овие извори од лани. Инвестициите во капитални проекти во новиот буџет се поголеми за речиси 1,2 милијарди евра и треба да достигнат дури 5,5 милијарди евра.
Доза на претпазливост кога се во прашање овие планови, пак, предизвикува фактот што минатата година државата доста добро потфрли во трошењето на европските пари, па повеќе од 700 милиони евра капитални расходи беа префрлени за оваа година со ребалансот на буџет.
Тоа се претежно проекти кои требало да се финансираат од изминатата финансиска перспектива, односно од европскиот буџет за периодот од 2014 до 2020 година.
Овие пари може да се повлечат најдоцна до крајот на оваа година, поради што се планира поамбициозно трошење на парите од ЕУ до 2023 година, со цел повторно да се намали темпото преку проекциите за следните две години.
Голем дел од причината за доцнењето на повлекувањето пари од последните седумгодишен буџет на ЕУ лежи во недостигот на стручен кадар и недостатокот на јавна администрација, која во голема мера сè уште почива на стари, социјалистички принципи, без премногу. амбиција и креативност.
Затоа донекаде се разбирливи плановите за 2024 и 2025 година кои предвидуваат побавно темпо на трошење на овие пари.
Сепак, ова на крајот би можело повторно да ја доведе земјата во временска криза, имајќи предвид дека веќе е неопходно да се започне со трошење пари од новиот седумгодишен буџет на ЕУ, како и од Европскиот механизам за закрепнување и отпорност.
Од овие извори, Хрватска во наредните години ќе има на располагање вкупно 25 милијарди евра, што е голем предизвик за државната администрација.
Механизмот за обновување е најмногу фокусиран на проекти за одржлив развој, пред сè во заштитата на животната средина и управувањето со водите, каде што се очекуваат значителни инвестиции во водоводните мрежи, бидејќи до половина од количината на зафатена вода на пумпните станици се губи на водоводните линии во Хрватска.
Се очекуваат големи инвестиции и кога станува збор за проекти во морскиот, транспортниот и инфраструктурниот сектор, во кои во следните три години треба да се инвестираат околу 1,26 милијарди евра.
Минатата година Хрватска го бележи завршувањето на Пељешкиот мост, проект вреден речиси 530 милиони евра, а во наредниот период се планираат големи планови за модернизација на пристаништето и железницата, во кои се инвестирани дури 3,5 милијарди евра. се очекува во оваа деценија.
Заедно со низинската пруга Ботово – Загреб – Риека, приоритети се коридорот кон исток од државата и изградба на инфраструктура на два коридори кои се дел од трансевропската транспортна мрежа.
Под истото министерство е и телекомуникациската инфраструктура, каде плановите се исто така големи, но имплементацијата е бавна.
За проектот за изградба на национална телекомуникациска инфраструктура, агрегациска мрежа која треба да овозможи супербрз интернет во области каде што нема комерцијален интерес, европски пари беа одобрени уште во 2017 година, истовремено со парите за Пељешкиот мост, но проектот е се уште во зародиш, а како што истекува рокот за трошење на тие пари, планот е да се финансираат во фази, со пари од нова финансиска перспектива до 2027 година.
Дополнително на ова, етапно ќе се реализираат големи проекти поврзани со зголемување на отпорноста на катастрофи, како што е насипот во Купа, кој исто така се работи со години, но нема поголем напредок, бидејќи го кочат бирократските замрсеност и млак пристап на државата кон сопствениците на парцели до Купа кои се жалат бидејќи насипот ќе им го блокира погледот кон реката.
Во текот на изминатите две години, Хрватска беше принудена да направи огромни непланирани инвестиции поради двата разурнувачки земјотреси што ги погодија Загреб и Петриња во март и декември 2020 година, оставајќи зад себе девет мртви и десетици илјади оштетени или целосно уништени куќи и трговски објекти, оштетени патишта, водоводни цевки, канализација…
Приватни куќи реновира државата со свои пари, со многу проблеми и доцнења, а за инфраструктура и јавни објекти ни се доделени вкупно над една милијарда евра од Европскиот фонд за солидарност.
(Автороте новинар на Вечерњи лист)
