Специјалното државно обвинителство и Специјалното полициско одделение кон крајот на март годинава започнаа нова серија апсења на поранешни и сегашни полицајци поради сомнение дека всушност се членови на мафијашки кланови. Дали и колку новите власти во Подгорица ќе ги исполнат ветувањата и очекувањата на граѓаните во доменот на борбата против организираниот криминал и корупцијата
ФИЛИП МИРИЛОВИЌ
Додека во изборниот штаб на Движењето „Европа денес“ се славеше победата на Јаков Милатовиќ над Мило Ѓукановиќ, присутните со громогласен аплауз го поздравија доаѓањето на актуелниот премиер Дритан Абазовиќ и извикувале „апсете, апсете Дритан“. Покрај радикалните системски промени и подобрување на квалитетот на животот, граѓаните имаат големи очекувања и во борбата против организираниот криминал и корупцијата.
ПОХРАБРА КОНФРОНТАЦИЈА Навистина, похрабрата конфронтација на новата црногорска влада со криминалот започнува со формирањето на малцинска влада во април минатата година. Прво, почна со се’ почести заплени на шверцувани цигари, а на крајот директорката на Управата за приходи и Царина, Рада Милошевиќ, заврши зад решетки како една од организаторите на шверцот на истите цигари кои неговата управа ги заплени претходно. Не го спаси ниту тоа што беше функционер на УРА на Абазовиќ.
Дритан Абазовиќ неодамна изјави дека му дал одврзана рака на министерот за внатрешни работи Филип Аџиќ да ја „исчисти полицијата од криминалните структури“. На ова му претходеа напорите на малцинската влада да ја врати соработката меѓу МУП на Црна Гора и Европол, која претходно пропадна поради сознанијата на европската полициска агенција дека делови од црногорската полиција и Специјалното државно обвинителство соработуваат со криминални структури.
На крајот на март годинава беше разрешен директорот на Полициската управа Зоран Брѓанин. Тој се смета за одговорен за лошата кадровска политика, односно за тоа што неговите блиски колеги беа уапсени под сомнение дека му припаѓаат на кавачкиот клан. На негово место, во својство на в.д. предлагач на ова назначување бил Аџиќ, и покрај тоа што Терзиќ немал значајно искуство на раководни позиции, а бил и уапсен.
Назначувањето на Терзиќ на позицијата прв човек на будванската полиција го поддржа и Аџиќ во јули минатата година, веднаш по ликвидацијата на високиот припадник на скаљарскиот клан Милиќ, Миња Шаковиќ, пред ѕидините на Будва.
Според „Вијести“, Никола Терзиќ бил уапсен во 2016 година како инспектор на Одделот за борба против организиран криминал, заедно со тогашниот в.д. началникот на тој Оддел, Далибор Медојевиќ, поради сомневање дека тие се одговорни за исчезнувањето на документите одземени при одреден претрес. Набрзо бил ослободен, но не се знае што се случило со истрагата. Од друга страна, неговиот тогашен шеф Медојевиќ минатата година повторно беше уапсен, но овој пат под сомнение дека соработувал со кавачкиот клан.
Една од првите изјави на Никола Терзиќ по преземањето на новата функција беше дека „нема криминална организација што нема да биде нападната“.
ВО СЛУЖБА НА КЛАНОВИТЕ Порталот Либертас во мај минатата година објави информација дека Европол една година претходно ја информирал црногорската полиција и обвинителството за соработката на двајца офицери на МУП со пребегнатиот водач на кавачкиот клан Радој Звицер. Станува збор за Љубо Миловиќ (39) и Петар Лазовиќ (33). Само два месеци по пишувањето на овој портал, полицијата го уапсила Лазовиќ, додека Миловиќ успеал да побегне.
Зошто Специјалното државно обвинителство (СДТ) не го отвори случајот веднаш откако Европол им ги достави доказите? Одговорот ќе дојде подоцна кога клопчето ќе почне да се отплеткува. Елем, кривичната пријава против Петар Лазовиќ, кој во моментот на пишување за него од МУП беше вратен во Агенцијата за национална безбедност (АНБ), СДТ првично ја отфрли, а ставот на обвинителите беше дека тој е на
„прикриена должност“, и дека за се редовно ги известувал претпоставените. Главниот специјален обвинител кој ја донесе таа одлука, Саша Чаѓеновиќ, беше уапсен во декември минатата година, под сомнение дека и тој бил дел од кавачкиот клан. Тој се уште е во притвор во Спж. Истрагата е во тек.
СДТ и Специјалното полициско одделение (СЈО) на крајот на минатиот месец започнаа нова серија апсења на поранешни и сегашни полицајци. За неколку дена беа уапсени Милета Ојданиќ, полицискиот службеник Дејан Кнежевиќ и доверлив човек на разрешениот полициски директор Брѓанин, како и поранешниот началник на Одделот за борба против шверц на дрога, службеник на Единицата за потрага од Подгорица, инспектор за дрога. од Котор, поранешен специјалец, како и уште еден поранешен полицаец од Подгорица…
Љубо Миловиќ се’ уште е во бегство, а по командирот на которската полиција, како и уште неколку полицајци, претежно од Котор и Подгорица, распишани се потерници. Меѓу другото, во бегство е и Небојша Бугарин, човекот кој беше на заедничката фотографија на Радој Звицер, Љуб Миловиќ, Петр Лазовиќ, Вељко Беливук и Марко Миљковиќ, направена во Црна Гора во 2021 година, кога беше атентатот на Вељко Беливук и Марко Миљковиќ, што наводно бил спречен. Небојша Бугарин е офицер на которската полиција, но е на боледување од 2017 година. Не е познато дали тој е во крвна врска со Дарко Бугарин, поранешниот телохранител на Драган Дудиќ Фриц, кој беше ликвидиран во 2013 година. Некогаш работел и како полицаец во истиот град, а бил близок со кавачкиот клан.
Во рамките на полицијата и обвинителството функционираше специјален огранок на кланот Кавачки, чија задача беше не само да обезбедува доверливи информации и да ги попречува истрагите, туку и со директно учество во шверцот на дрога, киднапирањето членови на ривалските кланови, измачувањето и изнудувањето информации. Се претпоставува дека оваа криминална група од Јужна Америка доставила околу три тони кокаин. Премиерот Абазовиќ во одреден момент го назначи Лазовиќ за лидер на таа паралелна структура на МУП, но не Петар, туку неговиот татко Зоран, поранешен висок функционер на АНБ, поранешен помошник директор на Управата на полицијата. Еден од бараните полицајци, Иван Стаматовиќ, е поранешен командант на полицијата во Подгорица, а пред тоа бил член на Тимот за поддршка на Секторот за борба против организираниот криминал и корупција, додека Зоран Лазовиќ бил на чело на таа истиот сектор.
Но, според пишувањата на „Вијести“, повикувајќи се на документи на СДТ, се наведува дека криминално-безбедносната група била формирана во 2019 година од Радоје Звицер, Љубо Миловиќ и поранешната полицајка од Котор, Милета Ојданиќ (51). Миловиќ една година претходно беше суспендиран од полицијата поради дисциплинска постапка, но тој беше врската меѓу полицискиот клан и Швајцарецот. Откриено е дека неговото богатство изнесува десетици милиони евра, вклучувајќи луксузни недвижности, автомобили и ресторани, кои главно ги водат блиски луѓе.
Според преписката на Скај што ја објави порталот Либертас, делот од групата кој бил задолжен за тортура на членовите на кланот Скалјар бил предводен од Петар Лазовиќ, додека Небојша Бугарин освен што пренесувал дрога, врбувал и колеги. „Вијести“ наведува, повикувајќи се на документи на СДТ, дека групата ги користела парите заработени од продажба на кокаин за да влијае на парламентарните избори во 2020 година. Со оглед на развојот на настаните од тогаш, јасно е дека тие не ја поддржаа актуелната власт во Црна Гора. Исто така, Радоје Звицер користел „валкани значки“ за да помогне во ликвидацијата на кланот Скалјар, вклучувајќи го и Јован Вукотиќ, убиениот водач на кланот Скалјар, кој со години предупредувал дека одредени црногорски безбедносни структури работат за него и му помагаат на кавачкиот клан.
ШТО СЕ СЛУЧУВА СО КЛАНОВИТЕ? Отворената војна на клановите Скаљарски и Кавачки влезе во својата деветта година. Ниту едниот ниту другиот клан не постојат во формата во која го започнаа конфликтот по разделувањето на групата во Котор. Затоа се поставува прашањето дали кланот Кавачки и Скалјар може да се гледаат како две криминални организации сами по себе, како и дали некогаш тоа биле. Новите погледи за организацијата на балканското подземје даваат поинаков увид во хрониката на конфликтот.
Со убиствата на наводните водачи на кланот Скалјар, Стеван Стаматовиќ и Игор Дедовиќ, во 2020 година, како и со ликвидацијата на Јовица Вукотиќ во Истанбул минатата година, на Скалјарите им се обезглавени кога е во прашање највисокото раководство. Меѓутоа, гледајќи го поширокиот контекст, може да се види дека сите тројца ликвидирани скалјари биле позиционирани во средниот слој на криминалната структура. Токму овој слој беше најмногу исчистен од двете страни и делумно го одложи продолжувањето на војната. Имено, потребно е да се најдат нови луѓе за преземање на слободните места во секторот. Самиот врв остана повеќе или помалку недопрен.
Многу се шпекулираше кој ќе го замени Јован Вукотиќ, иако доколку навистина ја водеше целата организација, веројатно изборот ќе паднеше на неговиот брат Игор. Но, измамниците ги презел Радомир Баќовиќ Бобан, водачот на „кланот Кварта“ од Никшиќ, за кој се вели дека дејствува под капата на Лука Бојовиќ – по излегувањето од затворот во Шпанија, тој останал во Србија на за кратко време и поради наводно загрозена безбедност, заминал од Белград во непознат правец.
Од друга страна, Бобан наводно моментално престојува во главниот град на Србија. Во неговата група беше и Ранко Радошевиќ, познат како Ескобар или Шуле, кој беше ликвидиран пред еден месец на бензинска пумпа во Белград. Шуле се занимавал со обезбедување на блиндирани автомобили; „Слепиот“ заведен на негово име е одземен во 2021 година од Марко Миљковиќ, а се уште не се знае дали Ранко Ескобар соработувал со кланот на Беливук, или пак Миљковиќ едноставно му го одзел возилото.
Кога станува збор за кафулињата, неодамнешните апсења на полицајци ги ослабнаа нивните врски со безбедносните тимови. Еден од водачите, Слободан Кашчелан е во притвор, додека Радоје Звицер е во бегство. Кланот на Беливук беше разбиен во Белград, додека повидливите членови на тимот од Врачар, исто така блиски до баровите, се во притвор или во бегство. Во Турција е уапсен Радоје Живковиќ Жути, наводно задолжен за организирање на ликвидации. Обичните стрелци се уапсени или ликвидирани од двете страни, но првите ќе бидат заменети, како потрошена стока на секое подземје.
Сигурно е дека има недостиг во работна сила и во двата кланови што мора да се пополнат – од средни и секторски команданти, преку логистичари и професионални убијци до улични стрелци.
КРИМИНАЛНА ПОЛИТИКА Интересна е актуелната политичка заднина на конфликтот меѓу клановите Скаљарски и Кавачки, прикажана преку политизација на криминалот и криминализација на политиката. Клановите станаа оружје за дискредитација на противниците на политичката сцена во Црна Гора, со етикетирање на противниците како членови или соработници на една од криминалните групи – во зависност од интересите на оној што се обидува да ги етикетира. Пред неколку дена поранешниот главен специјален обвинител Миливој Катниќ го обвини Дритан Абазовиќ дека е дел од кланот Скалјар, веројатно затоа што масовно ги апси Кавчанците. Не е тајна дека за време на раководството на Катниќ со СДТ, оваа институција беше под контрола на ДПС, како и тоа што Чаѓеновиќ како негов наследник и човек од доверба беше уапсен токму поради соработката со кавачкиот клан. Абазовиќ одговори дека најголемата грешка на Катниќ е дека тој „не апсел“, а затоа мафијата „не го убила“.
Прашина крена и пишувањето на порталот М, основан во март минатата година, кој отворено ги поддржува ДПС и Ѓукановиќ: од каде ги добиле преписките на Скај што порталот ги објавува со месеци, се’ уште не е јасно, но се шпекулира дека тие ги добиле од претходниот раководител на СДТ. Инаку, порталот М во Црна Гора се тврди дека има врски со Бемакс, компанија блиска до ДПС која со години извршува милиони државни работи.
Кога станува збор за организираниот криминал, известувањето на порталот М се базира на поврзаноста на измамниците со членовите на Демократскиот фронт (ДФ). Така, објавена е фотографија на која Радомир Баќовиќ наводно е во друштво на актуелниот градоначалник на Будва, Мило Божовиќ, додека според пораките на Скај се наведува дека Баќовиќ наводно ја финансирал ДФ на локалните избори во Никшиќ. Медиумите блиски до ДПС претходно пишуваа и дека лидерот на будванскиот тим на кланот Скалјар, Марко Љубиша Кан е член на ДФ. Обвинителството засега нема одговор на овие наводи.
Иако според „Вијести“ убиениот Ранко Радошевиќ Шуле бил во роднинска врска со претседателот на општина Никшиќ Марко Ковачевиќ, член на ДФ, пишувањата на порталот М треба да се земат со резерва, бидејќи е јасно дека нивното истражување е насочено. пред се на дискредитација на актуелната власт во Црна Гора.
Точно е дека сите поголеми полициски акции во изминатите месеци беа насочени кон разбивање на кавачкиот клан, но факт е и дека тој формираше криминален огранок во полицијата, ги зајакнуваше и безмилосно ги убиваше своите ривали за време на владеењето на ДПС. Затоа, останува да се види дали идната борба против организираниот криминал ќе биде сеопфатна, а ветувањата дека никој нема да биде поштеден ќе се исполнат.
На 8 април во шумата кај Подгорица било пронајдено јагленосано тело на млад човек, а покрај него имало неколку чаури. Егзекуцијата изгледа како толпа. Можеби силите веќе се консолидираа.
