Оваа земја го доби новиот претседател Габриел Бориќ (36) и тоа најавува големи промени во оваа земја
Следниот жител на чилеанската претседателска палата Ла Монеда стана левичар со хрватско потекло – Габриел Бориќ. Левицата во Чиле е посилна од 2019 година, кога беше потресена од социјалните протести. Новиот претседател ветува дека ќе го намали јазот меѓу богатите и сиромашните, еднаква здравствена заштита за сите и конечно ќе ги скрши оковите на диктатурата на Пиноче
Габриел Бориќ, кој на 35 години ќе стане најмладиот претседател на Чиле, стана познат како водач на студентските протести во 2011 година, при што беа истакнати барањата за подобро и подостапно образование. Канал Франс 24 го нарекува „милениумскиот претседател на новото Чиле“, а „Њујорк тајмс“ пишува дека поранешниот студентски лидер ќе игра важна улога во преобликувањето на Чиле кое го тресеа социјалните немири.
Бориќ влезе во политиката во 2013 година, кога со најголем број гласови го освои парламентарното место како независен кандидат во јужниот регион Магаланес. Успехот беше повторен во 2017 година.
Тој е роден во Пунта Аренас во 1986 година и е горд на својата татковина Магаланес под ледените полиња во Патагонија. Мајката на Бориќ потекнува од шпанско-каталонско семејство, а татко му е потомок на доселеници од Хрватска, поради што победата на Бориќ привлече големо внимание кај хрватските медиуми. Дедото на Габриел е седмо дете на неговиот прадедо Иво и прабаба Божица, кои пред 124 години се преселиле во Чиле од островот Угљен, спроти Задар. Новиот претседател ја посети куќата на своите предци во која одамна никој не живее.
Бориќ најави дека за време на мандатот кој трае до 2026 година ќе ги направи промените што ги бараа Чилеанците за време на социјалното востание во 2019 година, односно дека во Чиле ќе се обезбеди функционален систем за социјално осигурување, дека јазот меѓу здравствената заштита на богатите и сиромашните ќе биде затворен, дека ќе ги промовира слободите и правата на жените, дека ќе се бори против еколошки штетни проекти, вклучително и рударството на бакар и злато, објави Ројтерс.
Тој се обврза да го децентрализира Чиле, да го развие т.н социјална држава, зголемување на јавната потрошувачка и ќе вклучи повеќе жени и домородни народи во јавниот живот отколку порано, на кои им ветува 500.000 нови работни места.
Примарната цел на Бориќ е да ја извлече земјата од оковите на диктатурата што го остави Чиле со „екстремен економски модел“, пишува „Гардијан“. Овој модел со години е пофален како успешен од економистите од таканаречената фридманова неолиберална ориентација.
Чиле беше родното место на неолиберализмот и тоа ќе биде неговиот гроб! Бориќ викнал од бината ноќта на победата, додека тетоважата на подлактицата му штрчела под засуканиот ракав, забележува репортерот на Гардијан, тој почнал да носи јакни, избегнува вратоврски и не се обидува да ги сокрие тетоважите.
„Знам дека историјата не започнува со нас“, нагласи Бориќ кога се појави пред веселата толпа во неделата, на 19 декември, како новоизбран претседател. „Се чувствувам како наследник на оние кои долго и неуморно бараат социјална правда.” Ова мора да важело и за демократски избраниот претседател на Чиле, Салвадор Аљенде (1908-1973), кој се залагал за социјализам во уставните рамки. Неговата програма беше поткопана од конзервативната опозиција, која беше поддржана од администрацијата на Никсон и која веројатно го финансираше државниот удар против Аљенде.
Во неделата, 19 ноември, Бориќ го победи екстремно десничарскиот противник Хозе Антонио Каст (55), ултраконзервативен татко на девет деца, кој водеше кампања за законот и редот и често беше споредуван со десничарот Бразилец, претседателот Жаир Болсонар.
Се вели дека Каста бил бранител на поранешниот чилеански диктатор Аугусто Пиноче, кој владеел за време на седумнаесетгодишната воена диктатура откако дошол на власт со државен удар на 11 септември 1973 година.
Откако го екстрадираше Пиноче во Шпанија во 1998 година и Шпанија го екстрадираше Пиноче во Чиле, Пиноче беше обвинет за егзекуција, тортура, киднапирање и други злосторства извршени за време на неговата диктатура, но чилеанскиот Врховен суд одлучи во 2002 година дека тој не може да се појави на суд поради лоша здравје. Чиле сè уште се соочува со траумите од диктатурата на Пиноче.
Победата на Бориќ одразува како брановите на розовиот социјализам и диктатура драматично и циклично се менуваат во јужноамериканските земји
(Guardian/New York times/Reuters/France 24/Index.hr)
