Ветеранот Јошихиде Суга – устоличен по Шинзо Абе, најдолговечниот премиер во историјата на Јапонија, кој замина во пензија поради болест – има малку време да докаже: во постојаните фракционерни борби во рамките на владејачката ЛДП, примирјето трае кратко
ВЛАДАН МАРЈАНОВИЌ
Запознавањето со нетранспарентниот и комплициран свет на јапонската политика не е за оние со дефицит на внимание. Единственото нешто што лесно и брзо се помни е дека Либералдемократската партија (ЛДП) е на власт навидум секогаш – или барем од 1955 година, кога е основана – и, често се чини, засекогаш; иако, барем во сегментот што се однесува на минатото, строго кажано, тоа не е целосно точно, бидејќи во два наврати, 1993-1994. и 2009-2012 година, други политички сили беа на власт во Јапонија. (И покрај ваквата состојба, апсолутно никој на планетата не размислува да го доведе во прашање неоспорниот демократски кредибилитет на земјата.) Сè друго, вклучувајќи ги и имињата на јапонските премиери, веќе е потешко за (не) заинтересираниот набудувач да ги запомни. Владите и нивните претседатели често се менуваа побрзо отколку што се навикна надворешниот свет – колку што Италија со децении живее во нашето попрепознатливо опкружување: само во 30-годишниот период кој заврши во 2012 година, Јапонија смени 19 премиери.
Сепак, барем кога станува збор за тоа кој ја води државата, тоа се смени по 2012 година, а светот конечно доби можност добро да го запомни името на јапонскиот премиер. Тогаш по втор пат во својата кариера, Шинзо Абе дојде на чело на владата – неговиот прв мандат траеше едвај една година (2006-2007) и заврши неславно – и тој остана таму до минатата недела од кој било од неговите 97 претходници. ; и ќе останеше подолго, барем до парламентарните избори следната година, да не беше принуден да се повлече од здравствени причини.
Се разбира, само времетраењето не е единствената причина зошто Абе стана меѓународно признато лице на Јапонија. Дури и ако сè друго што го обележало неговото владеење со тек на време падне во заборав, тој барем ќе остане запаметен по неговата успешно промовирана и не толку успешно спроведена економска програма, глобално позната како „абеномија“ – комбинација на фискални стимули, монетарно олеснување и структурни реформи; при што последново е во голема мерка отсутно. Како и да е, колку политички лидери има денес, на кое било место во светот, по кого е именуван политички или економски концепт? Порано беше поразлично: од Деголизам, преку Перонизам, до Титоизам – оправдано или не, поврзувањето на разни политички ориентации со луѓето што ги промовираа не беше невообичаено. Во иднина може да се зборува за „трампизам“, но – освен што звучи ужасно на секој јазик, како и на сè друго за актуелниот претседател на САД – има многу повеќе во голата технологија на власта отколку во малку кохерентниот концепт, за кој сегашниот станарот на Белата куќа, сепак, нема интелектуален капацитет.
Во секој случај, ерата на Абе сега е нагло завршена – и, гледано од неговата перспектива, ќе остане недовршена. Како ревизионист националист, тој не успеа да ја исполни својата главна политичка амбиција и да донесе промени во пацифистичкиот устав на земјата од 1947 година (чии одредби беа во голема мера диктирани од Американците, а потоа како окупаторска сила по Втората светска војна) за зајакнување на позицијата вооружените сили и ја проширија уставната рамка за нивно работење надвор од националните граници. И како активен прагматичар, поотворен кон светот отколку повеќето негови претходници, тој не сакаше да биде домаќин на Олимписките игри во Токио како премиер, поради пандемијата на вирусот Краун одложена за следната година – ако има: тој ја напушти функцијата под силната сенка на не толку големиот одговор на владата на „ковид-19“ (иако многу други земји би биле среќни доколку здравствената состојба им била иста како и денес во Јапонија), рецесијата што ја предизвика и нејзината распадната лична популарност.
Со одлука на раководството на партијата, Јошихиде Суга беше назначен за нов премиер, поранешен секретар на владата, кој ја извршуваше таа должност сè додека Абе го помина по втор пат како премиер – скоро осум години. Таа околност, како и фактот дека позицијата секретар на владата е всушност втора најмоќна функција во државниот апарат, Суга првично беше идентификуван како кандидат на континуитет, и тој самиот се позиционираше на тој начин. Но, ако Абе не се залагаше лично со тоа, прашање е дали неговата десна рака ќе беше избрана за наследник. Бидејќи – и тука се наоѓаат задкулисните игри и тајните зделки, поради кои јапонската политика има репутација на нетранспарентност – за разлика од огромното мнозинство на партиски тешка категорија во ЛДП, Суга не припаѓа на ниту една партиска фракција. А, главната политичка динамика во Јапонија не е во односот меѓу гранките на власта, уште помалку во односот меѓу власта и опозицијата, туку во постојаниот баланс на силите меѓу фракциите во владејачката партија, чие членство – во земја со 126 милиони жители – се проценува на нешто повеќе од еден милион. луѓе.
(продолжува)
