Ќосиќевците сметаат дека Србите треба да се на своја територија, а другите само до нив – следува размена на територија каде што населението не е чисто. Ова е стратегија за територијалното разграничување. Вториот приод е a la Меморандум: Србите можат да живеат со другите, во Југославија или Голема Србија, каде се мнозинство, каде што и другите живеат под српски закон
ВЛАДИМИР ГЛИГОРОВ
Еден пристап е ала Ќосиќ. Србите не можат да живеат со другите, бидејќи, наводно, бидејќи другите не можат да живеат со Србите. Затоа, етничка демаркација. Бодејќи луѓето живеат на земјата, Србите треба да се на своја територија, а другите само до нив – следува размена на територија каде што населението не е чисто. Ова е стратегија за територијалното разграничување.
Вториот приод е a la Меморандум: Србите можат да живеат со другите, во Југославија или Голема Србија, каде се мнозинство, каде што и другите живеат под српски закон. Тоа е стратегија за правно разграничување.
Не постои трета опција за која говорат граѓанити, самопорекнувачи, автошовинисти, колонизирани другосрбијанци и други предавници на мислата или полемичари. Па сега ќопсиќевците се спорат со следбениците на Меморандумот, каде во првата група се народњаците и и социјалистите, додека во другата група се црквата и националната интелигенција. Првите ценат дека ќе останат на власт ако отцепат парче на Косово, а другите дека ќе дојдат на власт ако ги оневозможат. Првите сугерираат дека Ќосиќевската тактика би значела дека со текот на времето, Република Српска би ја анектирале, додека други сметаат дека тоа со анксија и онака е веќе завршена работа, по сега ако се изгуби Косово, практично нема „пребивање“, туку само поништување на косовска политика наречена „замрзнат конфликт”, па затоа привноците нишпто не ризикуваат ама можат да ја освојат власта.
Ниту еден ниту друг не размислуваат надвор од моќта на властите. Прво, да ја земеме стратегијата за поделба. Зошто партнерите во Косово можат да го најдат тоа? Ако размена на територии на север од Косово во јужниот дел на Србија, која, најверојатно неопходен услов, за да се дојде до договор, тој нема да има основа ниту во меѓународното право или од гледна точка на безбедноста во регионот, а особено кај оние кои жалат за обединувањето на Албанија со Косово. Другите граници ќе останат неприкосновени, бидејќи на нивната состојба нема потреба од промени, по косовскиот преседан, наречен договор за промена на границите или размена, па ниту едното или втоорото не е реално.
Овде е неопходно да се потсетиме зошто планот на Ахтисари бил добар за сите. Според планот, Косово ќе стане независно, кога тоа веќе не ќе има потреба од меѓународен надзор, и тоа би значело дека накусо, и уставна гаранција на интересите на Србија и нивната долготрајна заштита. Овие интереси ќе бидат вградени во Уставот на Косово, што ќе претставува меѓународен договор, и Србија, како член на меѓународната заедница, може да влијае на контролата на нејзиното спроведување.
Тој план беше отфрлен. Така, стратегијата на Меморандумот стана недофатлива, иако тоа, очигледно, не ги ообесхрабри нејзините заговорници.
Сепак, планот на Ахтисари е основа на постоечкиот Косовски устав, врз основа на кој српското население има права кои имаат политичко влијание, но не и во српската држава. Со евентуален договор за нормализација, во оваа уставна рамка тоа право и влијание Србите само ќе го зајакнат, повторно, бидејќи тоа ќе биде меѓународен договор, но ќе оствари само во државата Косово, а не во државата Србија. Што не е во согласност со ниту стратегијата на Ќосиќевци, ниу на следбениците на Меморандумот. Ако ги нормализираат односите на Србија со Косово, тие ќе ја изгубат моќта или влијанието во Србија.
Сепак, со разграничувањето, ако се одбие претходното, Косово ќе биде слободно да го промени уставот, а посебните права на Србите ќе исчезнат, а потоа пречките за единство со Албанија исто така ќе исчезнат. Ова ќе биде во согласност со стратегијата на ќосиќевци, при што преостанува единствено анексијата на делови на БиХ. За да се постигне ќосиќевската стратегија во Босна и Херцеговина која во голема мерка е постигната, туку пред се контрола на територијата, која отсуствува, бидејќи за тоа е потребна согласност од Босна и Херцеговина, Разграничувањето со Косово во оваа смисла би било негативен, неповолен преседан.
Ова на некој начин би ги израмнило загубите на демаркационата стратегија на туѓа сметка, единствено што би било ненамирена смтката на ќосиќевците.
Ниту една од овие две стратегии нема историска неизбежност. Како што сега можеме јасно да ги идентификуваме интересите на нивните застапници, можеме да ги предвидиме и интересите со кои ќе се управуваме во иднина, особено имајќи го предвид нивниот придонес во историјата на падот на земјата. Минатото, херојското толкување на историјата, сите овие се само рационализација, оправдувања, што повозвишени, толку повеќе лажни.
